The Repository collects scientific achievements of employees and doctoral students of the John Paul II Catholic University of Lublin. The purpose of the repository is dissemination of the scientific achievements of the John Paul II Catholic University of Lublin, promoting conducted scientific research and supporting didactic activities. The repository collects, stores and shares digital documents in the form of books, scientific articles, scientific journals, conference materials, didactic materials etc.
Communities in ReKUL
Biblioteka Uniwersytecka KUL / The University Library of the Catholic University of Lublin Czasopisma naukowe KUL / Scientific journals of the Catholic University of Lublin Edukacja osób z niepełnosprawnościami Karol Wojtyła / Jan Paweł II Projekty krajowe i międzynarodowe KUL Rozprawy doktorskie / PhD Theses Szkoła Języka i Kultury Polskiej / The School of Polish Language and Culture Wydawnictwo KUL / The Publishing House of the Catholic University of Lublin Wydział Filozofii / Faculty of Philosophy Wydział Medyczny / Faculty of Medicine Wydział Nauk Humanistycznych / Faculty of Humanities Wydział Nauk Przyrodniczych i Technicznych / Faculty of Natural and Technical Sciences Wydział Nauk Społecznych / Faculty of Social Sciences Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji / Faculty of Law, Canon Law and Administration Wydział Teologii / Faculty of Theology
Recent Submissions
Item
Ochrona małoletnich przed przekazami handlowymi w programach telewizyjnych
(2025-06-23) Florczak, Marta Małgorzata
Celem rozprawy jest zdiagnozowanie zagrożenia związanego z emitowaniem reklam w trakcie emisji w telewizji audycji dla dzieci, a następnie udzielenie odpowiedzi na pytania badawcze: czy obowiązujące regulacje prawne skutecznie chronią prawa małoletnich przed przekazami handlowymi? Co faktycznie wiedzie prym: dobro dziecka czy wynikające z zasady wolności działalności gospodarczej dążenie dysponentów mediów do maksymalizacji zysku, nawet jeżeli miałoby ono narażać ich na konsekwencje prawne? Czy konsekwencje finansowe ponoszone przez nadawców w przypadku stwierdzenia emisji reklam w telewizji w sposób sprzeczny z prawem są wystarczająco dolegliwe i skutecznie egzekwowane, by przynieść spodziewany efekt? Zagadnienie niwelowania oddziaływania przekazów handlowych na małoletnich reguluje przede wszystkim ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji wraz z aktami wykonawczymi. Ustawodawca w 2021 r. umożliwił jednak nadawcom przerywanie reklamami trwających dłuższej niż 60 minut audycji dla dzieci, wbrew interesowi małoletnich, kierując się interesem przedsiębiorcy. Problem badawczy pracy jest zatem istotny w kontekście zagwarantowania prezentowania pożądanych treści w telewizji. Przedmiotowa praca, a także opublikowane w niej wyniki przeprowadzonych badań własnych dotyczących emisji reklam w trakcie audycji dla dzieci, mogą stanowić refleksję nad powrotem do zakazu przerywania audycji dla dzieci reklamami. Powiązanie analizy stanu normatywnego z tymi badaniami umożliwiło zweryfikowanie wpływu zliberalizowania ochrony małoletnich widzów na zasadę dobra dziecka.
The purpose of the dissertation is to diagnose the threat of commercials during television broadcasts for children, and then to answer the research questions: do current legal regulations effectively protect the rights of minors from commercial messages? Which actually leads the way: the welfare of the child or the desire of media owners, arising from the principle of freedom of business, to maximize profit, even if it were to expose them to legal consequences? Are the financial consequences borne by broadcasters if they are found to be broadcasting advertisements on television in an illegal manner sufficiently severe and effectively enforced to have the desired effect? Issues of leveling the impact of commercial messages on minors are primarily regulated by the Broadcasting Act of December 29, 1992, along with implementing acts. However, the legislature in 2021 allowed broadcasters to interrupt children's broadcasts lasting longer than 60 minutes with commercials, against the interests of minors, targeting the interests of the entrepreneur. The research problem of the work is therefore relevant to guaranteeing the presentation of desirable content on television. The work in question, as well as the results of the conducted own research on the broadcasting of commercials during children's programs, published in it, can reflect on the return to the ban on interrupting children's programs with commercials. Linking the analysis of the normative state with this research made it possible to verify the impact of liberalizing the protection of underage viewers on the principle of child welfare.
Item
Sanctification of the Romantic Relationship and its Quality in a Sample of Polish Heterosexual Couples in the Perspective of Mahoney’s Relational Spirituality Framework
(2025-06-17) Tomaka, Kamil
This cross-sectional and longitudinal research examined whether and how the sanctification of a romantic relationship was associated with its quality from the perspective of Mahoney’s Relational Spirituality Framework in a sample of Polish heterosexual couples. The quality of a romantic relationship was expressed as satisfaction and commitment. The mechanisms of these associations were also analyzed by including the satisfaction with sacrifice as a mediator. The study involved 405 Polish heterosexual married, cohabiting, and engaged couples who completed the Sanctification of Romantic Relationship/Marriage Scale, the Relationship Assessment Scale, the Commitment Level Subscale, and the Satisfaction with Sacrifice Scale three times in three three-month intervals. The analyses testing the direct hypotheses in the Actor–Partner Interdependence Models (APIM) and indirect ones in the Actor–Partner Interdependence Extended Mediation Models (APIMeM) were conducted using cross-sectional and longitudinal approaches. The findings revealed that women’s and men’s perceptions of their romantic unions as sacred are linked to their own and their partner’s greater relationship satisfaction and commitment in the “here and now” and long-term perspective (i.e., cross-sectional and longitudinal approaches, respectively). Satisfaction with sacrifice was a significant mediator of these associations, indicating that men’s sacrifice, especially in the long-term approach, is a more important predictor of greater satisfaction and commitment in the relationship for their own and their partners.
Prezentowane przekrojowe i podłużne badania analizowały, czy i w jaki sposób uświęcenie związku romantycznego było związane z jego jakością w perspektywie koncepcji duchowości relacyjnej Mahoney. Badano polskie pary heteroseksualne. Jakość związku romantycznego została zoperacjonalizowana jako satysfakcja ze związku i zaangażowanie w relację. Badano także mechanizmy tych zależności poprzez uwzględnienie satysfakcji z poświęcenia się jako mediatora. W badaniu wzięło udział 405 polskich heteroseksualnych par – małżeńskich, żyjących w konkubinacie i narzeczeńskich, które wypełniły Skalę uświęcenia związku romantycznego/małżeństwa, Skalę oceny relacji, podskalę Zaangażowania oraz Skalę satysfakcji z poświęcenia trzykrotnie w trzymiesięcznych odstępach czasowych. Analizy testujące hipotezy bezpośrednie w modelach współzależności aktor-partner (APIM) i pośrednie w rozszerzonych modelach mediacji współzależności aktor-partner (APIMeM) przeprowadzono w podejściu przekrojowym i podłużnym. Otrzymane wyniki ujawniły, że postrzeganie przez kobiety i mężczyzn ich romantycznych związków jako „świętych” wiąże się z większą satysfakcją z relacji i zaangażowaniem u nich samych, jak i ich partnerów w perspektywie „tu i teraz” i długoterminowej (tj. odpowiednio w podejściu przekrojowym i podłużnym). Satysfakcja z poświęcenia była istotnym mediatorem tych zależności, wskazując, że poświęcenie mężczyzn, zwłaszcza w podejściu długoterminowym, jest istotniejszym wskaźnikiem większej satysfakcji i zaangażowania w związek dla nich samych i ich partnerek.
Item
Rozwój moralny dzieci w wieku szkolnym – jak przebiega i jak go wspierać?
(Wydawnictwo KUL, 2025) Kornas-Biela, Dorota; Lendzion, Anna
Celem artykułu była analiza kluczowych zagadnień odnoszących się do rozwoju moralnego dzieci w wieku 6-12 lat. Dotyczyła ona procesu rozwoju moralnego ze szczególnym uwzględnieniem młodszego i średniego wieku szkolnego w świetle teorii Jeana Piageta i Lawrence`a Kohlberga. Następnie została przedstawiona kwestia kształtowania sumienia na gruncie personalizmu etycznego i metafizycznego z uwzględnieniem personalizmu chrześcijańskiego. Dokonano porównania celów wychowania moralnego wyprowadzonych z koncepcji wychowania opartych na założeniach filozofii neotomistycznej według Jarosława Horowskiego z cechami normy moralności w personalizmie etycznym. Zagadnienie kształtowania charakteru dzieci w późnym dzieciństwie w wychowaniu rodzinnym i szkolnym zostało uzupełnione postulatami, jak wspierać rozwój moralnie dobrego postępowania i stałego działania u dzieci na tym etapie rozwoju. Ostatni problem podjęty w artykule łączy się z inteligencją moralną, charakteryzowaną przez Douga Lennicka, Freda Kiela i Michele Borbę. Inteligencję moralną można traktować jako kierunek rozwoju moralnego dzieci, nastolatków i dorosłych. Jest ona skoncentrowana na wartościach i normach moralnych. Ściśle łączy się z mądrością życiową, dojrzałym sumieniem, „dobrym charakterem” i prawym postępowaniem.
Item
Wychowawcza rola wspólnego spędzania czasu wolnego w rodzinie
(Wydawnictwo KUL, 2025) Nowak, Monika
Jednym z wymiarów wychowania integralnego dzieci jest wychowanie do czasu wolnego. Umiejętność zagospodarowania czasu wolnego, zarówno tego tygodniowego, weekendowego, jak też wakacyjnego jest cenioną wartością. Zadaniem rodziców zatem jest ukierunkowywanie zainteresowań swoich dzieci, odkrywanie i rozwijanie ich pasji oraz dostarczanie twórczych inspiracji. Zajęcia w czasie wolnym pełnią różne funkcje, do których zalicza się: odpoczynek i rekreacja, zabawa i rozrywka oraz zbiorowe spędzane czasu w różnych grupach rówieśniczych. Można wręcz mówić o pedagogice czasu wolnego. Narzędziem wspierającym rodziców w tym wymiarze wychowania jest zabawa, rozumiana jako dobrowolnie podejmowane czynności dostarczające dziecku przyjemność, którym towarzyszy radość oraz napięcie płynące z samego działania. Zabawa jest dostępna dla wszystkich, podejmowana w każdym wieku, choć ulega zmianom w zależności od etapu rozwojowego człowieka i pełni różne funkcje w różnych okresach jego życia. Zabawa jest znaczącym kontekstem dla procesu uczenia się, nadawania sensu otaczającemu światu oraz nawiązywania kontaktu z innymi ludźmi poprzez dostarczanie dzieciom różnorodnych doświadczeń. Warto więc nie tylko inicjować, ale też włączać się w zabawy ze swoimi dziećmi, by wspólnie zebrane doświadczenia, stały się mocnym spoiwem scalającym całą rodzinę.
Item
Technologie w rozwoju i edukacji dzieci w wieku szkolnym – nie zabraniać, ale jak stosować?
(Wydawnictwo KUL, 2025) Borowicz, Aleksandra
Rozdział jest próbą wskazania obszarów działań wychowawczych, w jakich zalecana jest dodatkowa wrażliwość pedagogiczna, która może skutecznie pomóc dziecku w procesie budowania umiejętności niezbędnych do interakcji ze światem techniki cyfrowej. Miłość rodzicielska, atmosfera bezpieczeństwa i wzajemnego zaufania, jest, ponad wszelką wątpliwość, najlepszym fundamentem w procesie wychowawczym, którego integralną częścią jest odkrywanie świata rzeczywistego i wirtualnego. Kolejna część tekstu poświęcona zostanie sugestiom dotyczącym konkretnych aspektów technicznych oraz edukacyjnych, które należy podjąć, by wspierać dzieci w codziennym poruszaniu się w świecie komunikacji elektronicznej.
Item
Jak wspierać rozwój osobowy i rozwój osobowości dziecka w wieku szkolnym?
(Wydawnictwo KUL, 2025) Grygierzec-Gruda, Ewa
Artykuł analizuje kluczowe aspekty wspierania rozwoju osobowego i osobowości dziecka w wieku szkolnym. Przedstawiono znaczenie środowiska rodzinnego, szkolnego i rówieśniczego w kształtowaniu tożsamości dziecka oraz rozwijaniu jego kompetencji emocjonalnych, społecznych i poznawczych. Autorka odwołuje się do teorii psychologicznych Jean Piageta, Erika Eriksona, Johna Bowlby’ego, Alberta Bandury oraz Stefana Kunowskiego, ukazując wielowymiarowość procesu rozwojowego. Szczególną uwagę zwrócono na rolę opiekunów, nauczycieli oraz stylów wychowawczych, które wpływają na budowanie poczucia bezpieczeństwa i kompetencji u dzieci. Podkreślono także znaczenie wychowania personalistycznego, które stawia osobę dziecka w centrum procesu edukacyjnego. Zwrócono uwagę na wzajemne powiązania między rozwojem osobowym i osobowościowym, wskazując, że wsparcie emocjonalne i odpowiednie wyzwania edukacyjne są kluczowe dla budowania dojrzałości osobistej i społecznej.
Item
Jak przebiega i jak wspierać rozwój społeczny dzieci w wieku szkolnym?
(Wydawnictwo KUL, 2025) Marchlewska, Paulina; Antończuk-Grab, Urszula; Szudra-Barszcz, Anna
Artykuł podejmuje problematykę rozwoju społecznego dzieci w wieku szkolnym oraz sposobów jego wspierania. Autorki przedstawiają teoretyczne podstawy rozwoju kompetencji społecznych, podkreślając ich kluczową rolę w integralnym rozwoju osoby. Szczególną uwagę poświęcono dwóm okresom rozwojowym: przejściu z edukacji przedszkolnej do wczesnoszkolnej (6-9 lat) oraz wczesnej fazie dojrzewania (10-12 lat). W tekście omówiono predykatory rozwoju kompetencji społecznych, wskazując na fundamentalną rolę rodziny jako pierwszego środowiska kształtowania relacji międzyosobowych. Następnie przedstawiono konkretne strategie i ćwiczenia wspierające rozwój kluczowych umiejętności społecznych, takich jak: skuteczna komunikacja, stosowanie się do poleceń, czekanie na swoją kolej czy włączanie się do zabawy grupowej. W przypadku starszych dzieci skupiono się na technikach radzenia sobie z lękiem i złością oraz strategiach angażowania się w działania prospołeczne. Autorki podkreślają, że proponowane ćwiczenia powinny być traktowane jako inspiracja do samodzielnego poszukiwania rozwiązań dostosowanych do indywidualnych potrzeb dziecka. Zwracają również uwagę na konieczność właściwego rozumienia relacji międzyosobowych i ich miejsca w rozwoju człowieka, przestrzegając przed deformacjami w postaci indywidualizmu i kolektywizmu.
Item
Źródła idei „nowego człowieka” i „nowego społeczeństwa” w Rosji i Związku Sowieckim do 1929 r.
(2025-06-06) Piekara, Jędrzej
W swojej rozprawie doktorskiej badam genezę bolszewickiego wyobrażenia o „nowym człowieku” i „nowym społeczeństwie” oraz sposób, w jaki te idee wpływały na życie społeczne, kulturalne i polityczne w Rosji Radzieckiej i Związku Sowieckim w latach dwudziestych. Stawiam tezy o utopijności marksizmu, komunizmu i bolszewizmu, które, choć odżegnywały się od utopijności, były nią przesiąknięte. Wywodzę tę utopijność z połączenia tradycyjnej myśli utopijnej (Platon, Morus, Campanella) z ideałami rewolucji francuskiej. Marksizm traktuję jako cezurę w ruchu utopijnym, łączącą utopijne wyobrażenia społeczne z nauką i działaniem politycznym. Prefiguracje komunizmu wiążę z szeroką kategorią „ideologii socjalistycznych”, obejmujących m.in. chrześcijaństwo i klasyczne utopie. Analizuję teorię marksistowską, dorobek kulturowy oraz praktykę polityczną, ukazując, jak postulat „nowego człowieka” wyrastał z europejskiej tradycji utopijnej. Bolszewicy, kreując wizję nowego świata, czerpali z chrześcijaństwa, Platona, utopistów i oświecenia. ZSRR był pierwszym krajem, który próbował realizować aktywny utopizm polityczny. Pracę kończę na roku 1929, kiedy wraz z objęciem władzy przez Stalina kończy się „romantyczna epoka” komunizmu, ustępując miejsca realizmowi socjalistycznemu i likwidacji utopijności niezwiązanej z kultem jednostki.
In my doctoral dissertation, I examine the origins of the Bolshevik conception of the "new man" and "new society" and how these ideas in fluenced social, cultural, and political life in Soviet Russia and the Soviet Union during the 1920s. I argue that Marxism, communism, and Bolshevism, while officially distancing themselves from utopianism, were deeply imbued with it. I trace this utopianism to the fusion of traditional utopian thought (Plato, More, Campanella) with the ideals of the French Revolution. I regard Marxism as a turning point in the utopian movement, combining utopian social visions with science and political action. I connect the precursors of communism with the broad category of "socialist ideologies," which include Christianity and classical utopias. I analyze Marxist theory, cultural contributions, and political practice, showing how the vision of the "new man" grew out of European utopian traditions. The Bolsheviks, in creating their vision of a new world, drew from Christianity, Plato, utopian thinkers, and Enlightenment ideals. The USSR was the first country to attempt the realization of active political utopianism.