Rozprawy doktorskie 2018- / dostęp otwarty
Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/20.500.12153/159
Browse
Recent Submissions
listelement.badge.dso-type Item , The Ingardenian Framework for a Phenomenology of Screens(2025-11-19) Kukiela, KazThe dissertation investigates the screen as the object of research. First, conceptions of screens as displays, as filters, and as tools are assessed. It is argued how these conceptions do not sufficiently explain the screen in isolation by omitting relations to the perceiving subject in universal terms. Consequently, a theory of screens as conceived in the field of phenomenology is considered with the works of Lucas Introna and Fernando Ilharco. Introna and Ilharco approach screens adopting the philosophy of Martin Heidegger. After highlighting the benefits of their approach, shortcomings are identified regarding Heideggerian applications specifically with the lacunae of illustrating visual representations beyond physical mediation. While noting the merits of the phenomenological approach and the relevant conceptual tools of Roman Ingarden’s philosophy, a framework to identify screens as such is put forward. Using this framework, it is argued that screens display through heteronomy, filter through intentional objects, serve as tools with heterogeneous strata, and are conceived as representations through the distinct fields of ontology and phenomenology. It is then concluded how screens are characterized by presented objects, reconstructed aspects, represented objectivities, and visual concretization and immersion, marking their distinct mode of existence. Przedmiotem badań opisanych w rozprawie jest ekran. Najpierw oceniane są koncepcje ekranów jako wyświetlaczy, filtry i narzędzia. Argumentuje się, że te koncepcje nie wyjaśniają wystarczająco ekranu w izolacji, pomijając relacje z podmiotem postrzegającym w kategoriach uniwersalnych. W konsekwencji rozważana jest teoria ekranów, tak jak została pomyślana w dziedzinie fenomenologii, z pracami Lucasa Introny i Fernando Ilharco. Introna i llharco podchodzą do ekranów, przyjmując filozofię Martina Heideggera. Po podkreśleniu korzyści płynących z ich podejścia, identyfikuje się niedociągnięcia dotyczące zastosowań Heideggera, w szczególności w zakresie luk w ilustrowaniu reprezentacji wizualnych wykraczających poza mediację fizyczną. Zauważając zalety podejścia fenomenologicznego i odpowiednie narzędzia koncepcyjne filozofii Romana Ingardena, zaproponowano ramy do identyfikacji ekranów jako takich. Korzystając z tych ram, argumentuje się, że ekrany wyświetlają poprzez heteronomię, filtrują poprzez obiekty intencjonalne, służą jako narzędzia z heterogenicznymi warstwami i są postrzegane jako reprezentacje poprzez odrębne pola ontologii i fenomenologii. Następnie podsumowuje się, w jaki sposób ekrany są charakteryzowane przez prezentowane obiekty, zrekonstruowane aspekty, reprezentowane obiektywności oraz wizualną konkretyzację i immersję, zaznaczając ich odrębny tryb istnienia.listelement.badge.dso-type Item , Metabarcoding eDNA w analizie różnorodności biologicznej bakteriobiomu i mykobiomu środowiska glebowego poddanego zróżnicowanym zabiegom agrotechnicznym w uprawie kukurydzy (Zea mays L.)(2025-11-17) Kruczyńska, AnnaWyniki niniejszej dysertacji mają praktyczne znaczenie dla rolnictwa i agrobiotechnologii, szczególnie w kontekście globalnych wyzwań związanych z degradacją gleb. Celem badań była analiza struktury i bogactwa bakteriobiomu oraz mykobiomu gleb uprawnych kukurydzy (Zea mays L.) poddanych różnym zabiegom agrotechnicznym (międzyplon, płodozmian, system orkowy i bezorkowy, redukcja nawożenia azotowego). Próbki gleby pochodziły z areału rolniczego, należącego do CGFP Sp. z o.o. i były pobierane w różnych punktach czasowych. Sekwencjonowanie NGS przeprowadziła firma Genomed S.A., a wyniki poddano analizie bioinformatycznej i statystycznej. Uzyskane wyniki pozwoliły na wytypowanie mikrobiologicznych wskaźników wrażliwości {Massilia i Haliangium) i odporności (Sphingomonas) na długotrwałą monokulturę kukurydzy. Potwierdzono, że bakterie należące do typu Bacteroidota mogą stanowić ważny wskaźnik jakości gleby. Udowodniono, że rodzaje Mucilaginibacter i Edaphobaculum wykazały największą wrażliwość na zmiany parametrów chemicznych gleby oraz że rodzaj Flavobacterium może być wrażliwy na praktyki rolnicze. Realizacja badań wykazała, że redukcja nawożenia azotowego o 20% nie wpływa w sposób negatywny na bogactwo społeczności grzybiczej. Co więcej, niektóre rodzaje grzybów mogą pełnić funkcję potencjalnych bio indykatorów pozytywnego wpływu nawożenia azotowego na względną obfitość mykobiomu. The results of this dissertation have practical significance for agriculture and agrobiotechnology, particularly in the context of global challenges related to soil degradation. The aim of the study was to analyze the structure and diversity of the bacteriobiome and mycobiome of maize (Zea mays L.) cultivated soils subjected to various agronomic treatments (intercropping, crop rotation, plowing, no-till systems, and N fertilization reduction). Soil samples were collected from an agricultural area owned by CGFP Ltd. NGS sequencing was performed by Genomed S.A., and the results were subjected to bioinformatic and statistical analysis. The findings enabled the identification of microbial indicators of sensitivity (Massilia and Haliangium) and resistance (Sphingomonas) to long-term maize monoculture. It was confirmed that bacteria belonging to the phylum Bacteroidota may serve as important indicators of soil quality. It was demonstrated that the genera Mucilaginibacter and Edaphobaculum showed the greatest sensitivity to changes in soil chemical parameters, and that Flavobacterium may be sensitive to agricultural practices. The study showed that a 20% reduction N fertilization does not negatively impact fungal community richness. Moreover, some fungal genera may serve as potential bioindicators of the positive effect of N reduction on the relative abundance of the soil mycobiome.listelement.badge.dso-type Item , Postawy młodzieży maturalnej wobec Kościoła katolickiego w Polsce. Studium katechetyczno-pastoralne(2025-10-17) Pązik, TomaszRozprawa analizuje postawy eklezjalne polskich maturzystów z liceów ogólnokształcących. Celem było określenie, w jakim stopniu młodzież identyfikuje się z Kościołem katolickim, oraz sformułowanie zaleceń katechetycznych i duszpasterskich. Autor wprowadza termin „postawa eklezjalna”, obejmujący komponenty: poznawczy, emocjonalny i behawioralny. Badanie objęło analizę podstawy programowej katechezy, opracowanie autorskiego kwestionariusza i badanie 1 509 maturzystów. Wyniki pokazały zróżnicowany poziom wiedzy, umiarkowanie pozytywne lub neutralne postawy oraz niskie zaangażowanie praktyczne. Zidentyfikowano trzy typy postaw: pozytywną, neutralną i negatywną, przy czym pozytywna postawa była dwukrotnie częstsza niż negatywna. Istotne znaczenie miały praktyki religijne w rodzinie i pozytywne doświadczenia wspólnotowe. Część jakościowa ukazała motywacje i bariery w przeżywaniu wiary. Rekomendacje obejmują wzmocnienie preewangelizacji, elastyczne przygotowanie sakramentalne oraz rozwój małych grup formacyjnych. Praca wskazuje także kierunki dalszych badań nad religijnością młodzieży. The dissertation examines ecclesial attitudes among Polish high school seniors. Its aim was to assess the degree to which youth identify with the Catholic Church and to develop catechetical and pastoral recommendations. The author introduces the term “ecclesial attitude,” encompassing cognitive, emotional, and behavioral components. The study included an analysis of the catechetical curriculum, the development of a validated questionnaire, and a survey of 1,509 students. Results showed varied levels of knowledge, generally neutral or moderately positive attitudes, and low practical engagement. Three types of ecclesial attitudes were identified; positive, neutral, and negative—with positive attitudes occurring twice as often as negative ones. Regular family religious practice and positive community experiences were significant factors. The qualitative part revealed motivations and barriers related to faith engagement. Recommendations include strengthening pre evangelization, flexible sacramental preparation, and supporting small faith-based groups. The study also outlines directions for future research on youth religiosity.listelement.badge.dso-type Item , Biograficzny portret Celiny Michałowskiej(2025-09-26) Duszyca, PaulinaCelem pracy "Biograficzny portret Celiny Michałowskiej" było możliwie najwierniejsze odtworzenie duktu życia i twórczości XIX-wiecznej zakonnej artystki, Celiny Michałowskiej. Rozprawa składa się z pięciu rozdziałów, wstępu, zakończenia i bibliografii. W tekście zostały zamieszczone ilustracje, które są integralną częścią pracy. Rozdział 1. został poświęcony znakomitym koligacjom rodzinnym Celiny Michałowskiej. W rozdziale 2. opisano pierwsze dziesięciolecia historii Zgromadzenia Sióstr Niepokalanego Poczęcia NMP oraz jego misję i charyzmat. W tej części pracy przedstawiono także Michałowską jako zakonną nauczycielkę malarstwa i rysunku. W rozdziale 3. opisano Celinę jako zakonną artystkę. Rozdział 4. przybliżył postać Michałowskiej jako scenografki zakonnego teatru. Rozdział 5. dotyczy relacji Celiny z przełożoną zgromadzenia, matką Marceliną Darowską. W pracy posługiwano się metodą analizy i interpretacji tekstu, a także metodą archiwalną, w której ważną czynnością badawczą było odczytanie niepublikowanych dotychczas rękopisów korespondencji Celiny Michałowskiej. W dysertacji została także omówiona twórczość artystyczna Michałowskiej przy użyciu metod z zakresu historii sztuki. Stworzona biografia Celiny Michałowskiej wydobyła jej sylwetkę z zapomnienia i przywróciła jej postać polskiej historii sztuki, tym samym ubogacając obraz kultury polskiej XIX wieku. The aim of the work „Biographical portrait o f Celina Michałowska” was to find the most faithful reproduction of the life and work of the 19th-century nun artist, Celina Michałowska. The dissertation consists of chapters, introduction, conclusion and bibliography. The text contains illustrations that are integral part of the work. Chapter 1. brings closer an exceptional family connection of Celina Michałowska. Chapter 2. contain information about the first decades of the history of the Congregation of the Sisters of the Immaculate Conception and its mission and charisma. In this part of the work, Michałowska also appears as the teacher of painting and drawing. Chapter 3. describes Celina as a nun artist. Chapter 4. presents Michałowska as a set designer for a nun theatre. Chapter 5.concerns Celina’s relationship with the superior of the congregation Marcelina Darowska. The work uses the method of text analysis and interpretation, as well as the archival method, in which an important research activity was the reading of previously unpublished manuscripts of Celina Michalowska’s i correspondence. The dissertation discusses Michalowska’s artistic work using methods from history of art. The biography of Celina Michałowska ; that was created brought her figure out of oblivion and restored her figure to Polish aid history, thus enriching the image of Polish culture in the 19th century.listelement.badge.dso-type Item , Skuteczność postępowania mediacyjnego wobec nieletnich sprawców czynów karalnych. Perspektywa ontologiczno-prakseologiczna(2025-09-19) Lewandowska-Pierzynka, Iwona DagmaraRozprawa doktorska poświęcona jest analizie skuteczności postępowania mediacyjnego z udziałem nieletnich sprawców czynów karalnych, w kontekście ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich. W części teoretycznej rozprawy poddano analizie ewolucję idei mediacji, jej funkcje, zasady oraz różne modele jej prowadzenia. Szczególne znaczenie przypisano zasadzie dobrowolności, wskazując na potrzebę jej reinterpretacji w przypadku nieletnich. Teoretyczne rozważania osadzono w kontekście teorii systemów Talcott’a Parsonsa i Czesława Czapówa, co pozwoliło na ocenę mediacji jako instytucji społeczno-prawnej o określonych funkcjach i celach. Część empiryczna obejmuje analizę akt 223 spraw z 41 sądów rejonowych oraz badania ankietowe przeprowadzone wśród sędziów orzekających w sprawach nieletnich. Rozprawa kończy się wnioskami de lege lata i de lege ferenda, w których autorka postuluje m.in. obowiązkowe informowanie stron o możliwości mediacji, rozwój edukacji prawniczej i szkolenia dla mediatorów oraz sędziów. Całość pracy stanowi istotny głos na rzecz wzmocnienia mediacji jako skutecznej, humanitarnej formy reagowania na konflikty z udziałem młodzieży, oferującej realne wsparcie w procesie ich resocjalizacji i reintegracji społecznej. The doctoral dissertation is devoted to the analysis of the effectiveness of mediation proceedings involving juvenile offenders, in the context of the Act of 9 June 2022 on the Support and Resocialization of Juveniles. In the theoretical part of the dissertation, the evolution of the idea of mediation, its functions, principles, and various models of implementation are examined. Particular emphasis is placed on the principle of voluntariness, with a call for its reinterpretation in the case of juveniles. Theoretical considerations are framed within the system theory of Talcott Parsons and Czesław Czapów, which allows for an assessment of mediation as a socio-legal institution with specific functions and objectives. The empirical part includes an analysis of 223 case files from 41 district courts as well as survey research conducted among judges adjudicating in juvenile cases. The dissertation concludes with de lege lata and de lege ferenda recommendations, in which the author advocates, among other things, mandatory information for parties about the possibility of mediation, the development of legal education, and training for mediators and judges. The entire work constitutes an important contribution to strengthening mediation as an effective and humane form of responding to conflicts involving young people, offering genuine support in their resocialization and social reintegration processes.listelement.badge.dso-type Item , Działalność oświatowa liceów katolickich w Lublinie w latach 1989-2019(2025-06-16) Krzyżanowska, UrszulaDysertacja przedstawia rekonstrukcję i analizę działalności oświatowej katolickich liceów w Lublinie w latach 1989-2019 – zagadnienie wcześniej nieeksplorowane. W tym czasie na terenie miasta funkcjonowały cztery licea katolickie – dwa z nich wciąż istnieją, dwa zostały zlikwidowane. Każda szkoła prowadzona była przez inny organ, co wpływało na jej aktywność. W celu zwiększenia wartości poznawczej pracy zdecydowano się na triangulację metod. Podstawą przeprowadzonych badań była analiza dokumentów. Drugą, komplementarną część badań stanowiły wywiady z dyrektorami, nauczycielami i uczniami. Rozprawa ma układ problemowo-chronologiczny. Podstawy teoretyczne zaprezentowano w pierwszych dwóch rozdziałach. Pierwszy zawiera rozstrzygnięcia natury definicyjnej. Drugi omawia dzieje oraz aktualną sytuację szkolnictwa katolickiego w Polsce. Kolejne partie pracy przedstawiają wyniki przeprowadzonych badań empirycznych. Rozdział trzeci ukazuje początki badanych placówek oraz charakterystykę organów prowadzących. W rozdziale czwartym opisano społeczność nauczycielską. Społeczność uczniowską ukazano w rozdziale piątym. Rozdział szósty traktuje o pracy dydaktycznej. Ostatni, siódmy rozdział naświetla wychowanie i jego patriotyczno-religijny wymiar. Pracę zamykają konkluzje, bibliografia oraz aneksy z kwestionariuszami wywiadów. The dissertation presents a reconstruction and analysis of the educational activities of Catholic secondary schools in Lublin in the period 1989-2019 - a previously unexplored subject. At the time, there were four Catholic secondary schools in the city - two of which still exist, two of which have been closed down. Each school was run by a different body, which affected its performance. In order to increase the cognitive value of the work, it was decided to triangulate the methods. The basis of the research conducted was document analysis. The second, complementary part of the research consisted of interviews with principals, teachers and students. The dissertation has a problem-chronological layout. The theoretical basis is presented in the first two chapters. The first chapter contains definitions. The second discusses the history and current situation of Catholic education in Poland. The next parts of the work introduce the results of conducted empirical research. The third chapter discusses the beginnings of the educational institutions under study and the characteristics of their governing bodies. The fourth chapter depicts the teaching community. The student community is portrayed in the fifth chapter. The sixth chapter deals with teaching and learning. The last, seventh chapter explores rearing and its patriotic-religious dimension. The work is completed with conclusions, a bibliography and appendices with interview questionnaires.listelement.badge.dso-type Item , Kształcenie akademickie osadzonych jako czynnik warunkujący nadzieję na sukces zawodowy. Studium przypadku osadzonych w areszcie śledczym w Lublinie(2025-06-23) Kulik, PiotrCelem przedstawionej pracy jest analiza kształcenia akademickiego jako czynnika warunkującego nadzieję za sukces zawodowy osadzonych w Areszcie Śledczym w Lublinie, w świetle literatury i wyników własnych badań empirycznych oraz nakreślenie teoretycznych i praktycznych wskazań w tym zakresie. Podjęty temat jest uzasadniony wieloma argumentami: - brakiem szczegółowych badań w tym zakresie, - przemianami w resocjalizacji na przestrzeni ostatnich lat, - doświadczeniami w kraju, w zakresie akademickiego kształcenia osadzonych. W kontekście tak sformułowanego celu pracy wyodrębniono cel teoretyczny, empiryczny i praktyczny. Celem teoretycznym jest ukazanie związków i zależności między kształceniem akademickim osadzonych a nadzieją na sukces zawodowy, po odbyciu kary pozbawienia wolności. Natomiast celem empirycznym jest: Po pierwsze: poznanie związków i zależności między cechami osobowości osadzonych a poziomem i wymiarami nadziei na sukces zawodowy; Po drugie: poznanie związków i zależności między cechami osobowości osadzonych a ich hierarchią celów życiowych; Po trzecie: poznanie jak kształcenie akademickie warunkuje nadzieję na sukces zawodowy osadzonych. Celem praktycznym jest sformułowanie wniosków i wskazówek, które mogą wykorzystać funkcjonariusze Służby Więziennej, w pracy resocjalizacyjnej i penitencjarnej, z osadzonymi w zakładach karnych i aresztach śledczych. Dysertacja ma trójdzielną strukturę z podziałem na część teoretyczną, metodologiczną oraz poświęconą prezentacji i interpretacji wyników badań własnych. The aim of the presented work is to analyze academic education as a factor, conditioning the hope for professional success of prisoners in the Sledezy Prison, in the light of this literature, the results of our own empirical research and the outline of theoretical and practical guidelines in this area. The topic is justified by many arguments: - lack of detailed research in this area, - changes in resocialization in recent years, - experiences in the country in the field of academic education of prisoners. In the context of the thus formulated work, a theoretical, empirical and practical aim was distinguished. The theoretical aim is to show the connections and dependencies between the academic education of prisoners and the hope for professional success after serving a sentence of imprisonment. The empirical goal is: Firstly, to learn about the connections and dependencies between the personality traits of prisoners and the level and dimensions of hope for professional success. Secondly, to learn about the connections and dependencies between the personality traits of prisoners and their hierarchy of life goals. Thirdly, to learn how academic education conditions the hope for professional success of prisoners. The practical goal is to formulate conclusions and guidelines that can be used by officers of the Prison Service in their resocialization and penitentiary work with prisoners in Penitentiary Institutions and Detention Centers. The dissertation has a tripartite structure divided into a theoretical, methodological and a part devoted to the presentation and interpretation of the results of the author's own research. The theoretical part consists of four chapters.listelement.badge.dso-type Item , Symbol w "De mysteriis" Jamblicha z Chalkis(2025-06-18) Ładziński, AntoniRozprawa dotyczy pojęcia symbolu w "De mysteriis" Jamblicha. We wstępie przestawione są dotychczasowy stan badań, metoda pracy oraz problem badawczy. Rozdział I pracy przedstawia typologię symboli u Jamblicha oraz tradycje religijno-filozoficzne, które miały wpływ na filozofa. Zostały wyróżnione trzy rodzaje symboli: mimetyczny, wróżebny oraz teurgiczny. Wśród dawniejszych filozofów największy wpływ na teorię symbolu mimetycznego mieli Platon, Plotyn i Porfiriusz, a na teorię symbolu wróżebnego - stoicy. Na teorię symbolu teurgicznego pewien wpływ miały Wyrocznie Chaldejskie, kulty misteryjne oraz filozofia pitagorejska. W rozdziałach II i III zostają omówione odpowiednio symbole mimetyczne oraz wróżebne. Rozdział IV poświęcony jest relacjom pomiędzy symbolem teurgicznym a problematyką poznania u Jamblicha. W rozdziale V symbol teurgiczny zostaje ujęty z perspektywy partycypacji bytu oraz teorii duszy Jamblicha. Konkluzje zawierają syntezę badań: trzy rodzaje symbolu partycypują w boskości w różnym stopniu: mimetyczny w wiedzy, wróżebny w wiedzy i mocy, a teurgiczny w samej mocy. Symbol pełni bardzo istotną funkcję w myśli Jamblicha i spaja różne obszary jego filozofii. Teoria Jamblicha jest nowatorska, proponuje bowiem drogę do zbawienia całkowicie zależną od bogów. Pracę kończy omówienie znaczenia teorii Jamblicha dla współczesnej filozofii oraz realizacji celów badawczych. The dissertation concerns the concept of symbol in Iamblichus' "De mysteriis". The introduction presents the current state of research, the work method and the research problem. Chapter I of the work presents the typology of symbols in Iamblichus and the religious and philosophical traditions that influenced the philosopher. Three types of symbols have been distinguished: mimetic, divinatory and theurgical. Among the older philosophers, the greatest influence on the theory of the mimetic symbol was Plato, Plotinus and Porphyry, and the theory od the divinatory symbol - the Stoics. The theory of the theurgical symbol was influenced to some extent by the Chaldean Oracles, mystery cults and Pythagorean philosophy. In chapters II and III, mimetic and divinatory symbols are discussed, respectively. Chapter IV is devoted to the relationship between the theurgical symbol and the issue of knowledge in Iamblichus. In chapter V, the theurgical symbol is presented from the perspective of the participation of being and Iamblichus' theory of the soul. The conclusions provide a synthesis of the research: three types of symbol participate in divinity to varying degrees: mimetic in knowledge, divinatory in knowledge and power, and theurgical in power itself. The symbol plays a very important role in Iamblichus' thought and unites various areas of his philosophy. Iamblichus's theory is innovative because it proposes a path to salvation that is completely dependent on the gods. The work ends with a discussion of the importance of Iamblichus's theory for contemporary philosophy and the implementation of research goals.listelement.badge.dso-type Item , Źródła idei „nowego człowieka” i „nowego społeczeństwa” w Rosji i Związku Sowieckim do 1929 r.(2025-06-06) Piekara, JędrzejW swojej rozprawie doktorskiej badam genezę bolszewickiego wyobrażenia o „nowym człowieku” i „nowym społeczeństwie” oraz sposób, w jaki te idee wpływały na życie społeczne, kulturalne i polityczne w Rosji Radzieckiej i Związku Sowieckim w latach dwudziestych. Stawiam tezy o utopijności marksizmu, komunizmu i bolszewizmu, które, choć odżegnywały się od utopijności, były nią przesiąknięte. Wywodzę tę utopijność z połączenia tradycyjnej myśli utopijnej (Platon, Morus, Campanella) z ideałami rewolucji francuskiej. Marksizm traktuję jako cezurę w ruchu utopijnym, łączącą utopijne wyobrażenia społeczne z nauką i działaniem politycznym. Prefiguracje komunizmu wiążę z szeroką kategorią „ideologii socjalistycznych”, obejmujących m.in. chrześcijaństwo i klasyczne utopie. Analizuję teorię marksistowską, dorobek kulturowy oraz praktykę polityczną, ukazując, jak postulat „nowego człowieka” wyrastał z europejskiej tradycji utopijnej. Bolszewicy, kreując wizję nowego świata, czerpali z chrześcijaństwa, Platona, utopistów i oświecenia. ZSRR był pierwszym krajem, który próbował realizować aktywny utopizm polityczny. Pracę kończę na roku 1929, kiedy wraz z objęciem władzy przez Stalina kończy się „romantyczna epoka” komunizmu, ustępując miejsca realizmowi socjalistycznemu i likwidacji utopijności niezwiązanej z kultem jednostki. In my doctoral dissertation, I examine the origins of the Bolshevik conception of the "new man" and "new society" and how these ideas in fluenced social, cultural, and political life in Soviet Russia and the Soviet Union during the 1920s. I argue that Marxism, communism, and Bolshevism, while officially distancing themselves from utopianism, were deeply imbued with it. I trace this utopianism to the fusion of traditional utopian thought (Plato, More, Campanella) with the ideals of the French Revolution. I regard Marxism as a turning point in the utopian movement, combining utopian social visions with science and political action. I connect the precursors of communism with the broad category of "socialist ideologies," which include Christianity and classical utopias. I analyze Marxist theory, cultural contributions, and political practice, showing how the vision of the "new man" grew out of European utopian traditions. The Bolsheviks, in creating their vision of a new world, drew from Christianity, Plato, utopian thinkers, and Enlightenment ideals. The USSR was the first country to attempt the realization of active political utopianism.listelement.badge.dso-type Item , Postrzeganie wartości macierzyństwa w procesie resocjalizacji skazanych kobiet(2025-05-26) Brzezińska, AnnaPrezentowana dysertacja doktorska podejmuje zagadnienie resocjalizacji kobiet, będących jednocześnie matkami małych dzieci i odbywających karę w polskich zakładach karnych. Z założenia dysertacja została ograniczona do pewnych zasobów, które decydują o niewątpliwych potrzebach (oglądu świata - archeologii życia, warunkujących cele życia, bądź warunkujące sens i jakość życia matki). Macierzyństwo jest czymś, co łączy wszystko razem. Dysertacja w swej materii obejmuje cztery podstawowe obszary badawcze: resocjalizację, wychowanie resocjalizujące, matki i dzieci oraz macierzyństwo. Przedmiotem rozprawy jest badanie możliwości rozwojowej i resocjalizacyjnej skazanych kobiet, będących jednocześnie matkami wychowującymi w więzieniu swoje dzieci. W czasie tworzenia modelu badawczego pamiętałam, iż inny przedmiot badania może narzucać metoda ilościowa, inny zaś metoda jakościowa. Zostało to zaprezentowane w oparciu o zebraną literaturę przedmiotu oraz własne badania empiryczne. Celem dysertacji jest zbadanie korelacji resocjalizacji skazanych kobiet - jako głównego celu systemu penitencjarnego - i macierzyństwa, jako związku synergicznego i jednościowego (scalenia) matki z dzieckiem, ze szczególnym uwzględnieniem koniecznych elementów, właściwości osobniczych, które mogą towarzyszyć wzrastaniu poprzez macierzyństwo w kierunku samorealizacji, pobudzania kreatywności i samospełnienia się. Celem jest poszukiwanie - w otoczeniu skazanej matki - możliwości pozytywnego wykorzystania - chociażby w ograniczonym stopniu - macierzyństwa w procesie jej resocjalizacji. The presented doctoral dissertation addresses the issue of resocialization of women who are also mothers of small children serving sentences in Polish prisons. In principle, the dissertation was lim ited to certain resources that determine undoubted needs (w orldview - archeology of life, determ ining life goals, or determining the meaning and quality of the mother's life). Motherhood is something that connects everything together. The dissertation in its subject m atter covers four basic research areas: resocialization, resocializing education, mothers and children, and motherhood. The subject of the dissertation is the study of the development and resocialization possibilities of convicted women who are also mothers raising their children in prison. While creating the research model, I remembered that the quantitative method may impose a different subject of research, while the qualitative method may impose a different one. This was presented based on the collected literature on the subject and my own empirical research. The aim of the dissertation is to examine the correlation between the resocialization of convicted women - as the main goal of the penitentiary system - and motherhood, as a synergistic and unitive relationship (merging) between the mother and her child, with particular emphasis on the necessary elements, individual characteristics that may accompany growth through motherhood towards self realization, stimulating creativity and self fulfillment. The aim is to search - in the environment of the convicted mother - for the possibility of positive use - even to a limited extent - of motherhood in the process of her resocialization.listelement.badge.dso-type Item , Sakramenty i sakramentalia w agendach liturgicznych diecezji polskich (1963-2021) a posoborowa reforma liturgiczna(2025-05-26) Golec, ŁukaszPraca zawiera materiał uzyskany w wyniku przeprowadzonych badań, uporządkowany według klucza, jakim jest układ treści Katechizmu Kościoła Katolickiego. Rozdział I to zagadnienia introdukcyjne dotyczące samego rozumienia pojęć sakramentów i sakramentaliów oraz ich rozwoju; w teologii ze szczególnym uwzględnieniem prądów czasu Vaticanum II. Wskazano również na główne źródła posoborowej teologii i prawa sakramentów. Szczegółową analizę materiału w każdym rozdziale poprzedza geneza terminów, którymi posługuje się Katechizm, grupując sakramenty: wtajemniczenia chrześcijańskiego (rozdział II), uzdrowienia (rozdział III), w służbie komunii (rozdział IV), a także inne celebracje liturgiczne: błogosławieństwa (rozdział V) oraz pogrzeb chrześcijański (rozdział VI). Bibliografia zawiera uporządkowane źródła. Agendy liturgiczne stanowią dla celebransa i posługujących pomoc w przygotowaniu oraz sprawowaniu czynności liturgicznych i nabożeństw. Nie będąc księgami liturgicznymi w sensie ścisłym, zawierają czasem także teksty liturgii i przepisy liturgiczne. Jednak ich celem nie jest zastąpienie ksiąg liturgicznych. Badania ujawniły, że w niektórych podręcznikach znajdują się też komentarze i dopowiedzenia autorów, mające objaśniać przygotowanie danej celebracji, dzięki czemu dostarczają cennych wskazań praktycznych. Jako celebracje związane z liturgią sakramentów badane agendy podają m.in. nabożeństwa znajdujące się w programie przygotowania do Pierwszej Komunii świętej lub bierzmowania, a także celebracje rocznic sakramentów, m.in. jubileuszy małżeńskich czy kapłańskich. Badania wykazały, że większość z nich jest albo przedrukiem, albo modyfikacją tekstów z ksiąg liturgicznych, które są zgodne z teologią Vaticanum II. Znajdują się tam również całkiem nowe kompozycje. The work contains material obtained as a result of the research, arranged according to the key, which is the content o f the Catechism of the Catholic Church. Chapter I is introductory issues concerning the understanding of the concepts of sacraments and sacramentals and their development in theology, with particular emphasis on the currents of Vatican II. The main sources of post-conciliar theology and the law of sacraments were also indicated. A detailed analysis of the material in each chapter is preceded by the genesis of the terms used in the Catechism, grouping the sacraments: Christian initiation (chapter II), healing (chapter III), in the service of communion (chapter IV), as well as other liturgical celebrations: blessings (chapter V) and Christian funeral (chapter VI). The bibliography contains organized sources. Liturgical agendas assist the celebrant and ministers in preparing and performing liturgical activities and services. Not being liturgical books in the strict sense, they sometimes also contain liturgical texts and liturgical regulations. However, their purpose is not to replace liturgical books. Research has revealed that some textbooks also contain comments and additions by the authors, intended to explain the preparation of a given celebration, thus providing valuable practical advice. Celebrations related to the liturgy of the sacraments are mentioned by the examined agencies as: services included in the program of preparation for First Holy Communion or Confirmation, as well as celebrations of sacramental anniversaries, including marital or priestly anniversaries. Research has shown that most of them are either reprints or modifications of texts from liturgical books that are consistent with the theology of Vatican II. There are also completely new compositions.listelement.badge.dso-type Item , Posługa pastoralno-liturgiczna wobec chorych w szpitalach w Chicago(2023-03-13) Przeszło, MarzenaW Ameryce jest używany termin "kapelan świecki” w znaczeniu specyficznej opieki nad chorym, która polega na duchowym wsparciu chorego, jego rodziny, jak również zespołu medycznego. Jest on etatowym pracownikiem szpitala i należy do zespołu medycznego. Program szkolenia Credential Pastoral Education dla kapelanów szpitalnych i studentów teologii opracował pastor Anton Boisen. Zbadano wymogi Joint Commission, która nadzoruje prace szpitali oraz stawia wymagania odnośnie zatrudniania i wykształcenia personelu medycznego, a także wytyczne National Association of Catholic Chaplains. Praca badawcza objęła sposób posługi pastoralnej świeckich pomocników odnośnie spiritual assessment (rozeznanie duchowe) i w przygotowaniu do sakramentów. Szpitale publiczne lub wielowyznaniowe rzadziej zatrudniają duchownych, a częściej kapelanów świeckich różnych wyznań, a nawet ateistów (!), którzy sprostali wymaganiom Joint Commission i uzyskali dyplom kapelana. Badania dotyczyły Advance Directive, Living Act Will i innych przepisów stanowych, które służą pacjentowi podczas podejmowania decyzji odnośnie metod leczenia lub jego zaprzestania w obliczu śmierci. Zweryfikowano pozytywnie hipotezę badawczą dotyczącą doniosłej roli katolickich kapelanów świeckich. The term “lay chaplain” is use in America to mean specific care for the sick, which means spiritual support of the patients, families and medical team. A chaplain is a full-time employee of the hospital and part of the medical team. The training program called Credential Pastoral Education for hospital chaplain and theological students was developed by pastor Anton Boisen. The research refers to the regulations developed by Joint Commission which supervises the work of hospitals and sets requirements for the employees and education of medical staff and includes guidelines of the national Association o f Catholic Chaplains. The research covered the role of catholic “lay chaplains” in spiritual assessment and preparation of patients for sacraments. Public or private hospitals more likely employ “lay chaplains” of various denominations, and even atheists (!) who have passed the regiments of the Joint Commission and obtained a chaplain certification. Further research concerned the manner of Catholic ministry “lay chaplains” in Advance Directives, Living Act Will and other State laws to help patients make treatment decision or discontinue treatment in the face of death. The conducted research presented in the dissertation gave a positive answer to the question of whether there is a need for the ministry of catholic “lay chaplains” in hospitals in Chicago.listelement.badge.dso-type Item , Odpowiedzialność prawna z tytułu rozpowszechniania fake newsów w polskim porządku prawnym(2022-10-27) Niedbała, MarcinProblem rozpowszechniania fałszywych informacji istniał wprawdzie od stuleci, lecz dopiero niedawne wydarzenia geopolityczne i towarzyszące im działania dezinformacyjne (wybory prezydenckie w USA w 2016 roku, kreowany przez Rosję fałszywy przekaz medialny dotyczący aneksji Krymu i wojny w Donbasie, białoruska propaganda dotycząca kryzysu migracyjnego) uwidoczniły związane z nim zagrożenia. Wprowadzanie opinii publicznej w błąd przy wykorzystaniu tzw. fake newsów nierzadko stanowi element wojny informacyjnej i umożliwia m.in. zakłócanie demokratycznych procesów wyborczych, prowokowanie niepokojów społecznych, odpowiednie ukierunkowywanie polityki państwa, a także jego destabilizowanie. Tymczasem, podkreślenia wymaga, iż prawo nie może pozostawać obojętne wobec nowych zjawisk społecznych stanowiących istotne zagrożenia dla bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego oraz dóbr poszczególnych jednostek. Należy wobec tego poddać analizie obowiązujące regulacje prawne i zbadać, czy w ogóle odnoszą się one do zagrożeń wynikających z rozpowszechniania fake newsów oraz, czy skutecznie tym zagrożeniom przeciwdziałają. W tym celu zbadano w szczególności możliwość subsumpcji czynu polegającego na rozpowszechnianiu fake newsów pod określone przepisy prawa karnego, przedstawiono możliwe do zastosowania środki służące do pociągnięcia do odpowiedzialności cywilnej osób rozpowszechniających fake newsy oraz oceniono ich skuteczność, a także zweryfikowano możliwość wykorzystania norm prawa prasowego dotyczących sprostowania dla przeciwdziałania rozpowszechnianiu fake newsów. The problem of disseminating false information has existed for centuries, but only recent geopolitical events and the accompanying disinformation activities (the 2016 US presidential election, a false media coverage created by Russia regarding the annexation of Crimea and the war in Donbas, Belarusian propaganda concerning the migration crisis) have exposed the threats associated with it. Misleading the public by using the so-called fake news is often part of the information war and enables, among others, disrupting democratic election processes, provoking social unrest, appropriate direction of the state's policy, as well as its destabilization. Meanwhile, it should be emphasized that the law cannot remain indifferent to new social phenomena which constitute a significant threat to state security and public order as well as the goods of respective individuals. Therefore, the applicable legal regulations should be analyzed and it should be researched whether they refer to the threats resulting from the dissemination of fake news at all and whether they effectively counteract these threats. For this purpose, the possibility of subsuming the act of disseminating fake news under specific provisions of criminal law was examined, the possible measures to bring to civil liability of persons disseminating fake news were presented and their effectiveness was assessed, and the possibility of using the norms of the press law regarding rectification to counteract the spread of fake news was verified.listelement.badge.dso-type Item , Edukacja osób z niepełnosprawnością w ramach projektu „Alegría de Vivir” w Santo Domingo – Ekwador. Studium psychopedagogiczne(2021-05-06) Szymański, MarekRozprawa ta składa się z trzech części: teoretycznej, metodologicznej i empirycznej wraz z psychopedagogiczną interpretacją uzyskanych wyników badań. Teoretyczne znaczenie tej pracy doktorskiej związane było z ukazaniem projektu jako przykładu przedsięwzięcia wspomagającego proces rozwoju osobistego oraz inkluzji społecznej osób z ryzykiem wykluczenia. Pozytywne doświadczenie związane z jego realizacją oraz jego pozytywną oceną stanowi źródło inspiracji dla tworzenia podobnych projektów skupionych na poprawie warunków życia i funkcjonowania osób z niepełnosprawnością i ich rodzin. Celem podjętej pracy doktorskiej była odpowiedź na pytanie: Jakie walory edukacyjne zostały zrealizowane w ramach Projektu "Alegría de Vivir" obejmującego pracę terapeutyczną z osobami z wykluczeniem społecznym. Oprócz celu poznawczego starano się zrealizować cel praktyczny, jakim było wypracowanie najlepszych form pomocy służących inkluzji społecznej osób z niepełnosprawnością i chorych psychicznie. Efektem końcowym projektu było wykazanie nie tylko jego edukacyjnych, ale również psychopedagogicznych walorów oraz ich znaczenia dla osób w różny sposób w nim uczestniczących. Ogółem w badaniach wzięło udział 469 osób, wśród których było 159 uczestników badań pilotażowych (odegrały one bardzo istotną rolę w opracowaniu narzędzi badań) oraz 310 osób w badaniach zasadniczych. Innowacyjnym narzędziem badań tej ostatniej grupy osób był kwestionariusz ujmujący przedmiot badań zarówno w sposób retrospekcyjny, jak i introspekcyjny. This dissertation consists of three parts: theoretical, methodological and empirical, together with a psycho-pedagogical interpretation of the obtained research results. The theoretical significance of this dissertation was connected with showing the Project as an example of an undertaking supporting the process of personal development and social inclusion of people at risk of exclusion. The positive experience of its implementation and its positive evaluation is a source of inspiration for creating similar projects focused on improving the living conditions and functioning of people with disabilities and their families. The aim of the doctoral dissertation was to answer the question: What educational values were realized within the Alegría de Vivir Project covering therapeutic work with people with social exclusion? In addition to the cognitive goal, there was an attempt to achieve a practical goal, which was to develop the best forms of assistance for the social inclusion of people with disabilities and the mentally ill. The final result of the Project was to demonstrate not only its educational but also psycho-pedagogical qualities and their importance for people who participate in it in various ways. A total of 469 people took part in the research, among them 159 participants of pilot studies (they played a very important role in the development of research tools) and 310 people in basic research. An innovative research tool for the latter group of people was a questionnaire that covered the subject of the research in both retrospective and introspective ways.listelement.badge.dso-type Item , Ewangelicka etyka teologiczna w ujęciu ks. Witolda Benedyktowicza(2020-09-29) Orłowski, MariuszRozprawa prezentuje oryginalny system etyczny stworzony przez ks. Witolda Benedyktowicza (1921-1997), najwybitniejszego polskiego etyka ewangelickiego XX wieku. Twierdzi on, że głównym obszarem zainteresowań ewangelickiej etyki teologicznej są pryncypia etyczne oraz ogólne ramy postępowania wierzących (paradygmaty). Do pryncypiów ewangelickiej etyki teologicznej ks. W. Benedyktowicz zalicza: łaskę i wiarę, dobro jako rzeczywistość w Chrystusie, Zakon i Ewangelię jako dwie postacie Słowa Bożego, Przykazanie, które przynosi wolność, cnotę i obowiązek, posłuszeństwo i wolność w odpowiedzialnym działaniu, pokutę, czyli nawrócenie i opamiętanie oraz doskonałość chrześcijańską. Teolog wymienia też paradygmaty ewangelickiej etyki teologicznej dotyczące: obrazu świata, stosunku do bliźniego, sfery seksualnej, rodziny, własności, pracy, kultury, społeczeństwa, patriotyzmu, pokoju, Kościoła oraz przyszłości świata. Trwałym dorobkiem ks. W. Benedyktowicza jest wskazanie na eklezjalny wymiar ewangelickiej etyki teologicznej. The treatise presents an original ethical system created by rev. Witold Benedyktowicz (1921-1997), the most outstanding Polish Evangelical ethicist of the 20th century. He states that the main interest of Evangelical theological ethics is in ethical principles and in main behavioural frameworks of believers (paradigms). The principles of Evangelical theological ethics (according to rev. W. Benedyktowicz) include: grace and faith, good (as a reality in Christ), Law (of Moses) and Gospel (as two forms of Word of God), Commandment (which brings freedom), virtue and duty, obedience and freedom in responsible behaviour, repentance and Christian perfection. The theologian mentions also paradigms of Evangelical theological ethics concerning of a view of the world, an attitude to the neighbour, sexual behaviour, family, proprietary, work, culture, society, patriotism, peace, Church and the future of the world. A crucial input of rev. W. Benedyktowicz is emphasis on an ecclesiastical dimension of the Evangelical theological ethics.listelement.badge.dso-type Item , Mowa eschatologiczna Jezusa (Mt 25,1-46) w polskim przepowiadaniu posoborowym. Studium homiletyczne(2020-09-23) Kaleta, AndrzejPrzedmiotem badawczym rozprawy jest naukowe opracowanie współczesnego przepowiadania kerygmatu „Mowy eschatologicznej Jezusa” (Mt 25,1-46). Głównym celem pracy jest odpowiedź na pytanie: Jaka winna być zawartość treściowa homilii opartej na kerygmacie Mowy eschatologicznej Jezusa i jakie miejsce znalazła ona w polskim przepowiadaniu posoborowym? Odpowiedź na to pytanie przedstawiono w pięciu rozdziałach. Refleksje zawarte w rozdziale pt. Analiza Mowy eschatologicznej Jezusa (Mt 25,1-46) w ramach Pisma św. pomogły odkryć główne tematy kerygmatyczne analizowanych perykop biblijnych. W rozdziale II pt. Interpretacja Mowy eschatologicznej Jezusa (Mt 25,1-46) w kontekście liturgicznym kerygmat badanego tekstu został poddany interpretacji w kluczu celebracji. Refleksje zawarte w rozdziale III pt. Kerygmat „Mowy eschatologicznej Jezusa” (Mt 25,1-46) jako treściowa zawartość homilii są teologicznym pogłębieniem kerygmatu tekstów świętych oraz ich liturgiczną i antropologiczną aktualizacją. Czwarty rozdział pracy: Krytyczna analiza przepowiadania kerygmatu "Mowy eschatologicznej Jezusa" (Mt 25,1-46) zawiera badania dotyczące polskiego przepowiadania kerygmatu badanej Mowy. Analiza porównawcza pozwoliła ukazać zgodność przepowiadania z kerygmatem tekstów świętych oraz wskazać pominięcia, rozbieżności i błędy. W rozdziale V pt. Wnioski i postulaty odnowy przepowiadania kerygmatu "Mowy eschatologicznej Jezusa" (Mt 25,1-46) przedstawiono wnioski i postulaty dotyczące odnowy polskiego przepowiadania kerygmatu "Mowy eschatologicznej Jezusa". The dissertation’s research subject is an academic report on the contemporary message of the kerygma of "Jesus' eschatological sermon" (Mt 25: 1-46). The main purpose of the work is to answer the following questions: What should be the content of a homily based on the kerygma of Jesus' eschatological sermon, and what place does it have in post-Conciliar preaching in Poland? The answer to these questions is presented in five chapters. Reflections contained in the chapter entitled An Analysis of Jesus' Eschatological Sermon (Mt 25: 1-46) in Sacred Scriptures helped us to discover the main kerygmatic themes of the analyzed biblical pericopes. In Chapter II, An Interpretation of Jesus' Eschatological Sermon (Mt 25: 1-46) in the Liturgical Context in the kerygma of the studied text has been interpreted according to the celebration. Reflections contained in Chapter III, The Kerygma of Jesus’ Eschatological Sermon (Mt 25: 1-46) as the Contents of Homilies are theological deepening of the kerygma of the sacred texts and their liturgical and anthropological update. The fourth chapter of the work, A Critical Analysis of the Preaching of the Kerygma in Jesus’ Eschatological Sermon (Mt 25: 1-46) contains research on homilies preached in Poland based on the kerygma of the examined Speech. A comparative analysis allowed us to prove the compliance of the message with the kerygma of the sacred texts and point out omissions, discrepancies and errors. Chapter V entitled Conclusions and Postulates for the Renewal of the Preaching of the Kerygma of Jesus’ Eschatological Sermon (Mt 25: 1-46) presents the conclusions and postulates regarding the renewal of preaching the kerygma of Jesus’ eschatological sermon in Poland.listelement.badge.dso-type Item , Łączenie światów. Teatr im. Hansa Christiana Andersena w Lublinie w okresie dyrekcji Arkadiusza Klucznika (2007-2017)(2025-04-02) Wyzińska, KatarzynaCelem dysertacji była wszechstronna analiza okresu dyrekcji Arkadiusza Klucznika w Teatrze im. Hansa Christiana Andersena oraz udowodnienie, że była to szczególna dyrekcja w historii teatru. Dzięki pomocy pracowników teatru oraz dostępnych źródeł, literatury specjalistycznej i recenzji, udało się wykazać, jak istotnym miejscem na mapie Lublina jest ten teatr. Jest to pierwsza usystematyzowana praca analizująca nie tylko przekrój repertuaru, ale także opisująca momenty przełomowe oraz działania wpływające na funkcjonowanie instytucji. Metodyka pracy opiera się na analizie nagrań spektakli, materiałów archiwalnych oraz recepcji krytycznej. Analiza teatrologiczna wsparta jest studiami z zakresu pedagogiki, psychologii i socjologii. Kontekst społeczny i kulturowy jest kluczowy dla zrozumienia decyzji repertuarowych teatru. W dysertacji ukazana zostanie idea teatru otwartego oraz różnorodność kulturowa, przejawiająca się we współpracy z twórcami z różnych krajów. Przedstawienia powstawały we współpracy z artystami z Czech, Słowacji, Wielkiej Brytanii, Litwy, Turcji, Holandii, Norwegii, Austrii, Iranu i Izraela. Badania obejmują również analizę literatury przedmiotu, która jest dość uboga i nieuporządkowana. Wykorzystane zostaną publikacje jubileuszowe, monografie oraz prace doktorskie, magisterskie i licencjackie dotyczące Teatru Andersena. Rozważania rozpoczną się od rysu historycznego teatru, uwzględniając periodyzację i ważniejsze momenty w jego istnieniu. Następnie dokonany zostanie podział repertuaru według tematyki, przedziału wiekowego i formy spektakli. Opisane zostaną sztuki dla najmłodszych widzów oraz spektakle poruszające tematy tabu, wraz z komentarzem psychologiczno-pedagogicznym i odbiorem publiczności. Ukazana zostanie klasyka w repertuarze teatru oraz działalność dla dorosłych. Podsumowanie dysertacji ma na celu udowodnienie, że okres dyrekcji Arkadiusza Klucznika był jednym z najważniejszych w historii lubelskiego teatru lalek. Charakteryzował się różnorodnością form i konwencji teatralnych, grup wiekowych oraz tematyką, prowokując do dyskusji. Dzięki współpracy z twórcami z różnych krajów był to czas wielokulturowości i innowacyjnych rozwiązań. Dysertacja ma na celu przybliżenie fragmentu dziejów teatru, który w 2024 roku obchodzi siedemdziesiąte urodziny, oraz skłonienie do pełnej analizy repertuaru i poszukiwań prawidłowości w działaniach teatru. The dissertation aimed to comprehensively analyse the period of Arkadiusz Klucznik's management at the Hans Christian Andersen Theatre and to prove that it was a special management in the theatre's history. With the help of the theatre's staff and available sources, specialist literature and reviews, it has been possible to demonstrate what an important place this theatre is on the map of Lublin. This is the first structured work to analyse not only a cross- section of the repertoire, but also to describe the turning points and the activities that influenced the functioning of the institution. The methodology of the work is based on the analysis of performance recordings, archival material and critical reception. Theatrical analysis is supported by studies in pedagogy, psychology and sociology. The social and cultural context is central to understanding the theatre's repertoire decisions. The dissertation will show the idea of open theatre and the cultural diversity manifested in the collaboration with artists from different countries. Performances were created in collaboration with artists from the Czech Republic, Slovakia, Great Britain, Lithuania, Turkey, the Netherlands, Norway, Austria, Iran and Israel. The research also includes an analysis of the literature on the subject, which is quite scarce and unstructured. Jubilee publications, monographs and doctoral, master's and bachelor's theses on the Andersen Theatre will be used. The discussion in question will begin with a historical outline of the theatre, taking into account the periodisation and major moments in its existence. This will be followed by a breakdown of the repertoire according to theme, age range and performance form. Plays for the youngest audience and plays touching on taboo subjects will be described, along with psychological and pedagogical commentary and audience reception. There will be shown classics in the theatre's repertoire and activities for adults. The summary of the dissertation aims to prove that the period of Arkadiusz Klucznik's directorship was one of the most important in the history of puppet theatre in Lublin. It was characterised by a diversity of theatrical forms and conventions, age groups and themes, provoking at the same time to discussion. Due to cooperation with artists from different countries it was a time of multiculturalism and innovative solutions. The dissertation aims to provide a snapshot of the history of the theatre, which celebrates its seventieth birthday in 2024, and to prompt a full analysis of the repertoire as well as a search for regularity in the theatre's activities.listelement.badge.dso-type Item , Polski dyskurs harcerski. Analiza narracyjna(2025-03-07) Jachymek, KatarzynaRozprawa doktorska Katarzyny Jachymek pt. "Polski dyskurs harcerski. Analiza narracyjna" składa się z pięciu rozdziałów, wstępu, zakończenia, spisu wykresów i tabel, bibliografii oraz aneksu zawierającego spis analizowanych artykułów z czasopism harcerskich, będących podstawą analiz. W Rozdziale 1 autorka omawia badania nad dyskursem, narracją i organizacjami, definiując kluczowe pojęcia i metody badawcze. Rozdział 2 przedstawia Związek Harcerstwa Polskiego jako organizację, omawiając jego historię, wartości i ideologię. W Rozdziale 3 opisana jest metodologia badań autorskich, cele, źródła i problemy badawcze. Rozdział 4 dotyczy analizy słów kluczowych, zarówno jakościowej, jak i ilościowej, skupiającej się na omówieniu słów-kluczy tworzących takie kategorie, jak: związane z działaniami ZHP, strukturą organizacji oraz wartościami harcerskimi. W Rozdziale 5 autorka bada strategie dyskursywne w harcerskim dyskursie, analizując tematy oraz ich realizacje, a także omawiając nadawców, odbiorców i cele komunikacyjne dyskursu. W zakończeniu wskazuje na spójność narracji ZHP z formalnymi założeniami organizacji oraz implikacje dla dalszych badań nad narracją. Katarzyna Jachymek's dissertation, titled ‘Polish scouting discourse. A narrative analysis' consists of five chapters, an introduction, conclusion, list of charts and tables, bibliography and an appendix containing articles from scouting magazines, that form the basis of the analysis. In Chapter 1, the author discusses research on discourse, narrative and organisations, defining key concepts and research methods. Chapter 2 presents the Polish Scout Association (ZHP) as an organisation, covering its history, values and ideology. Chapter 3 outlines the methodology of the author's research, including objectives, sources and research questions. Chapter 4 focuses on the analysis of keywords, both qualitative and quantitative, discussing categories such as ZHP's activities, organizational structure, and scouting values. In Chapter 5, the author examines discursive strategies in scouting discourse, analysing topics and their implementations, as well as discussing the communicative roles of senders, receivers and objectives. The conclusion highlights the consistency of the ZHP's narrative with its formal principles and explores the implications for further narrative research.listelement.badge.dso-type Item , „Neminem laede”? Etyczne aspekty pisarstwa Leopolda Tyrmanda(2025-02-17) Jaszczak, PiotrW pierwszym rozdziale dysertacji autor formułuje metodologię pracy z tekstami Leopolda Tyrmanda na podstawie rekonesansu po historii rozumienia pojęcia etyki i jej zadań, decydując się na podejście zogniskowane wokół wartości związanych z relacjami interpersonalnymi. W rozdziale drugim przedmiotem analizy są teksty pisarza wydane w latach 1946-1967 ze wszystkich dziedzin jego działalności pisarskiej. Po przeanalizowaniu materiału autor w rozdziale trzecim stwierdza, że pod względem podstawy etyki Tyrmandowi najbliżej jest do perspektywy deontonomizmu, zaś w kwestii zasady etyki oraz organizujących ją wartości da się zauważyć charakterystyczną tendencję – powolne wycofywanie się bohaterów i narratorów omówionych dzieł z pozycji altruistycznej ku coraz surowszym ocenom komunizmu i jego zwolenników. Innymi słowy: aksjologiczna dominanta współczucia jest wypierana przez głód sprawiedliwości. Jednocześnie autor dysertacji podkreśla, iż w etycznym świecie twórczości Tyrmanda wysoką pozycję zajmują ponadto takie wartości, jak wolność, godność, uczciwość czy lojalność. Druga część rozdziału trzeciego zawiera dociekania na temat kontekstów potencjalnie rzutujących na etyczny projekt utrwalony w dziełach pisarza, spośród których najciekawsze i najbardziej trafne okazały się neotomizm, egzystencjalizm, liberalizm i konserwatyzm, etos rycerski czy twórczość Ernesta Hemingwaya i Josepha Conrada. In the first chapter, the author determines a methodology for working with the texts of Leopold Tyrmand based on a reconnaissance through the history of understanding the concept of ethics and its tasks. Ultimately, the author chooses an approach focused on values connected with interpersonal relations. In the second chapter, the author analyzes Tyrmand's texts (covering all areas of his activity as a writer) published between 1946 and 1967. After that, in the third chapter, the author concludes that in terms of the basis of ethics, Tyrmand is closest to the perspective of deontology, while in terms of the principle of ethics and the values that organize it, there is a characteristic tendency – protagonists and narrators of the discussed works slowly withdraw from an altruistic position towards increasingly harsh assessments of communism and its supporters. In other words: the axiological dominance of compassion is displaced by a hunger for justice. Simultaneously, the author of the dissertation emphasizes that in the ethical world of Tyrmand's work there are other significant values, such as freedom, dignity, honesty and loyalty. The second part of the third chapter contains an inquiry into the contexts potentially molding the ethical project conveyed by Tyrmand's texts, the most interesting and accurate of which were neo-Thomism, existentialism, liberalism and conservatism, the chivalric ethos or the works of Ernest Hemingway and Joseph Conrad.listelement.badge.dso-type Item , Religijność społeczeństwa południowego Mazowsza w świetle lewiczyńskiej Księgi Cudów(2024-11-29) Perzyna, KrzysztofW prezentowanej dysertacji przedstawiono dzieje parafii i kościoła w Lewiczynie, a także historię obrazu Matki Bożej. Wizerunek poddano analizie pod względem formy stylistycznej, podjęto próbę ustalenia proweniencji obrazu oraz odpowiedzi na pytanie, kto był jego ofiarodawcą. W kolejnej części rozprawy omówiono dokumenty powstałe w wyniku prac komisji biskupiej, która badała relacje o cudach. Na ich bazie powstała Księga Cudów. Opisano treść oraz formy zapisów świadectw występujących we wspomnianej księdze, co pozwoliło na ustalenie zakresu informacyjnego źródła. Na podstawie materiału zawartego w Księdze Cudów, scharakteryzowano zasięg społeczny oddziaływania sanktuarium. Przeprowadzono analizę dotyczącą płci, wieku oraz pochodzenia społecznego osób, których dane występują w omawianym źródle. Informacje te pozwoliły na scharakteryzowanie audytorium ośrodka kultowego w Lewiczynie w drugiej połowie siedemnastego wieku. Podano analizie zapisy Księgi Cudów pod względem nasilenia pątnictwa, dzięki czemu określono topografię oraz zasięg terytorialny oddziaływania miejsca świętego. Ukazano, na podstawie informacji z Księgi Cudów, przejawy religijności oraz sposoby wyobrażenia Boga i Matki Bożej. Sporządzono typologię cudów, występujących w relacjach. Dzięki informacjom źródłowym udało się także ustalić typy chorób, na jakie cierpieli wymienieni w Księdze Cudów pielgrzymi. Ukazano formy praktyk wotywnych występujących w zapisach miraculów. This dissertation presents the history of the parish and church in Lewiczyn, as well as the history of the image of the Virgin Mary. The image is analysed in terms of its stylistic form, an attempt is made to establish the provenance of the image and to answer the question of who was its donor. The next part of the dissertation discusses the documents produced as a result of the work of the bishop's commission, which investigated the accounts of miracles. On their basis, the Book of Miracles was created. The content and forms of the records of the testimonies occurring in the said book were described, which made it possible to establish the scope of information of the source. On the basis of the material contained in the Book of Miracles, the social range of the sanctuary's influence was characterised. An analysis was carried out on the gender, age and social origin of the people whose data appear in the source in question. This information allowed us to characterise the audience of the cult centre in Levicin, in the second half of the 17th century. The records of the Book of Miracles were analysed in terms of the intensity of pilgrimage, thanks to which the topography and the territorial range of the holy place's influence were determined. It shows, based on information from the Book of Miracles, how people manifested their religiosity. How they imagined God and the Mother of God. A typology of miracles found in the accounts was drawn up. Thanks to the source information, it was also possible to determine the types of illnesses suffered by the pilgrims mentioned in the Book of Miracles. The forms of votive practices occurring in the miraculas' records have been shown.