Artykuły naukowe (WNPiT)

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/20.500.12153/85

Browse

Browsing Artykuły naukowe (WNPiT) by Title

Now showing 1 - 20 of 21
  • Item
    Analiza botaniczna roślin na wybranych obrazach Hansa Memlinga
    (Stowarzyszenie Twórców Nauki i Kultury „Episteme”, 2013) Kulesza, Piotr
    Niniejszy artykuł koncentruje się nad rozpoznaniem roślin na wybranych obrazach Hansa Memlinga, jednego z najbardziej znanych mistrzów niderlandzkich drugiej połowy XV wieku. Celem pracy jest uzupełnienie informacji na temat szaty roślinnej ukazanej w jego obrazach, które dotychczas nie były przeanalizowane przez przyrodników. Prezentowane badania miały określić stopień dokładności botanicznego odwzorowania namalowanych roślin. Wskazać, które z nich są najczęściej powtarzane i czy sposób ich przedstawienia wykazuje podobieństwa w poszczególnych obrazach i scenach.
  • Item
    Dendroflora of roadside sacral objects in the Trzydnik Duży commune (Lublin voivodeship)
    (Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2017) Kulesza, Piotr; Lubiarz, Magdalena; Żak-Kulesza, Małgorzata
    Among numerous elements of the Polish landscape, especially noteworthy are the roadside sacral objects. They are a testimony to national and local identity, and express centuries-old religious values. What is more, roadside crosses and shrines, surrounded by trees and shrubs, accentuate the space with exceptional decorative and cultural value. The presence of vegetation enriches the compositional value of these objects, complements their spatial structure, and highlights the aesthetic value. This paper presents the results of a study of regarding roadside sacral objects, carried out in the Trzydnik Duży Commune, Lublin Voivodeship. The study was performed as an inventory, enabling us to determine the species composition, health condition, and age of the dendroflora accompanying the roadside sacral objects. Within the studied area, 73 roadside sacral objects were inventoried. It was found that 53 of them were surrounded by trees and shrubs that represent 42 species. The most common include limes, lilacs, and white cedars. Health condition of the dendroflora is varied, however 78 % of the examined trees and shrubs are of very good or good health condition.
  • Item
    Dendroflora of the “Wschód” Estate in Świdnik (Lublin Voivodeship) – Nature and Landscape Analysis
    (Wydawnictwo Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, 2015) Lubiarz, Magdalena; Kulesza, Piotr
    The research presented in this paper concerns the diversity and spatial structure of town green areas. Its goal was to compare the dendroflora of the “Wschód” estate in Świdnik with similar urban architectural complexes that have been analysed thus far. The purpose of this research was also to compile an inventory and to determine the species diversity of trees and shrubs that grow within the estate, as well as to indicate their composition and spatial function.
  • Item
    Dendroflora przydrożnych obiektów sakralnych w gminie Mełgiew (woj. lubelskie) w aspekcie przyrodniczo-krajobrazowym
    (Oddział PAN w Lublinie, 2013) Lubiarz, Magdalena; Kulesza, Piotr
    Jednym z elementów polskiego krajobrazu są przydrożne obiekty sakralne. Bardzo często towarzyszą im rośliny, a zwłaszcza drzewa i krzewy. Badania przeprowadzone na terenie gminy Mełgiew w województwie lubelskim mają charakter inwentaryzacyjny. Określają skład gatunkowy, stan zdrowotny i wiekowy dendroflory towarzyszącej przydrożnym obiektom sakralnym. Wynikiem analiz jest waloryzacja roślinności towarzyszącej tym obiektom pod względem przyrodniczo-krajobrazowym.
  • Item
    Drzewa i krzewy osiedla XXX-lecia w Lublinie (południowo-wschodnia Polska) jako przykład bogactwa gatunkowego roślinności miejskiej
    (Stowarzyszenie Twórców Nauki i Kultury „Episteme”, 2013) Mackoś-Iwaszko, Ewa; Lubiarz, Magdalena; Kulesza, Piotr
    Ważnym elementem współczesnych miast są osiedla mieszkaniowe. Tworzą one zespoły architektoniczno-urbanistyczne dopełnione zielenią, a zwłaszcza licznymi drzewami i krzewami. Roślinność ta ma ogromne znaczenie przyrodnicze, estetyczne i kompozycyjne. Badania o charakterze inwentaryzacyjnym przeprowadzono na osiedlu XXX-lecia w Lublinie. Ich celem było określenie różnorodności ilościowej i gatunkowej rosnących tam drzew i krzewów oraz określenie funkcji kompozycyjno-przestrzennej szaty roślinnej. Przeprowadzone badania jednoznacznie wykazały wysoką różnorodność zieleni osiedla oraz wady i zalety jej układu przestrzennego.
  • Item
    Dwa kościoły, dwóch architektów, jedna sylweta – „styl narodowy” a zapożyczanie form w architekturze sakralnej II RP
    (Polska Akademia Nauk oddział w Lublinie, Komisja Architektury, urbanistyki i studiów krajobrazowych, 2020) Tejszerska, Anna
    Artykuł poświęcony jest zapożyczeniom form w architekturze sakralnej II RP. Dokonano w nim analizy porównawczej kościołów wzniesionych w odległych od siebie miejscowościach (diecezja pińska i łódzka), przypisywanych różnym autorom, a wykazujących znaczne podobieństwo formalne. Opracowanie stanowi jednocześnie próbę ustalenia faktycznego autorstwa budowli. Przedstawia także pokrótce powszechną w czasie budowy omawianych kościołów ideę poszukiwania "stylu narodowego", w którym zostały one ukształtowane i ukazuje podobne przykłady powielania form. Wywód oparto na archiwalnym materiale ikonograficznym - fotografiach z lat budowy, projektach oraz aktach pomocnych w rekonstrukcji życiorysu zawodowego twórców. Celem publikacji jest także przybliżenie postaci brzeskiego architekta Bronisława Nielubowicza i wątków pracy twórczej, które w ramach jej przygotowania udało się autorce ustalić. Abstract: The essay deals with the borrowing of forms in sacred architecture in the Second Polish Republic. The focus of the study is on small places of worship in the Eastern Borderlands and central regions of the Second Polish Republic. A comparative analysis was carried out of churches built in remote locations (Diocese of Pinsk and Łódź), attributed to various architects (B. Nielubowicz and J. Kaban), but showing significant formal similarity. The essay is an attempt to determine the actual provenance of the buildings. It also briefly introduces the prevailing notion during construction work of a search for a "national style" in which the churches were built, and shows similar examples of duplication of forms. The analysis was based on archival iconographic material – photographs from the years of construction and designs and records helpful in the reconstruction of the artists’ professional biographies. An important aid in the establishment of the facts were the memoirs of the little-known Brest architect B. Nielubowicz’s relatives.
  • Item
    Dwory Lublina w służbie edukacji - zagadnienie adaptacji obiektów
    (Uniwersytet Łódzki, 2016) Tejszerska, Anna
    Artykuł poświęcony jest czterem obiektom podworskim leżącym w obrębie miasta Lublina i będącym obecnie w posiadaniu lubelskich uczelni. Nieliczna grupa wybranych obiektów prezentuje różnorodność funkcji do jakiej zostały przystosowane. W artykule przedstawiono pokrótce historię każdego z dworskich założeń, koncentrując się przede wszystkim na ich losach współczesnych i przekształceniach związanych z przystosowaniem do nowej funkcji. Materiały stanowiące podstawę niniejszego opracowania pochodzą ze zbiorów Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków, Państwowego Archiwum w Lublinie oraz działów administracyjnych poszczególnych uczelni gromadzących dokumentację związaną zarówno z historią jak i bieżącymi modernizacjami i adaptacjami obiektów.
  • Item
    Functional and spatial differences in historic urban parks in Poland and Great Britain
    (Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, 2016) Kulesza, Piotr; Lubiarz, Magdalena
    An important element of the urban landscape are the parks. Although some of them have a historical provenance, that they perform an important role in the functioning of modern urban structures and the formation of citizens’ needs. This paper presents the results of research, which was carried out in the period 2013-2015 in three historic parks in Poland and the Great Britain. For the analysis was selected Lloyd Park in London, Prospect Park in Reading and Saxon Garden in Lublin. Within these objects being studied in terms of their functionality and compositional structure. The aim of the study was to compare parks and define their role in the urban landscape.
  • Item
    Geometry at the Service of Artists - on Perspective in Albrecht Dürer's (1471-1528) Works
    (2012) Tejszerska, Anna
    The paper presents an extract of forming the principles of perspective construction, construction which had formidable influence on the development and course of shaping European painting. It deals with Albrecht Dürer, his output as an art theorist and one of the greatest artists of the north.
  • Item
    Metoda waloryzacji przydrożnych obiektów sakralnych
    (Polskie Towarzystwo Geograficzne, 2019) Kulesza, Piotr; Lubiarz, Magdalena; Żak-Kulesza, Małgorzata
    Przydrożne obiekty sakralne stanowią ważny element polskiego krajobrazu kulturowego świadcząc o jego dziedzictwie i tożsamości. Dotychczasowe studia nad tego typu obiektami są różnorodne, jednak wiążą się przede wszystkim z ich znaczeniem kulturowym. Niewiele jest badań dotyczących także roślinności towarzyszącej przydrożnym obiektom sakralnym oraz poruszających kwestie analiz krajobrazowych. Niniejsza praca prezentuje próbę połączenia powyższych zagadnień. Autorzy zaproponowali wieloaspektową metodę oceny przydrożnych obiektów sakralnych w trzech ujęciach: krajobrazowym (ocena wizualno-przestrzenna), kulturowym (ocena unikalności) i przyrodniczym (ocena roślinności towarzyszącej). Metoda jest rodzajem bonitacji punktowej, gdzie poszczególnym kryteriom ewaluacyjnym przyznawane są wartości punktowe. Im wyższy wynik końcowy, tym większa wartość krajobrazowa badanego obiektu. Zaletą metody jest powtarzalność, a czytelność formularza ewaluacyjnego zapewnia możliwość jej stosowania przez różnych badaczy.
  • Item
    Potencjał gmin województwa lubelskiego w świetle wybranych kategorii rozwoju społeczno-gospodarczego w latach 1995–2021
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Krawczyk, Grzegorz
    Celem artykułu jest analiza poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego gmin województwa lubelskiego w latach 1995–2021. Przedmiotem badań uczyniono 213 gmin województwa. Źródłem danych do przeprowadzonej analizy był Bank Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego. Do badania użyto analizy taksonomicznej, metody bez wzorca. Przeanalizowano 19 zmiennych w badanym okresie. Podzielono je na zmienne dotyczące rozwoju: ekonomicznego (7 zmiennych), społecznego (8 zmiennych) i technicznego (4 zmienne). W wyniku przeprowadzonej analizy stwierdzono wzrost poziomu rozwoju w badanym okresie. Zaobserwowano, że zróżnicowanie poziomu rozwoju gmin w układzie przestrzennym zmniejsza się. Stwierdzono również, że z uwagi na przyjęte cechy akcesja Polski do Unii Europejskiej miała wpływ na spadek indeksów dynamiki przemian w badanych gminach. The aim of the article is to analyze the level of socio-economic development of the communes of the Lubelskie Voivodeship in the years 1995–2021. The subject of the study involved 213 communes of the Lubelskie Voivodeship. The source of data for the conducted analysis was the Local Data Bank of the Central Statistical Office. Taxonomic analysis, method without pattern was used for the research. 19 different variables were examined in the analyzed period. They were divided into variables concerning development: economic (7 variables), social (8 variables) and technical (4 variables). It has been proven in the article that the level of development of the Lubelskie Voivodeship communes in the analyzed period of 1995–2021 increased. Decrease in this development could only be observed in the case of 12 communes. The development processes of communes lead to equalization of their development levels due to the adopted features in the spatial arrangement at a higher level. Poland’s accession to the European Union changed tendencies in terms of the size of dynamics of communes due to the adopted features. After joining the European Union, the average annual growth rate decreased. The COVID-19 pandemic has not changed the trends in the size of the dynamics of cities and towns due to the adopted features. Communes with a similar index of dynamics of the level of development are located in the same territorial systems due to the adopted features. Communes displaying a similar level of development, due to the adopted features, are located in the same territorial systems. The size of the cities and towns shows a relationship with the index of the dynamics of the level of development due to the adopted features. There is a negative correlation between the dynamics index in 1995–2003, 2019–2021 and 1995–2021 and the size of the commune, which means that the smaller the commune, the higher the change dynamics index. The size of cities and towns shows a relationship with the level of urban development due to the adopted features. The analysis of the size of the commune measured by the number of population and the level of socio-economic development in the presented years: 1995, 2003, 2019 and 2021 are significantly correlated showing positive values according to statistics.
  • Item
    Protection of Nature in Historic Garden Complexes as Defined by Polish Law
    (Stowarzyszenie Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2021) Kulesza, Piotr; Lubiarz, Magdalena; Trzaskowska, Ewa
    An important element of the cultural heritage of Poland are the monuments of garden art which should be protected due to their cultural, historic, artistic, natural and scientific values. Their uniqueness is a result not only of architectural and spatial structure but also the natural one in the form of vegetation arrangements. It is thus worth it to analyse binding acts of law and see to what extent they undertake the issue of nature preservation in historic garden sites. The analysis of past and current legal regulations as well as the survey of literature showed a lot of vagueness and ambiguity. First of all, it revealed the lack of precision present in legal documentation and shortages in the preservation of historic parks and gardens, especially of their surroundings and vegetative structure.
  • Item
    Przydrożne obiekty sakralne w gminie Mełgiew (woj. lubelskie) - analiza kulturowo-krajobrazowa
    (Polskie Towarzystwo Geograficzne, 2013) Kulesza, Piotr; Lubiarz, Magdalena
    Ważnym elementem polskiego krajobrazu są przydrożne obiekty sakralne. Pełniąc od wieków funkcje religijne, kulturowe i krajobrazowe stają się obecnie często zapomnianym elementem przestrzeni. Podlegają procesom starzenia, niszczenia, a nawet dewastacji, przez co ich znaczenie w krajobrazie maleje. Badania przeprowadzone na terenie gminy Mełgiew w województwie lubelskim mają charakter inwentaryzacyjny. Określają stan istniejący i sposób zachowania przydrożnych obiektów sakralnych. Wskazują obiekty najcenniejsze pod względem historycznym, kutrowym i krajobrazowym. Wynikiem analiz jest waloryzacja przydrożnych krzyży, kapliczek, figur i mogił w odniesieniu do krajobrazu gminy, który ulega szybkim zmianom przestrzennym.
  • Item
    Small Roadside Sacral Structures in the Borzechów Commune (Lublin Region) and Their Dendroflora
    (Vydavateľstva Slovenskej poľnohospodárskej univerzity v Nitre, 2019) Lubiarz, Magdalena; Kulesza, Piotr; Żak-Kulesza, Małgorzata
    Trees and shrubs significantly increase the visual value of roadside crosses and shrines. The paper presents results of the inventory of small roadside sacral structures in Borzechów Commune (Central-Eastern Poland). The species composition and the age status of dendroflora surrounding small roadside sacral structures were examined. We have inventoried 94 small roadside sacral structures in Borzechów Commune. Only 68 of them were surrounded by trees and shrubs that represent 39 species. The most common deciduous species are small leaved lime (Tilia cordata Mill.) and common lilac (Syringa vulgaris L.), but the most common coniferous species is northern white-cedar (Thuja occidentalis L.). In the research area, the most common small roadside sacral structures are crosses. Shrines and statues of saints are very rare.
  • Item
    Symboliczno-teologiczna wymowa chrześcijańskiego ołtarza w kontekście przeobrażeń jego formy i umiejscowienia, w świetle dokumentów Kościoła, pism Patres Ecclesiae i współczesnych badań
    (Uniwersytet Łódzki, 2018) Tejszerska, Anna
    Over the centuries, the Christian altar, where the Eucharistis performed and which invariably constitutes the heart and the focal point of the liturgic congregation, has undergone numerous transformations. They ought to be interpreted through the key of accentuating various dimensions of Eucharistic spirituality, fathoming the essence of the sacrament and the care for its worthy celebration, including the changing artistic and cultural tendencies, and searching for the forms that serve the purposes of the apostolic mission of the Church. The abundance of symbolism attributed to the altar and its theological grounds is by no means inferior to the variety of ‘altar forms reflecting not only the motives of human imagination, but also the principles stemming from a clear comprehension of the mystery’ (Ecclesia de Eucharistia 50). The purpose of the article is to trace back the transformations of the form and shape of the Lord’s Table and its artistic decoration, in the context of the symbolic and theological tenor of the altar in reference to the transformations of the Eucharist spirituality, in view of studies on the history of art and the Church, liturgical regulations and Church documentation. The paper focuses mainly upon the central altar within the Roman Catholic Church, with the richness of forms and shapes of its artistic decoration. Timewise, it includes the whole history of the development of the cult of Christianity, emphasising both the changeability and continuity of the transformations within the liturgic sphere, and a permanent and yet variably expressed altarocentrism.
  • Item
    The exhibition “Village and Small Town” and the “Borderland Town” in Biłgoraj. Rescuing memory or falsifying the history of an image of a Polish traditional landscape
    (Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej, 2021) Tejszerska, Anna
    The aim of the article is the presentation and critical assessment of a development called “The town on the trail of cultures” or “Borderland Town” currently created in Bilgoraj. The main subject of the research is a contemporary composition, which is a free interpretation of historical architecture, in many respects far from factual credibility, but aspiring to be a tourist and cultural destination. The idea of building these houses and commercial properties was to replicate the traditional wooden small-town architecture of the region. Alongside them, of great interest to tourists, are replicas or copies of historic public buildings and places of worship, characteristic of the ethnic diversity of the eastern areas of the First and Second Polish Republic. The emerging district was evaluated in the context of the role of architecture in building local and national identity and the danger, from an educational point of view, of falsifying history. The architectural form and urban layout of the project, as well as its ideational premises was analysed. Special attention was paid to the noble objectives that accompanied the creation of the complex, and their convergence with the intentions of the architects who a century ago shaped the forms of the Polish national style. At the same time, the negative consequences of creating a peculiar hybrid of a historicizing but still contemporary composition and a kind of open-air museum, which should be characterized by reliable compliance with the facts, were shown. This type of procedure has led to creating an illusion of an authentic historic settlement, its falsification and popularisation of a distorted image of an historic town. The work was based on in-situ studies as well as analyses of archival illustrations and textual material and research into the authentic, historical architecture of the region, which was to serve as a model for the designed complex.
  • Item
    Wpływ rzeźby terenu na walory krajobrazowe przydrożnych obiektów sakralnych na Lubelszczyźnie
    (Lwowski Uniwersytet Narodowy im. Iwana Franki, 2018) Lubiarz, Magdalena; Kulesza, Piotr
    Ważną częścią polskiego krajobrazu są przydrożne obiekty sakralne, takie jak krzyże i kapliczki. Praca przedstawia wyniki badań dotyczących wpływu rzeźby terenu na wartość krajobrazową przydrożnych obiektów sakralnych. Badania przeprowadzono na terenie województwa lubelskiego w makroregionach: Wyżyna Lubelska i Roztocze. Wyniki analiz pokazują, że rzeźba terenu jest ważnym elementem wpływającym na walory krajobrazowe przydrożnych obiektów sakralnych, ale nie jedynym. Do istotnych elementów zaliczyć należy także szatę roślinną oraz elementy antropogeniczne takie jak: zabudowa, oraz infrastruktura techniczna.
  • Item
    Współczesna architektura sakralna na tle ponowoczesnych tendencji kulturowych
    (2015) Tejszerska, Anna
    W artykule poruszono zagadnienie roli architektury i sztuki sakralnej w dziele tworzenia kultury oraz problem zależności, związków i wzajemnego oddziaływania znamiennych dla danego czasu tendencji kulturowych i kierunków rozwoju sakralnego budownictwa. Szczególną uwagę poświęcono współczesnej sztuce, architekturze i kulturze.
  • Item
    Zieleń w miastach średniowiecznych w dziełach malarstwa niderlandzkiego XV wieku
    (Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, 2012) Kulesza, Piotr
    Malarstwo niderlandzkie XV w. to nie tylko dzieła sztuki, to także nieocenione źródło informacji o średniowiecznych realiach. Obrazy o treści religijnej, rzadziej świeckiej, obok ukrytego języka sym­bolu dostarczają wielu cennych wiadomości nie tylko historykom sztuki, ale również przyrodnikom. Pozwalają zapoznać się z ówczesną rzeczywistością, która uchwycona została przez artystów w spo­sób prawdziwy. Niniejszy artykuł obejmuje badania nad szeroko pojmowaną zielenią w miastach, odzwierciedloną na sześciu wybranych przykładach malarstwa niderlandzkiego XV w. Są to zarówno czytelne kompozycje ogrodowe, jak i różnego rodzaju tereny zieleni wpisane w strukturę urbanistycz­ną. Tekst stanowi próbę określenia ich układu kompozycyjnego oraz pełnionej funkcji w krajobrazie miejskim.
  • Item
    Znaczenie przyrodnicze i krajobrazowe żywopłotów przy ciągach komunikacyjnych w Świdniku (woj. lubelskie)
    (Polska Akademia Nauk. Oddział w Lublinie, 2012) Lubiarz, Magdalena; Kulesza, Piotr
    Żywopłoty w miastach pełnią wiele funkcji. Są barierą ochronną przy ciągach komunikacyjnych i elementem systemu przyrodniczego. Niniejsze badania dotyczyły stanu i funkcji żywopłotów przy ciągach komunikacyjnych w Świdniku. Obserwacje obejmowały osiem najważniejszych ulic tego miasta. Większość z nich posiada żywopłoty, a ich stan zdrowotny jest bardzo dobry lub dobry. Pasy roślinności formowanej są w Świdniku fragmentaryczne, a ich lokalizacja niekiedy nie spełnia istotnej funkcji.