Motyw "torcular Christi" i jego reminiscencje w średniowiecznej poezji liturgicznej

Simple item page
dc.contributor.authorGacia, Tadeusz
dc.date.accessioned2025-02-28T12:36:02Z
dc.date.available2025-02-28T12:36:02Z
dc.date.issued2024
dc.description.abstractW opracowaniu przedstawiono reminiscencje motywu torcular Christi w poezji liturgicznej średniowiecza na tle świadectw jego obecności w pismach Ojców Kościoła i autorów późniejszych wieków. Źródłem motywu jest tekst Księgi Izajasza 63,1-3, odnoszony do Chrystusa na zasadzie alegorii. Winne grono to Chrystus, a tłocznia to Jego krzyż – torcular Christi. Od późnej starożytności tekst Izajasza był czytany we Mszy w Wielką Środę oraz stanowił część oficjum brewiarzowego w piątek po trzeciej niedzieli Wielkiego Postu. Sprawiało to, że obraz torcular Christi odciskał się w świadomości wiernych, wychodząc poza liturgię – także w świat sztuki i poezji. Autor artykułu odnosi się do jedenastu utworów poetyckich, w których w różnym zakresie (w całym utworze lub w jakimś fragmencie) znajdują się reminiscencje motywu tłoczni. Są to teksty Piotra Abelarda, Piotra Czcigodnego - opata Cluny, Piotra Damiani, Filipa Kanclerza i Adama ze św. Wiktora oraz twórców anonimowych. W aneksie opracowania zamieszczono tekst oryginalny i dokonany przez autora przekład na język polski komentowanych tekstów źródłowych. The study presents reminiscences of the torcular Christi motif in the liturgical poetry of the Middle Ages against the background of evidence of its presence in the writings of the Fathers of the Church and authors of later centuries. The source of the motif is the text of the Book of Isaiah 63:1-3, referred to Christ as an allegory. The grape is Christ, and the winepress is His cross - torcular Christi. Since late antiquity, the text of Isaiah was read at Mass on Holy Wednesday and was part of the breviary office on the Friday after the third Sunday of Lent. The image of torcular Christi became permanent in the consciousness of the faithful and went beyond the liturgy - also into the world of art and poetry. The article refers to eleven poetic works which contain reminiscences of the motif of the pressing plant to varying degrees (in whole or in some fragments). These are texts by Peter Abelard, Peter the Venerable - Abbot of Cluny, Peter Damiani, Philip the Chancellor, Adam of Saint Victor and anonymous authors. The annex to the study contains the original text and the author's translation into Polish of the commented source texts.
dc.identifier.citation"Vox Patrum", 2024, Vol. 91, s. 177-193
dc.identifier.doi10.31743/vp.17093
dc.identifier.issn2719-3586
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/20.500.12153/8404
dc.language.isopl
dc.publisherWydawnictwo KUL
dc.rightsAttribution-NoDerivatives 4.0 Internationalen
dc.rights.urihttp://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/
dc.subjecttorcular Christi
dc.subjecttłocznia mistyczna
dc.subjectwinne grono
dc.subjectpoezja liturgiczna
dc.subjectśredniowiecze
dc.subjectmystical press
dc.subjectgrape of wine
dc.subjectLatin liturgical poetry
dc.subjectMiddle Ages
dc.titleMotyw "torcular Christi" i jego reminiscencje w średniowiecznej poezji liturgicznej
dc.title.alternativeThe Motif of the torcular Christi and its Reminiscences in Medieval Liturgical Poetry
dc.typeinfo:eu-repo/semantics/article
Files
Original bundle
Now showing 1 - 1 of 1
Thumbnail Image
Name:
Gacia_Motyw_torcular_Christi_i_jego_reminiscencje.pdf
Size:
478.56 KB
Format:
Adobe Portable Document Format
Description:
Download

License bundle
Now showing 1 - 1 of 1
Thumbnail Image
Name:
license.txt
Size:
2.81 KB
Format:
Item-specific license agreed upon to submission
Description:
Download

Collections
Vox Patrum, 2024, Vol. 91: Miscellanea. Księga jubileuszowa dla o. prof. dr. hab. Henryka Pietrasa SJ