Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, 2019, T. 111

Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/20.500.12153/893

Browse

Recent Submissions

Now showing 1 - 20 of 31
  • listelement.badge.dso-type Item ,
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Kult obrazu Matki Bożej Latyczowskiej – historia i teraźniejszość
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Hamryszczak, Artur Paweł
  • listelement.badge.dso-type Item ,
  • listelement.badge.dso-type Item ,
  • listelement.badge.dso-type Item ,
  • listelement.badge.dso-type Item ,
  • listelement.badge.dso-type Item ,
  • listelement.badge.dso-type Item ,
  • listelement.badge.dso-type Item ,
  • listelement.badge.dso-type Item ,
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Parafialny kościół farny Świętych Joachima i Anny we Włodzimierzu Wołyńskim w 1831 roku
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Żurek, Waldemar Witold
    Fundatorem obecnego kościoła farnego we Włodzimierzu Wołyńskim był w połowie XVIII wieku tamtejszy rodak, biskup Adam Woyna Orański, sufragan kamieniecki, który konsekrował świątynię. W kościele tym zostali osadzeni karmelici z Zakonu Braci Najświętszej Maryi Panny, popularnie nazywani karmelitami trzewiczkowymi. W samym tylko XIX wieku kościół ten ulegał dwukrotnie (1800, 1833) pożarowi. Dzięki zaangażowaniu tamtejszych pasterzy diecezji, proboszczów i wiernych nie tylko każdorazowo był odbudowywany, lecz także remontowany i modernizowany (1856). Na podstawie powyższego opisu kościoła parafialnego we Włodzimierzu dowiadujemy się o jego historii, odbudowach, wyposażeniu w sprzęt liturgiczny, wystroju oraz o proboszczach. Zamieszcza opis dóbr materialnych przynależnych do parafii, ilość i stan kaplic na terenie parafii.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Pieczęcie sufragana płockiego Michała z Raciąża (1496-1513). Zarys problematyki
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Włodarski, Łukasz
    Artykuł stanowi omówienie pieczęci będących własnością sufragana płockiego Michała z Raciąża (1496-1513), którego system sfragistyczny opierał się na co najmniej dwóch typach pieczęci: mniejszej oraz sygnecie. Pierwsza z nich została użyta do opieczętowania korespondencji z burmistrzem i radą miasta Gdańska i jest egzemplifikacją typu popiersiowo-herbowego. Na szczególną uwagę zasługuje tutaj herb, który został skomponowany przez właściciela pieczęci na potrzeby pełnionego przez niego urzędu biskupiego i przedstawiał na tarczy gotyckiej (hiszpańskiej) pastorał oraz infułę. Jest to o tyle istotne, że Raciąski był z pochodzenia plebejuszem. Z kolei sygnet stanowi przykład typu popiersiowego i prezentuje ukoronowaną Najświętszą Maryję Pannę z Dzieciątkiem Jezus.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Inwentarz kościoła parafialnego w Lądzie z 1936 roku. Edycja źródłowa
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Wąsowicz, Jarosław
    Inwentarz kościoła parafialnego w Lądzie n. Wartą został sporządzony 26 września 1936 roku po objęciu funkcji proboszcza i dyrektora Zakładu Salezjańskiego przez ks. Franciszka Miśkę SDB, późniejszego męczennika drugiej wojny światowej, obecnie kandydata na ołtarze. Dokument stanowi ostatnie źródło dokumentujące stan wyposażenia kościoła przed wybuchem wojny. Klasztor w czasie okupacji od stycznia 1940 roku do października 1941 roku pełnił funkcję obozu przejściowego dla duchownych z kilku diecezji i zakonów. Później Niemcy przeznaczyli klasztor na szkołę Hitlerjugend, która funkcjonowała aż do momentu wyzwalania tych ziem. W czasie okupacji klasztor, kościół i jego wyposażenie uległy licznym dewastacjom.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Wachlarz w Kościele Wschodnim i Zachodnim oraz w kulturze świata
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Wasilewska, Jolanta
    HZnane są także wachlarze bojowe. Wywodzą się z Dalekiego Wschodu, gdzie służyły przede wszystkim jako oznaka rangi oficerskiej, ale także jako broń. Używane były od VI do XVI wieku, kiedy to osiągnęły szczyt popularności. Wachlarze do Europy przybyły wraz z wyprawami na Daleki Wschód. W XVII i XVIII wieku nastały złote czasy wachlarzy. Królowały w salonach wyższych sfer i na dworach królewskich całej Europy. Były symbolem dostatku, wykwintności i kokieterii bez względu na porę roku. Wachlarz stał się atrybutem damy. Największą popularność zyskały wachlarze składane. Wachlarze wykonywane były z drewna, metali szlachetnych, kości słoniowej, szylkretu, skóry, pergaminu, jedwabiu, płótna, papieru, piór, także z liści; były rzeźbione, malowane, haftowane i ozdabiane klejnotami. Przybierały różne formy w zależności od zastosowania i potrzeb, były małe i duże, proste, składane, plisowane, okrągłe, półkoliste, w kształcie liścia, chorągiewki, na długim lub krótkim uchwycie.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Starania zielonogórskich grekokatolików o własną świątynię
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Wanatko, Grzegorz
    Wskutek powojennych przesiedleń, głównie w ramach akcji „Wisła” w 1947 roku, na terenie Ziemi Lubuskiej znalazła się liczna grupa mniejszości ukraińskiej w tym grekokatolików. Do 1956 roku byli oni pozbawieni możliwości praktyk religijnych w swoim obrządku. Wydarzenia w Polsce z 1956 roku umożliwiły erygowanie parafii i odprawianie nabożeństw greckokatolickich, które odbywały się w kościołach łacińskich. W Zielonej Górze stan ten trwał kilka dekad, gdyż wspólnota greckokatolicka nie posiadała własnej świątyni. Pierwsze, nieudane próby uzyskania własnej świątyni grekokatolicy podjęli w latach 80. XX w. Starania te kontynuowano w latach 90. XX w. Zielonogórscy grekokatolicy zdecydowali się podjąć trudu własnej świątyni na drodze adaptacji budynku. Realizacja tego przedsięwzięcia trwała niemal 20 lat. Próby uzyskania obiektu parafia podejmowała wspólnie z miejscowym Zarządem Zielonogórskiego Koła Związku Ukraińców w Polsce, gdyż uzyskany lokal miałby zabezpieczać potrzeby religijne i kulturalne mniejszości ukraińskiej. Rozmowy prowadzone były z Urzędem Wojewódzkim i Urzędem Miejskim. Większość proponowanych obiektów była nie do przyjęcia, czego powodem był zły stan budynków, bądź ich umiejscowienie. Na początku XXI wieku miasto zaproponowało grekokatolikom budynek dawnej winiarni Briegera. Parafianie zaakceptowali propozycję, mimo, że obiekt wymagał gruntownego remontu i przebudowy. Pierwsze prace remontowe rozpoczęto w 2003, a trwały do 2008 roku. Ich zwieńczeniem była uroczysta konsekracja Cerkwi przy ul. Boduena, która odbyła się 11.10.2008 roku. Tym samym proces starań uległ zakończeniu, a życiem parafii zawładnął trud zagospodarowania nowego Domu Bożego.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Początki tworzenia kompozycji z kwiatów na trasie procesji Bożego Ciała w Spycimierzu
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Szkutnik, Piotr
    Uroczystości Bożego Ciała zapoczątkowane w Kościele katolickim w XIII wieku stały się okazją do oddania czci Najświętszemu Sakramentowi. Święto z czasem zostało wzbogacone o zewnętrzną formę kultu. W leżącej nad rzeką Wartą wsi Spycimierz formy adoracji hostii rozwinięto w postaci rozbudowanej oprawy wizualnej. Trasa procesji Bożego Ciała poza typowym wystrojem ołtarzy została w całości przyozdobiona kompozycjami z kwiatów, którymi wyłożono środkowy pas drogi we wsi. Tradycja tworzenia kwietnych kobierców według przekazów ma sięgać okresu napoleońskiego. Niewątpliwie istniała już przed drugą wojną światową, a pierwsze źródła o niej informujące pochodzą z 1957 roku.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    „Skarbiec przemożny drogich pamiątek”. Zarys dziejów Archiwum Polskiej Prowincji Dominikanów w Krakowie
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Sanak, Marcin
    W średniowieczu bracia kaznodzieje przechowywali archiwalia w skrzyniach, a rękopisy po zmarłych zakonnikach w bibliotekach klasztornych. Sformułowanie „archivio communi provinciae” („wspólne archiwum prowincji”) po raz pierwszy pojawiło się w aktach kapituły generalnej dominikanów w Wenecji w 1592 r. Kolejne kapituły polecały braciom bezpieczne przechowywanie przywilejów, bulli i akt procesów, spisywanie źródeł do historii prowincji oraz tworzenie inwentarzy dóbr, których duplikaty miały trafiać do centralnego archiwum prowincji. Ostateczne prawne ustanowienie archiwów prowincji miało miejsce na kapitule generalnej w Rzymie w 1756 r. Archiwum prowincji polskiej w XVIII w. przechowywano w bibliotece konwentu krakowskiego pw. św. Trójcy; w związku z planami beatyfikacji Męczenników Sandomierskich, generał zakonu polecił jego katalogowanie. W pierwszej połowie następnego stulecia mieściło się już w odrębnym pomieszczeniu, dzięki czemu przetrwało pożar klasztoru w 1850 r. W następnych dekadach archiwum ponownie znajdowało się w bibliotece; na przełomie XIX i XX w. opiekował się nim br. Kazimierz Jucewicz, a w drugiej dekadzie XX w. prac porządkowych podjął się o. Jacek Woroniecki OP. W 1926 r. ustanowiono urząd archiwariusza prowincji, który sprawowali kolejno ojcowie: Fabian Madura, Zygmunt Ogarek, Andrzej Gmurowski, Robert Świętochowski i Efrem Gliński. W 1937 r. archiwum zostało przeniesione do odrębnego magazynu. Na powojenne zorganizowanie Archiwum Polskiej Prowincji Dominikanów w obecnym kształcie duży wpływ miało ulokowanie w Krakowie licznych materiałów z likwidowanych klasztorów na Kresach południowo-wschodnich. Urząd archiwisty prowincji od 1946 r. pełnili ojcowie: Robert Świętochowski, Paweł Kielar, Zygmunt Bruno Mazur i Jan Andrzej Spież. Od 2009 r. archiwum kieruje o. Ireneusz Wysokiński OP.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Zasób ksiąg metrykalnych w archiwach parafii rzymskokatolickich Lubelszczyzny. Część III
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Rachwał, Piotr
    Publikacja jest kontynuacją serii wydawniczej rozpoczętej w 109 tomie czasopisma „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”. W niniejszej części przedstawiono wykaz ksiąg metrykalnych i akt stanu cywilnego parafii: Fajsławice, Firlej, Garbów, Gołąb, Kamionka, Karczmiska, Kazimierz, Kiełczewice, Kijany.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Nieznany list Edmunda Bojanowskiego ze zbiorów prywatnych
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Puślecki, Łukasz
    Autor artykułu podczas prowadzenia badań dotyczących dorobku naukowego E. Bojanowskiego natrafił przypadkowo na jego nieznany list z roku 1866. Treść korespondencji opatrzono szerokim komentarzem prezentującym jej kontekst historyczny. Przedstawiono przede wszystkim biografię odbiorcy listu – księdza Antoniego Śmitkowskiego. Przybliżono również współpracę założyciela służebniczek z fundatorką ochronki, której otwarcia dotyczy korespondencja – tj. z księżną Elżbietą z Działyńskich Czartoryską. Rozwinięto również wątek sposobu rekrutacji kandydatek do zgromadzenia służebniczek na przykładzie wspominanej w korespondencji Rozalii Krzekotowskiej.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Kanonik Michał Pisarski (1729-1794) w świetle akt czynności Chełmskiej Kapituły Katedralnej obrządku łacińskiego
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Marczewski, Jarosław Roman
    Księgi posiedzeń chełmskiej kapituły katedralnej obrządku łacińskiego stanowią pierwszorzędne źródło do poznania dziejów tej instytucji. Co więcej, znajdują się w nich informacje pozwalające na przybliżenie życia i działalność jej poszczególnych członków. Ks. Michał Pisarski urodził się w 1729 roku w rodzinie szlacheckiej. W młodości wstąpił do zakonu jezuitów, gdzie otrzymał staranną formację i bardzo dobre wykształcenie. W kilku jezuickich szkołach był nauczycielem retoryki, matematyki, filozofii, prawa kanonicznego i teologii. W wyniku kasaty zakonu został zmuszony do przejścia w szeregi duchowieństwa diecezjalnego. Został najpierw kanonikiem w jednej z kolegiat we Lwowie. W 1782 roku wszedł w skład kanoników chełmskiej kapituły katedralnej rezydującej w Krasnymstawie. Był gorliwy w wypełnianiu obowiązków związanych z uzyskaną nominacją. Regularnie uczestniczył w posiedzeniach kapituły, chętnie podejmował dodatkowe zobowiązania. Były mu powierzane odpowiedzialne misje natury administracyjnej i gospodarczej. Wielokrotnie reprezentował interesy kapituły w sytuacjach dotyczących dużych środków kapitałowych. Ks. M. Pisarski był także osobiście dobrodziejem kapituły, wnosząc w ciągu swojego życia znaczący, bo sięgający łącznie 51 000 złp, wkład finansowy w jej utrzymanie. Na podstawie części z tych środków kapituła podjęła zobowiązanie odprawiania co roku liturgii za jego duszę. Ks. M. Pisarski zmarł w 1794 roku. W 2015 roku został zidentyfikowany w zasobach Muzeum 200-lecia Archidiecezji Lubelskiej jego dobrze zachowany portret.