Wydział Nauk Humanistycznych / Faculty of Humanities

Permanent URI for this community

https://hdl.handle.net/20.500.12153/4
* Instytut Językoznawstwa * Instytut Literaturoznawstwa * Instytut Nauk o Sztuce * Instytut Historii

Browse

Browsing Wydział Nauk Humanistycznych / Faculty of Humanities by Title

Now showing 1 - 20 of 712
  • Item
    2nd National Forum of the Directiors of the Diocesan Archives in Poland
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Żurek, Waldemar Witold
  • Item
    A Nineteenth-Century Processional from the Archive of Bonifratres in Cracow (Kraków). A Contribution to Research into Latin Monody
    (2020) Wiśniewski, Piotr
    W Archiwum Konwentu Bonifratrów w Krakowie znajduje się rękopiśmienny procesjonał z 1811 roku. Autor artykułu dokonał krytyki źródła i porównał jego zawartość z Processionale Andrzeja Piotrkowczyka z 1621 roku, stanowiącym podstawę wykonywania śpiewów procesyjnych w Polsce przez około 200 lat oraz wybranymi kancjonałami XIX wieku. Egzemplarz krakowski, będący prawdopodobnie jedną z ostatnich powstałych wówczas tego typu ksiąg, jest dowodem wysokiej kultury muzycznej kultywowanej w środowisku, dla którego powstał oraz świadectwem pielęgnowania żywej tradycji organizowania procesji. Potwierdza w tym względzie wyraźną przewagę ksiąg polskich nad rzymskimi, z coraz większym udziałem ludu wykonującego śpiewy w języku polskim. Przedruk znacznej zawartości procesjonału w wydawanych następnie kancjonałach potwierdza ewidentnie wartość i przydatność tej księgi.
  • Item
    A struggle for survival : the continuity of catholic religious literature in Holland : the example of Delft (1450-1650)
    (Wydawnictwo KUL, 2012) Polkowski, Marcin
    Over a period of two hundred years, between c. 1450 and c. 1650, the Catholic religious literature of Delft in the Netherlands underwent consecutive stages of growth, crisis and (to a certain extent) rebirth. All this occurred in the face of relentless social, political and cultural change, and amidst alternating periods of stability and turmoil. Yet despite a number of setbacks, Delft's Catholic religious literature displayed a surprising continuity, not only surviving, but even attaining a small 'Golden Age' of its own in the first decades of the 17th century. This study documents that 'struggle for survival' by presenting a broad synthesis of the production and reception of Catholic religious literature in Delft within a range of literary-historical and cultural contexts. Monografia "A Struggle for Survival. The Continuity of Catholic Religious Literature in Holland: The Example of Delft (1450-1650)" stanowi w swym zamierzeniu szeroko pojętą syntezę dziejów dawnej wernakularnej literatury religijnej wywodzącej się z niderlandzkiego miasta Delft. Na tę syntezę składa się całościowy obraz twórczości literackiej środowisk religijnych o charakterze rzymsko-katolickim. Analiza filologiczna (tekstualna) dzieł literackich została zintegrowana z badaniem zjawisk z obszaru społecznego funkcjonowania dawnej literatury niderlandzkiej, a zwłaszcza paradygmatów produkcji oraz recepcji literackiej. Monografia "A Struggle for Survival…" w swych założeniach wychodzi naprzeciw najnowszym trendom w niderlandzkim literaturoznawstwie historycznym, gdzie od pewnego czasu uwaga badaczy zwrócona jest w stronę społeczności lokalnych, instytucji literackich i organizacji bądź powiązań interpersonalnych, za sprawą których odbywał się transfer informacji pomiędzy poszczególnymi ośrodkami skupiającymi twórców i odbiorców literatury. W monografii wybrano perspektywę diachroniczną, służącą pokazaniu zjawisk literackich zachodzących na obszarze katolickiej literatury religijnej w Delft w okresie dwustu lat. Tak wyznaczona perspektywa czasowa posłużyła do ukazania dziejów literatury lokalnej w poszczególnych fazach jej istnienia: od etapu dynamicznego rozwoju ilościowego i jakościowego w okresie przejściowym pomiędzy literaturą rękopiśmienną a literaturą drukowaną (do ok. 1520 r.), poprzez etap kryzysu towarzyszący wydarzeniom polityczno-religijnym Reformacji i Powstania w Niderlandach (od ok. 1520 r. do ok. 1600 r.), aż po powolną odbudowę, już w nowym uwarunkowanym społeczno-politycznie modelu relacji pomiędzy twórcami a odbiorcami katolickiej literatury religijnej (do roku 1650).
  • Item
    Adam Marczyński około roku 1955 a mit wolności
    (Związek Polskich Artystów Plastyków, Wydawnictwo KUL, Wydawnictwo UMCS, 2019) Błotnicka-Mazur, Elżbieta
    W okresie „odwilży” Adam Marczyński wykonuje serie kompozycji, głównie w technice monotypii, o organicznych formach bliskich abstrakcji aluzyjnej. Tekst jest próbą skonfrontowania tych prac z mitem wolności w sztuce tego okresu, wypracowanym przez polityczny konsensus władzy i artystów, wobec artystycznych proweniencji dualistycznej koncepcji transcendencji formy Pieta Mondriana.
  • Item
    Adama Marczyńskiego optyczność w przestrzeni
    (Uniwersytet Wrocławski, 2017) Błotnicka-Mazur, Elżbieta
    Celem artykułu jest analiza wybranych dzieł Adama Marczyńskiego z perspektywy zagadnienia optyczności czy też wizualności rzeźby. Te pojęcia nawiązują do uwag Clementa Greenberga na temat rzeźby nowoczesnej i jego stwierdzenia iż ta nowa rzeźba na skutek modernistycznej "redukcji" okazała się być niemal tak wizualna jak malarstwo. Dzieła Adama Marczyńskiego z lat 60. i 70. zazwyczaj są rozpatrywane w odniesieniu do konstruktywistycznego obrazu-przedmiotu. Na początku lat 60. artysta zrezygnował z tradycyjnie pojmowanego malarstwa i zwrócił się ku półprzestrzennym kolażom, wykonanym z kawałków drewna, dykty lub zardzewiałego metalu. Zaczął także projektować formy rzeźbiarskie, zwłaszcza podczas spotkań plenerowo-sympozjalnych, jak np. "Kompozycja elementów zmiennych" (I Biennale Form Przestrzennych w Elblągu, 1965) czy "Wieża światła" (z Januszem Orbitowskim, Sympozjum Wrocław ’70, 1970, niezrealizowany projekt). Oprócz wspomnianych wyżej prac zostały omówione "Interwencje" Marczyńskiego, zaprezentowane podczas VIII Spotkania Artystów i Teoretyków Sztuki w Osiekach (1970). Artysta wykorzystał drewniane kasetony - które pojawiały się już wcześniej w jego seriach rytmicznych kompozycji: "Układy otwarte" i "Dekompozycje" – tym razem umieszczając je bezpośrednio na drzewach, w naturalnym środowisku. Oprócz perspektywy "optyczności" pojawia się tu także kwestia ich dwoistej mobilności: w interakcji z przestrzenią i relacji do widza.
  • Item
    Against the psych causative alternation in Polish
    ("Studies in Polish Linguistics" 2019, Special Volume 1, s. 77-97, 2019) Rozwadowska, Bożena; Bondaruk, Anna
    The paper examines Object Experiencer (henceforth, OE)/Subject Experiencer (henceforth, SE) verb alternations in Polish in order to check whether Polish exhibits the causative/ anticausative alternation in the psych domain (psych causative alternation of Alexiadou and Iordăchioaia 2014, henceforth A&I 2014). The focus is on two types of SE reflexive alternants of OE verbs, i.e., (i) SE forms with an obligatory instrumental case-marked DP derived from stative OE roots, and (ii) SE forms with an optional instrumental DP derived from eventive OE roots. It is argued that in both cases the reflexive SE alternants of either stative or eventive OE verbs have an obligatory or optional instrumental DP which acts as a complement and represents a Target/Subject Matter (henceforth, T/SM, cf. Pesetsky 1995), not a Cause. Therefore, the reflexive OE/SE verb alternation cannot be of the causative/ anticausative type. Monovalent reflexive SE verbs, lacking an instrumental DP altogether, are unergative (Reinhart 2001), not unaccusative (contra A&I 2014). The overall conclusion reached in the paper is that the psych causative alternation is absent in Polish.
  • Item
  • Item
    Alexandre Lenoire i jego Musée des Antiquités et Monuments Français
    (Wydawnictwo KUL, 2007) Białonowska, Magdalena
    Die letzten beiden Jahrzehnte des 20. Jahrhunderts zeichneten sich durch eine Entwicklung der Mediävistik aus, d.h. zahlreicher Untersuchungen zum Thema der Geschichte des Interesses am Mittelalter. In diesem Zusammenhang lohnt es sich, die Geschichte des Musée des Antiquités et Monuments Francais sowie die Silhouette seines Gründers Alexandre Lenoir auf dem Hintergrund des Interesses an der mittelalterlichen Kultur in der zweiten Hälfte des 18. und im 19. Jahrhundert in Frankreich zu erwähnen. Der französische Museologe, Schriftsteller und Archäologe Alexandre Lenoir (1761-1839) gründete 1796 das Musée des Monuments Francais in Paris, in dem er die vor dem revolutionären Vandalismus geretteten Objekte ausstellte. Ein Viertel von ihnen stammten aus der Zeit des Mittelalters. Das war das erste Museum, welches Werke der vorher völlig verkannten mittelalterlichen Kunst ausstellte. Zweifellos hat diese Institution eine bedeutsame Rolle bei der Weckung und Entwicklung des Interesses an der Kultur des Mittelalters und ihrer Erforschung gespielt. Außerdem kam dort zum ersten Mal eine Ausstellung in chronologischer Ordnung zur Anwendung, was damals ein völliges Novum darstellte, deren Autor A. Lenoir selbst war. Im Musée des Monuments Francais wurden ausschließlich Werke der französischen Kunst ausgestellt. In diesem Sinne trug es zur Weckung des national-historischen Bewusstseins in Frankreich bei und bildete einen Gegensatz zum Musée du Louvre, das einen gesamteuropäischen und universalen Charakter besaß. Das Wirken von A. Lenoir und seines Musée des Monuments Francais weckte von Anfang an ein starkes Interesse. Zu seinen Befürwortern gehörten u.a. F. Guizot, G. P. de Barante, A. Thierry, J. Michelet, F. Arago und L. Courajod. Dagegen traten als Gegner u.a. A. Quatremčre de Quincy, F. Chateaubriand, L. P. Deseine und E. Viollet-le-Duc in Erscheinung. Die scharfe Kritik an A. Lenoirs Wirken führte1816 zur Schließung des Musée des Monuments Francais. Obwohl das Musée des Monuments Francais nur 20 Jahre lang existierte, beeinfl usste es die Entwicklung der im 19. Jahrhundert entstehenden Kunstmuseen sowie die Gestalt der Privatsammlungen. Die wichtigste davon war die Kollektion von A. du Sommerand, die 1843 zum Musée des Thermes et de l´Hotel de Cluny umgestaltet wurde (kurz Musée de Cluny genannt), welches als der natürliche Erbe des Museums von A. Lenoir galt.
  • Item
    Alienacja, integracja, akceptacja – relacje interpersonalne w dramatach Herberta Bergera i Petera Turriniego
    (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, 2022) Tomczuk, Dorota
    The aim of the text is a hermeneutic analysis of two Austrian dramas: the one-act play by Herbert Berger from the year 1970 and Peter Turrini's play from the year 2018. Both works are examples of a contemporary variation of the genre "Volksstück" with a hybrid tradition in German-language literature and theater dating back to the 18th century. The comparative analysis of both works focuses on the mechanisms of actions and the role of the characters' moral instinct, while the diagnoses of important social and political problems made by playwright writers may be the key to a better understanding by the reader.
  • Item
    Alkuin. Poezje (wybór)
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Gacia, Tadeusz
    Tłumaczenie poezji Alkuina z Yorku
  • Item
  • Item
  • Item
    Analiza zastosowania wymogów formalnych i merytorycznych w tłumaczeniu poświadczonym na przykładzie studenckiego przekładu polskiego i niemieckiego wyroku rozwodowego
    (Wydział Lingwistyki Stosowanej, Uniwersytet Warszawski, 2019) Mirek, Joanna
    Undoubtedly, correct translation of legal texts is considered one of the most demanding challenges for translators. Moreover, exclusively certified translation produced by sworn translators is deemed legally binding. The object of the analysis are two divorce decrees – a Polish and a German one, respectively, which were excerpted from the book by Iluk and Kubacki (2006) and translated by the second-degree Students of Applied Linguistics at Maria Curie-Skłodowska University in Lublin, who at that point had already received two years of intensive training in legal translation. It was tested whether both formal and content-related principles of certified translation were followed by juxtaposing the students’ translation with the model certified translation published by Dahlmanns and Kubacki (2014), who are considered experts in this field. The results proved to be satisfactory, however, they also depict major difficulties, which are – in the vast majority of cases – typical of beginning translators.
  • Item
    Anastazy Synaita, Homilia na temat Psalmu VI
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Piasecki, Dariusz
    Homilia Anastazego Synaity na temat Psalmu VI utrzymana jest w konwencji pedagogiki chrześcijańskiej. Kaznodzieja przypomina słuchaczom o grzechu, zachęca do nawrócenia. Temu procesowi towarzyszy świadoma praca nad wadami, często łzy żalu oraz poprawa życia i naprawa zerwanych relacji z Bogiem i ludźmi. Owocem tak rozumianego wysiłku duchowego jest całkowite nawrócenie grzesznika, odpuszczenie grzechów i przygotowanie do śmierci, która jest nieuchronnym etapem ku życiu wiecznemu. Anastasius of Synai's homily on Psalm VI is maintained in the convention of Christian pedagogy. The preacher reminds his listeners of sin, encourages them to repent. This process is accompanied by conscious work on flaws, often tears of regret and improvement of life and repair of broken relationships with God and people. The fruit of spiritual effort understood in this way is the complete conversion of the sinner, forgiveness of sins and preparation for death, which is an inevitable stage towards eternal life.
  • Item
    Andrzej Nikodemowicz i jego „Via Crucis”
    (Stowarzyszenie Apostolstwa Katolickiego (Księża Pallotyni), 2017) Smolarek, Dariusz
  • Item
    Anima, Spiritus, Mens in Sepulchral Inscriptions from the Carmina Latina Epigraphica. Philological Approximations
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Gacia, Tadeusz
    The subject of this study is the meaning of the words anima, spiritus and mens in the metrical sepulchral inscriptions in the Carmina Latina Epigraphica collection published at the end of the 19th century by Franz Buecheler. This collection comprises almost 1,900 texts, of which around 1,400 are funerary and, particularly, sepulchral inscriptions. This article consists of three sections. The first contains general comments on Roman sepulchral inscriptions. The second, and most important part uses a conventional philological method to analyze the words in the source texts that denote the immaterial aspect of the human being that continues after death. The analysis of the texts reveals that the word anima occurs about 80 times, spiritus – 20, and mens only three times. These three words stand for what is usually expressed by the word “soul,” that is, the spiritual, immaterial aspect of the human being. Conclusions are presented gradually as the analytical compilation proceeds. Firstly, there is no semantic difference between anima and spiritus; although the word animus which is close to the three words discussed in this paper does not occur in this sense in the inscriptions. Secondly, both pagan and Christian inscriptions emphasize the dichotomy between anima or spiritus and corpus or caro (alternatively membra); some Christian inscriptions, pointing to this dichotomy, express belief in the resurrection. Thirdly, despite the difference in beliefs, Roman worshipers and Christians used very similar patterns of statements about the posthumous fate of the soul, for example, astra tenent animam, astra fovent animam, anima migravit ad astra or spiritus astra tenet, spiritus petit ad astra, mens caeli perget ad astra, which means that the Christian funerary language did not develop its distinct terminology for several centuries. The third section is a very brief summary of the study carried out.
  • Item
    Anioł i syn – językowy portret Stanisława Witkiewicza-ojca
    (Wydawnictwo KUL, 2018) Majewska-Wójcik, Anna Magdalena
    W artykule Autorka prezentuje Stanisława Witkiewicza w jednej z jego prywatnych ról – w roli ojca. Pokazuje, jakie relacje łączyły ojca z jedynym synem – Stanisławem Ignacym, jak układały się stosunki pomiędzy tymi dwiema wybitnymi osobowościami, jak postrzegany był Witkacy przez ojca oraz jakimi priorytetami kierował się ojciec w wychowaniu jedynaka. Na podstawie korpusu listów do syna oraz innej korespondencji familijnej Autorka szkicuje portret Witkiewicza-ojca. Artykuł stanowi kontynuację tematu zapoczątkowanego przez Małgorzatę Król, dotyczącego ojców: Wincentego Pola i Gustawa Zielińskiego. In the article the Stanisław Witkewicz`s figure is presented from the perspective of one of his private roles – the father role. The items discussed in the paper concern relations between the father and the only son Stanisław Ignacy, what way Witkacy the son was perceived by the father, and what were Witkewicz`s priority parental rules which he was governed by in his only child`s upbringing. The analysis are made on the grounds of the letters from Witkiewicz to his son and another family correspondence, and the article is the continuation of the subject originated by Małgorzata Król who has studied the personas of Wincenty Pol and Gustaw Zieliński in such a context.
  • Item
    „Ankieta duszpasterska z 1930 r.” oraz „Sprawozdanie duszpasterskie za rok 1930” i ich rola w planach odnowy życia społeczno-religijnego w diecezji kieleckiej w okresie międzywojennym
    (Wydawnictwo KUL, 2020-12-21) Bujak, Grzegorz
    Tematem artykułu jest omówienie zachowanych fragmentów dwóch badań ankietowych przeprowadzonych w diecezji kieleckiej w latach 1930-1931, w kontekście wprowadzanej po I wojnie światowej odnowy życia religijne­go na jej terenie. Podejmowane w tym zakresie działania po 1918 r. znalazły najpełniejszy wyraz w postanowieniach synodu diecezjalnego z 1927 r. Jed­nym z jego elementów było prowadzenie systematycznych obserwacji zmian społeczno-religijnych poprzez powołanie w kurii Komisji wiary i obyczajów, która miała czuwać nad realizacją odnowy synodalnej w diecezji. Między in­nymi na podstawie prowadzonych badań ankietowych miała ona wskazywać potrzeby w zakresie duszpasterstwa na poziomie całej diecezji i poszczegól­nych parafii. Jednak wraz z rozwojem ogólnopolskiego programu odnowy życia religijnego opartego na ponaddiecezjalnej organizacji, jaką była Akcja Katolicka, wcześniejszy lokalny projekt nie był kontynuowany, a omawiane dwa badania ankietowe stanowią jego najobszerniejsze, choć nie w pełni za­chowane świadectwa.
  • Item
    Anna Warakomska, Prawda wyższej instancji. O ironii na przykładzie prozy Herberta Rosendorfera
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2012) Dubrowska, Małgorzata
  • Item