Wydział Nauk Humanistycznych / Faculty of Humanities

Permanent URI for this community

https://hdl.handle.net/20.500.12153/4
* Instytut Językoznawstwa * Instytut Literaturoznawstwa * Instytut Nauk o Sztuce * Instytut Historii

Browse

Browsing Wydział Nauk Humanistycznych / Faculty of Humanities by Issue Date

Filter results by year or month
Now showing 1 - 20 of 712
  • Item
    Experimente mit dramatischen Konventionen in Peter Handkes Sprechstücken
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 1998) Tomczuk, Dorota
    Artykuł dotyczy twórczości dramatycznej Petera Handkego, pisarza austriackiego, który zasłynął w połowie lat sześćdziesiątych przede wszystkim jako twórca Publikumsbeschimpfung, „sztuki mówionej” (Sprechstück), rozbijającej wszelkie kanony sztuki teatralnej. W artykule zanalizowane zostały poszczególne elementy „sztuk mówionych” Handkego, relacje między sztukami tego autora a dramatem klasycznym oraz intencje dramatopisarza zawarte w utworach i wynikające z zastosowania nowatorskich chwytów technicznych i językowych. Autorka podjęła próbę opisu teatralnej metody Handkego poprzez wnikliwą analizę poszczególnych elementów techniki pisarza, a także odniesienie do literatury badanego przedmiotu. Końcowa część artykułu poświęcona jest recepcji sztuk Handkego przez publiczność, krytyków literackich oraz pisarzy. Przedstawione tu tak pozytywne, jak i negatywne poglądy na temat nowatorstwa sztuk tego pisarza pozwalają ocenić miejsce Handkego we współczesnej literaturze.
  • Item
    „Der gute Ort in Weißensee” Jürgen Rennerts − Zeugnis für das Aufblühen und die Vernichtung der jüdischen Kultur in Berlin
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 1999) Dubrowska, Małgorzata
    Głównym celem artykułu jest ukazanie, na podstawie albumu wydanego w 1987 roku w NRD, dwustuletniej prezencji kultury żydowskiej w Niemczech i jej całkowitej zagłady w czasach narodowego socjalizmu. Na album składają się teksty filozoficzne i literackie wybitnych filozofów, pisarzy i poetów pochodzenia żydowskiego piszących po niemiecku oraz zdjęcia z niszczejącego cmentarza żydowskiego w Berlinie-Weißensee, jednej z największych nekropolii żydowskich w Europie. Autorka opisuje także sytuację Żydów po Holocauście w NRD, której przywódcy nie utrzymywali kontaktów z Izraelem, a obecność Żydów w NRD była konsekwentnie przemilczana. W tym kontekście autorka wyjaśnia, jak mogło dojść do wydrukowania w NRD książki, która w znacznym stopniu przyczynia się do pojednania niemiecko-żydowskiego.
  • Item
    Jüdinnen auf Wanderschaft. Frauengestalten im literarischen Schaffen Barbara Honigmanns
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2000) Dubrowska, Małgorzata
    Barbara Honigmann. urodzona w 1949 r. w Berlinie Wschodnim, należy do drugiej generacji niemieckich Żydów, którzy zdecydowali się osiedlić po wojnie w kraju, w którym narodził się zbrodniczy plan całkowitej eksterminacji narodu żydowskiego. W swej twórczości literackiej (zbiór opowiadań Roman von einem Kinde, powieści Eine Liebe aus nichts i Soharas Reise) przedstawia ona - na podstawie losów trzech żydowskich kobiet - własne życie, które jest zupełnie nietypowe dla jej przodków, zasymilowanych Żydów niemieckich. Bohaterki tekstów Honigmann, podobnie jak i sama autorka, wybierają inną drogę: odnajdują siebie w religii i tradycji żydowskiej.
  • Item
  • Item
    The Syntax of Old English Experiencer Verbs
    (The Linguistic Association of Finland, 2002) Charzyńska-Wójcik, Magdalena
    The paper offers a new classification of the syntactic frames of Old English Experiencer verbs can appear in. The characteristics of individual construction types seen against the background of the variance exhibited by individual verbs found in them allows us to propose that the fifteen different attested structures are in fact variants of three basic types. The discussion reveals that OE clausal arguments are Case-marked in the same way as NP arguments. A further observation is that OE lexicon is relatively insensitive to category distinctions but sensitive to Case.
  • Item
    Spory o krytykę literacką w dwudziestoleciu międzywojennym
    (Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych "Universitas", 2002) Skórczewski, Dariusz
    Książka omawia najważniejsze spory o krytykę literacką, jakie toczyły się w okresie Dwudziestolecia. Ujęte one są w trzech odsłonach: 1) Przebieg i bilans sporów o granice krytyki — narodziny przekonania o jej autonomii wobec nauki o literaturze i twórczości artystycznej. 2) Refleksja nad regułami dyskursu krytycznoliterackiego, która zaowocowała świadomością odrębności języka krytyki od innych rodzajów dyskursu i doprowadziła do ukształtowania międzywojennego etosu krytyki. 3) Spory o „pryncypia” w latach 30.: a) Konfrontacja dwóch modeli uprawiania krytycznoliterackiego procederu: "wysokiego", intelektualnego, o dużej świadomości metodologicznej oraz "niskiego", reportażowego i antyteoretycznego. b) Starcie dwóch systemów aksjologicznych: estetyzmu i „etyzmu”. W jego wyniku wykrystalizowało się podejście będące ich wypadkową, które — respektując heteroteliczność literatury — nie kwestionowało jej estetycznego wymiaru. c) Spór dwóch postaw wobec literatury i rzeczywistości pozaliterackiej, odwołujących się do dwóch wzorców uprawiania humanistyki: witalistyczno-intuicjonistycznego oraz "klerkowskiego". We wnioskach postawiona jest teza, iż w reakcji na zmiany sceny politycznej Europy końca lat 30. polska krytyka literacka tego okresu sięgnęła po "rząd dusz" — na wzór literatury romantycznej przyznała sobie status działalności moralnej, dokonującej rozpoznań i ferującej wyroki zarówno wobec literatury i kultury, jak i innych obszarów życia, w imię najwyżej pojętego dobra jednostki. Tak zakończyła się największa dyskusja okołoliteracka XX w.
  • Item
    Przemiany pierwotnych wierzeń dotyczących świata umarłych w Biblii hebrajskiej na tle wierzeń bliskowschodnich
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2003) Münnich, Maciej
    The author of the article describes two basic conceptions of the biblical world of the dead. The first of them, emphasized in traditional articles, perceives Szeol as a gloomy, dark and passive world. On the other hand, the second one gives the dead more activity and knowledge. This latter conception is derived from old Syro-Cananite beliefs. The author thinks that it was gradually replaced by the passive image of the other world accepted in the orthodox Yahwistic circles. It only survived in folk beliefs. However, after the catastrophes of the years 722 and 586 and in the face of the crisis of the traditional teaching about mundane retribution in the Hellenistic times, the beliefs − pushed to the margin − were used in the formation of the new conception of resurrection. Hence the sources of resurrection may be looked for in the old pagan beliefs of Syro-Canaan, whereas Yahwisn's consistent, rigid images of the world of the dead disappeared along with the Sadducees.
  • Item
    Próby wznowienia stosunków dyplomatycznych między Stolicą Apostolską a Rosją w latach 1887-1888
    (Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy, 2003) Barańska, Anna
    Sytuacja prawna i możliwości działania Kościoła katolickiego na ziemiach polskich w XIX wieku zależały od polityki władz zaborczych. Broniąc hierarchii i wiernych, Stolica Apostolska wielokrotnie uciekała się do interwencji drogą dyplomatyczną. Najbardziej skomplikowane i burzliwe były relacje pomiędzy Rzymem a Rosją. W 1877 r. doszło do formalnego zerwania stosunków dyplomatycznych, a działająca przy Watykanie od 1817 r. legacja rosyjska została zlikwidowana. W trosce o los Kościoła w państwie carów nowo wybrany papież Leon XIII zainicjował nieoficjalne rozmowy z dyplomacją rosyjską. Doprowadziły one do podpisania w 1882 r. porozumienia, regulującego podstawowe dla Kościoła polskiego kwestie (ilość diecezji, nominacje biskupów, status seminariów duchownych, odwołanie nadzwyczajnych rozporządzeń przeciw duchowieństwu katolickiemu). Gdy w następnych latach stało się jasne, że strona rosyjska nie przestrzega warunków porozumienia, Stolica Apostolska podjęła kolejną próbę nieoficjalnych negocjacji. Ich głównym celem było przywrócenie przedstawicielstwa Rosji przy Watykanie. Leon XIII i jego współpracownicy wierzyli, że nawiązanie zerwanych stosunków dyplomatycznych wpłynie na złagodzenie antykatolickiej polityki władz rosyjskich, a w każdym razie umożliwi dyplomacji watykańskiej szybszą i skuteczniejszą interwencję. W styczniu 1887 r. w Wiedniu zainicjowana została seria nieoficjalnych spotkań pomiędzy ambasadorem rosyjskim Aleksym Łobanowem i nuncjuszem apostolskim Serafinem Vannutelli, a następnie Luigim Galimberti. Strona rosyjska konsekwentnie odrzucała propozycje przywrócenia legacji przy Watykanie, godząc się co najwyżej na wydelegowanie do Rzymu reprezentanta o charakterze półurzędowym. W toku negocjacji poruszane były również inne kwestie sporne, jak wolność korespondencji między papieżem a biskupami, próby wprowadzenia języka rosyjskiego do nabożeństw katolickich, „polskie wpływy” w Watykanie i „mieszanie polityki z religią” przez Polaków. W czerwcu 1887 r. nuncjusz Galimberti otrzymał z Sekretariatu stanu wykaz zarzutów dotyczących polityki władz carskich wobec Kościoła katolickiego już po podpisaniu porozumienia z 1882 r. Za pośrednictwem ambasady rosyjskiej w Wiedniu udało się dokument ten przekazać do Petersburga, jednak w złagodzonej wersji i drogą nieoficjalną. Ostra reakcja przedstawicieli rządu rosyjskiego oraz niedyskrecje prasowe dotyczące stanu rokowań doprowadziły do ich zawieszenia w październiku 1887 r. Na rozpoczęcie i przebieg rozmów w Wiedniu istotny wpływ wywierała sytuacja polityczna w Europie, w której sprzymierzona z Rosją Francja zaczynała rywalizować z sojuszem niemiecko-austriacko-włoskim o moralne poparcie papiestwa. Wpływ ten uwidocznił się zwłaszcza w nieoczekiwanym finale rokowań. W marcu 1888 r. prawdopodobnie pod wpływem nacisków francuskich, car Aleksander III wydelegował do Rzymu Aleksandra Izwolskiego, aby nawiązał bezpośrednie rozmowy z Sekretariatem stanu. Dyplomata ten pozostał już przy Watykanie, a w 1894 r. został mianowany ministrem rezydentem.
  • Item
    Prawo patronatu w Rzeczypospolitej w czasach nowożytnych
    (Liber, 2003) Szady, Bogumił
  • Item
    Obraz Jahwe jako władcy choroby
    (Wydawnictwo KUL, 2004) Münnich, Maciej
    Na wstępie należy stwierdzić, że na 325 biblijnych wzmianek o chorobach zdecydowana większość (262) jednoznacznie wskazuje na religijne postrzeganie przyczyn choroby w starożytnym Izraelu. Jedynie 17 razy dostrzeżono naturalne przyczyny schorzeń. Pozostałe przypadki nie wskazują jasno na żadną z powyższych możliwości. Nie ulega zatem wątpliwości, że to historia religii jest podstawowym narzędziem do badania biblijnych opisów chorób. Choroba w Biblii Hebrajskiej jest zdecydowanie częściej zsyłana, aniżeli leczona (stosunek niemal 3,6:1). Praktycznie we wszystkich przypadkach ostatecznym władcą choroby był Jahwe, choć niekiedy posługiwał się przy tym ludźmi (prorokami, królami), bądź istotami nadludzkimi (aniołowie, Szatan). Tylko w jednym miejscu Biblia zachowała niejahwistyczny obraz, w którym władcą choroby zdaje się być Baal-Zebul. W interesującym nas aspekcie wierzeń można zauważyć trzy podstawowe obrazy Jahwe. Pierwszy z nich to Jahwe – Wojownik. Zsyłając chorobę najczęściej posługuje się łukiem i strzałami. Jest w tym bardzo podobny do syro-kananejskiego boga Reszefa. Czasami podlegają mu także demoniczni wojownicy atakujący chorego. Wiąże się z tym drugi obraz: Jahwe – Władca istot nadludzkich. Są to niekiedy na poły uosobione pułapki, sidła, wnyki, częściej jednak personifikowane strachy, lęki czy przerażenie powodujące choroby. Zresztą sam Jahwe nosi tytuł Króla Lęków. Inne postacie to Pierworodny Śmierci i Gryzący. Wszystkie one występują w tekstach mających w tle Szeol – hebrajski świat umarłych. Wynika to zapewne z podobieństwa Jahwe do Nergala – mezopotamskiego bóstwa władającego światem podziemnym i wszelkimi chorobami. Ma on na swe usługi całą rzeszę różnorakich demonów. Wreszcie trzeci obraz to wyobrażenie „ręki Jahwe”, której dotknięcie powoduje chorobę, ewentualnie z rzadka uzdrowienie. I w tym przypadku znaleźć można bliskowschodnie paralele, ponieważ wyrażenie „ręka bóstwa X” było bardzo często używane jako określenie choroby. Obok Jahwe w Biblii Hebrajskiej pojawia się także kilka innych nadludzkich postaci w jakiś sposób związanych z chorobą. Na pierwszym miejscu należy wymienić Reszefa, który utracił swą samodzielność i stał się podporządkowanym Jahwe członkiem jego orszaku. Obok niego pojawia się także Azazel, zapewne pierwotnie demon pustyni przynoszący choroby. Także i inne rodzaje demonów takie jak Lilit, Szedim i Kosmacze, w Biblii pojawiające się już bardzo rzadko ze względu na monoteizację religii Izraela, miały związek z chorobą. Wreszcie na polecenie Jahwe choroby zsyłają, bądź wyjątkowo leczą, także anioły (w tym Niszczyciel) i Szatan. Wśród przyczyn zsyłania chorób przez Jahwe na pierwsze miejsce wysuwają się: niewierność prawu i przymierzu, nieposłuszeństwo wobec Jahwe i jego posłańców oraz wykroczenia w dziedzinie kultu, w sferze społecznej i seksualnej. Z kolei najczęstszymi przyczynami uzdrowienia przez Jahwe są: modlitwa, nawrócenie, wierność prawom oraz odpowiednie rytuały. Powyższe wnioski dają następujący obraz przemian w religii starożytnego Izraela w sferze zdrowia i choroby: Jahwe pierwotnie nie miał specyficznych cech Władcy Choroby. Jednak prosta forma religijności, jaką reprezentowali przodkowie Hebrajczyków osiedlający się w Kanaanie, w starciu z lokalnymi wierzeniami traciła na znaczeniu. Przejmowanie atrakcyjnych, kananejskich form kultu groziło utratą wyjątkowej pozycji Jahwe. Kręgi związane z jahwizmem (kapłani świątyni w Jerozolimie, środowiska prorockie) starały się więc przypisać Jahwe najpopularniejsze cechy innych bóstw. Stąd Jahwe zsyłając choroby posługuje się łukiem jak Reszef i ma na swych usługach demoniczne istoty jak Nergal. Zarazem inne bóstwa zostają podporządkowane Bogu Izraela, czego najlepszym przykładem jest znowu Reszef i między innymi Azazel. Gdy kult Jahwe umacnia się i stara się wyprzeć konkurencyjne wierzenia (monolatria), zaczyna się pojawiać koncepcja monoteizmu, a więc całkowitej negacji nie tylko kultu innych bogów, ale także ich istnienia. Stąd też wzmianki o starych demonach pochodzenia mezopotamskiego i zachodniosemickiego są w Biblii Hebrajskiej stosunkowo rzadkie, ponieważ kolejne pokolenia redaktorów biblijnych eliminowały wzmianki niepasujące do monoteistycznego obrazu. Cały powyższy proces doskonale ukazuje, na przykładzie wierzeń związanych ze zdrowiem i chorobą, z jednej stronę wspólnotę mentalną Hebrajczyków i ich sąsiadów, z drugiej zaś wyjątkowość izraelskiego monoteizmu.
  • Item
    Serpentes et dracones. Uwagi o motywach fantastycznych w dekoracji kaplicy Firlejów w Bejscach
    (Towarzystwo Naukowe KUL, 2004) Nawrocki, Rafał
    The Firlejs’ mausoleum in Bejsce occupies an important place among the monuments of the Polish Renaissance. It is thought to be an example of vernacular, provincial, or even naive art, mainly because of the lush and dynamic decoration of the interior. The chapel was founded by the Cracow voivode Mikołaj Firlej, who died in 1600. He was a well-educated man, rich, with a high rank in the state. Probably, he started the construction as early as 1593. The basic work was completed fairly soon, nevertheless the decoration of the interior would be supplemented in the first decade of the seventeenth century. Fantastic hybrids played an essential role in the decoration of the tomb: dragons, serpents growing out of sprouts. Similar motifs in the Renaissance tomb sculpture in Poland were used only occasionally up to then. In Bejsce we are struck by their accumulation and variety. An attempt to establish the genesis of this phenomenon leads us to Ulysses Aldrovandi, an Italian naturalist, polymath, physician, and philosopher. Firlej met him when young during his educational journeys. Owing to his contacts with the Italian, Firlej himself became an eager naturalist. There is some information about his discoveries of prehistoric animals in Kazimierz Dolny, the discoveries he had made together with doctor Marcin Fox, and his learned correspondence with Aldrovandi. We do not know too many details about Firlej’s scientific interests, we do know that Aldrovandi studied the issues related to dragons and serpents. On the basis of his notes his disciples had worked out an enormous encyclopaedic work, in which one book is entitled Serpentum et draconum historiae libri duo. The scholar as much as he could relied on the observation of nature. When he lacked immediate experience, he would draw on the legacy of the ancient naturalist Aristotle or Pliny. Aside to information on natural history, Aldrovandi collected also other things: allegoric and symbolical contents about animals, relying in this respect on early-Christian and medieval literature. Therefore the topic of his works extended beyond what we understand by the natural sciences today and touched upon religion and theology. Aldrovandi’s example makes us aware of the fact that at the turn of the sixteenth and seventeenth centuries the allegorical and symbolical interpretations of fantastic and real animals were still vivid. These contents on the Firlej’s tomb are very clear. The form of the tomb allows us to ascribe dragons and serpents to the symbols of Satan, sin, evil, and death. Such interpretation is also justified in other sources, e.g. literature about the images of the beyond. Dragons and serpents are specific incarnations of devils there. The question of hybrid creatures, such as dragons, were still a subject matter of academic studies at the turn of the sixteenth and seventeenth centuries. Therefore it is well justified that the decorations of the Firlejs’ chapel might have been a reflection of the then considerations on natural history or symbolism.
  • Item
    Obraz przyrody w średniowiecznej niemieckiej liryce dworskiej oraz w Księdze natury Konrada von Megenberga
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2004) Dubrowska, Małgorzata
    On selected examples the author analyzes the concept of nature in the medieval court poetry. German medieval court lyric poetry, identified with love poetry, being the only phenomenon of its kind in the history of literature, surprises one with multitude of forms and themes. Although the motif of nature does not constitute its essence, it still remains its complement, for the image of nature sketched by the poets that emerges from the court poetry is the background of thoughts about love. The article about the image of nature in Konrad von Megenburg's Buch der Natur makes the reader familiar with the first attempt at systematizing the nature written in German.
  • Item
    Biblijny kult węży — próba interpretacji
    (Uniwersytet Warszawski, 2004) Münnich, Maciej
    The Author attempts to establish who was supposed to be symbolized by the bronze snakes mentioned in the Bible (Lb 21,4-9; Krl 18,4). As the context suggests healing functions, one can assume that the snakes represented a god (or deities) governing an illness, particularly a disorder resultant from snakebite. Both passages mentioned above stem from old, pre-exodus traditions, from times when the Hebrew monotheism was not yet fully developed. During that period, it is more appropriate to talk of the dominating position of Yahweh in the national pantheon of Israel (although some scholars disagree, and point, for instance, to the cult of Baal), or of monolatry. It seems then, that originally the snakes did not symbolize Yahweh. Unfortunately, because the texts in question were reedited to conform with monotheistic requirements, it is not possible, without additional data, to establish with whom were the bronze snakes to be associated with originally. Here, archaeology comes to our aid. Statuettes of such snakes are relatively common findings in the Canaan. They were found in Megiddo, Tel Mevorakh, Hazor, Shechem, Timna’ and Gezer. Their dating stretches from the break of the seventeenth and sixteenth to the beginning of the tenth century B.C. Nearly all the findings of this sort clearly point to the religious character of the bronze snakes. Obviously, the Canaan snakes were not related to the cult of Yahweh, but unfortunately, there is no written source which would allow us to link them with a specific deity. The ambiguity of the snake symbolism in the ancient Middle East only aggravates the problem. The snakes are normally related to fertility deities (both male and female), with the forces of the mythical aquatic primeval chaos, or with demons. Snakes appear also as guardians of water sources, as the symbol of infinity, or wisdom. But it seems that both in the case of the Canaan and Biblical bronze effigies of snakes one deals with a healing deity. The Phoenician-Punic god Eshmun, the chief deity of Sidon identified by the Greeks with Asklepios, seems to be the most appropriate determination. But Eshmun only very rarely appears in sources from the second millennium B.C., and has not been associated with snakes. Hence, the conjecture that Biblical and Canaan snakes symbolize another god, namely Horon, seems more plausible. Horon was a minor, chthonic deity of the Syro-Canaan region, ruling various evil forces, such as demons and snakes. In Ugaritic texts he appears in incantations, or in pleadings for healing in cases such as snakebite. His name can also be found on amulets. In mythological texts Horon is rarely to be found, and if so, usually as a dangerous and unsafe god. The attitude towards Horon and the cult of bronze snakes changed in ancient Israel in accord with the transformation of its religion. Initially, there was room in the Hebrew pantheon, headed by Yahweh, for Horon and his snakes. Perhaps the snake cult in pre-Davidic Jebusitic Jerusalem was related to Horon? This would also explain the presence of Nechushtan in the Yahweh temple of Jerusalem. But, with the development of monolatry in Israel, the cult of snakes was disposed of, together with the cults of Asherah and Baal. From the times of King Hezekiah the Jerusalem temple was to be devoted exclusively to Yahweh. Finally, after the return of the Israelites from the captivity, monotheism ruled out the existence of other deities completely, thus also their cults. Nevertheless, the remnants of the ancient tradition of the snake cult were so deeply rooted that during the reediting of the individual books of the Bible equivocal references to bronze snakes were not removed. It was only assumed in the monotheistic interpretation that the snakes represented the healing power of Yahweh himself.
  • Item
    Rękopiśmienny antyfonarz płocki z XIV wieku (Muzeum Diecezjalne w Płocku, B.S.)
    (Ośrodek Archiwów, Bibliotek i Muzeów Kościelnych KUL, 2005) Wiśniewski, Piotr
    Neben den Büchern mit liturgischen Texten und notierten Gesängen, die für den Musikwissenschaftler interessant sind, gibt es die besonders im Mittelalter verbreiteten Antiphonäre in denen sich die Vielfalt der liturgischen und musikalischen Traditionen widerspiegelt. Unser Buch - Antiphonar ms. b. s. - dient der Vorbereitung der Liturgie in der Kathedrale in Plock; es befaßt sich ausführlich mit der Zelebration des Stundengebets und bringt Informationen über das Feiern von Andachten. Der Kodex befindet sich zur Zeit im Diözesanmuseum in Plock. Diese Handschrift zählt zusammen 73 Blätter im Format 560 mm x 380 mm. Der Kodex wurde in zwei zerstörte Bretter eingebunden. Aufgrund der Informationen, die innerhalb des Buches stehen, hat man festgestellt, dass der Kodex nochmals im Jahre 1509 eingebunden wurde. Diese Handschrift trägt die Spuren der Beschädigungen in Form von Löchern, Verschmutzungen usw. Der Kodex besitzt aktuell eine Miniatur. Am wahrscheinlichsten besaß er mehrere Miniaturen, weil einige Seiten die Spuren der mechanischen Beschädigungen tragen. Das könnte bedeuten, dass es schon früher Miniaturen gegeben hat. Dieser Kodex wurde durch die kaligraphische Textur geschrieben. Die Texte sind aus dem Heiligenkalender des Monats November entnommen. Der Kodex nennt 10 Heilige. Das bedeutet, dass im Plocker Dom folgende Offizien gesungen wurden: Am 11. November zu Ehren des hl. Martinus, am 13. November zu Ehren des HI. Briccius, am 19. November zu Ehren der HI. Elisabeth, am 22. November zu Ehren der HI. Cecilie, am 23. November zu Ehren des HI. Clementis, am 24. November zu Ehren des HI. Chrisogoni, am 25. November zu Ehren der HI. Katharine und am 29. November zu Ehren der HI. Saturnini, Maurii und Darie. Dieser Kodex war sehr wahrscheinlich einer von vielen Büchern, die während der Liturgie im Dom benutzt wurden. Die Plocker Büchersammlung kennt heute kein ähnliches Exemplar über die Offizien anderer Monate. Dieses Buch zeigt, dass das feierliche Stundengebet im Dom zu Plock das ganze Jahr über gesungen wurde.
  • Item
    Renesansowe fundacje Branickich: w kręgu działalności warsztatów pińczowskich
    (Towarzystwo Naukowe KUL, 2006) Nawrocki, Rafał
    In the second half of the sixteenth and the beginning of the seventeenth century the Branickis of the arms-bearing Gryfs belonged to the moderately rich nobility. The family social status gradually rose, as the family members held district and court offices. In this context a series of works of art were made, founded by the representatives of the family. Their main initiator was Jan Branicki, the Cracow master of the hunt and starost of Niepołomice. He employed artists from the quarry in Pińczów. About 1595 he employed the workshop of Santi Gucci to build a tomb chapel for his parents. The building erected in Niepołomice was regarded to be the most splendid foundation. The mausoleum in Niepołomice was not matched by a court in Branice reconstructed by Jan in the beginning of the seventeenth century. A richly decorated mantelpiece and portal from the court were made in the same artistic circle as the chapel. Now the tomb of Kasper Branicki in Tarnów (erected between 1606 and 1611) was founded by Jan and Stanislaw, brothers of the dead person. This work is poor and completed without care to details. Like all the above-mentioned works it bears the stylistic traits of the Pińczów milieu. The foundations in question are a good evidence that the family was ambitious and its position important. Jan Branicki imitated the building activity of great founders, translating it into a smaller size. The varied level of the works of art means that often the non-aesthetic factors were decisive in their shape.
  • Item
    Kto był twórcą kaplicy Ligęzów w Bolesławiu?
    (Towarzystwo Naukowe KUL, 2006) Nawrocki, Rafał
    There is a tomb chapel from the beginning of the 17Ih century in Bolesław where Stanisław and Katarzyna of Broniewski Ligęza are buried. Its form refers to the earlier Branickis’ mausoleum in Niepołomice. The Ligęza’s tomb is placed opposite to the entrance of the chapel. It represents two figures kneeling and adoring the crucifix. On the basis of eryptogram placed in the northern chapel built later Tomasz of Raguza is claimed to be the founder of the chapel. The building contract found on 7lh August 1605 names Andrzej Jastrząbek and Benedykt Bonanome as its builders. Tomasz Natalis of Raguza was a Cracow canon and physician of Bishop Piotr Myszkowski. He was also the author of the text written of the foundation plaque, a Latin epitaph in hexameter that contained - aside to the eryptogram - some philosophical contents.
  • Item
    Wielki pożar i sprawa przebudowy poczty lubelskiej na łamach lokalnej prasy
    (Poczta Polska, 2006) Błotnicka-Mazur, Elżbieta
    Artykuł prezentuje okoliczności pożaru głównego gmachu lubelskiej poczty w 1923 roku i kwestię jego odbudowy, zrekonstruowane w oparciu o teksty publikowane wówczas w lokalnej prasie.
  • Item
    Gmach Poczty Głównej w Lublinie w okresie dwudziestolecia międzywojennego
    (Poczta Polska, 2006) Błotnicka-Mazur, Elżbieta
    W artykule zaprezentowano projekt przebudowy gmachu poczty głównej z 1924 roku wykonany przez Bohdana Kelles-Krauzego i Jerzego Siennickiego, po pożarze budynku, który miał miejsce w lipcu 1923 roku.
  • Item
    Categorial heterogenity: Old English determiners
    (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2007) Bartnik, Artur
    This paper examines the syntactic properties of two structures illustrated in (1) and (2): 1) his þone readan gim // his the red gem // ‘his red gem’ / (coblick,HomU_18_[BlHom_1]:9.125.121), 2) þæs his cwides // that his saying // ‘that saying’ / (coblick,LS_17.1_[MartinMor[BlHom_17]]:215.79.2742). Example (1) features a possessive – determiner sequence, which is characterized by the obligatory occurrence of both an adjective and simple determiners of the paradigm se/seo/þæt (Mitchell 1985: §103-112). The reversed order (determiner – possessive) does not display such restrictions. In particular, the adjective is optional and compound determiners (þes/þeos/þis) are also licit in these sequences, as shown in example (2). The analysis proposed in this paper accounts for these facts by assuming that Old English determiners are not a homogeneous group because they combine both adjectival (specifier) and pronominal (head) properties.
  • Item
    Psalm responsoryjny w liturgii mszalnej
    (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 2007) Wiśniewski, Piotr
    Auf die erste Lesung folgt der Antwortpsalm (Graduale), der ein wesentliches Element des Wortgottesdienstes ist. Der Antwortpsalm geht auf den ältesten christlichen Gesang zurück: Schon im 4. Jh. wurde ein zum Inhalt der Lesungen passender Psalm von einem Sänger vorgetragen, auf den die Gemeinde mit einem Kehrvers antwortete. Seinen eigentlichen Ursprung hat der gesungene Antwortpsalm im jüdischen Synagogengottesdienst. Der Psalmsänger singt am Ambo oder an einem anderen geeigneten Platz die Psalmverse. Der Antwortpsalm soll in der Regel gesungen werden. Dafür gibt es venigstens vier Möglichkeiten: a capite, a latere, modus directus, graduale. Meistens singt man mit oder ohne Kehrvers. Bei der Form mit Kehrvers trägt der Psalmist die Verse des Psalms vor, und die ganze Gemeinde antwortet mit dem Kehrvers. Diese Form ist nach Möglichkeit vorzuziehen. Bei der Form ohne Kehrvers wird der Psalm gesungen, ohne daß die Gemeinde dazwischen mit dem Kehrvers antwortet, und zwar entweder nur vom Psalmisten, dem die Gemeinde zuhört, oder aber von allen gemeinsam. Für den Gesang kann man statt des im Lektionar vorgesehenen Psalmes auch das Graduale aus dem Graduale Romanum oder den Antwortbeziehungsweise Hallelujapsalm aus dem Graduale Simplex in der jeweils angegebenen Form wählen. Der Antwortpsalm ist liturgisch und pastoral von großer Bedeutung. Er ist ein wesentliches Element des Wortgottesdienstes. Deshalb müssen die Gläubigen immer neu unterwiesen werden, wie das Wort Gottes in den Psalmen zu verstehen ist und wie man die Psalmen zum Gebet der Kirche macht.