Dwa dokumenty w sprawie dziesięcin ze wsi Boby dla kościoła parafialnego w Opolu
Loading...
Date
2016
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Wydawnictwo KUL
Abstract
Jednym ze źródeł uposażenia beneficjów kościelnych w średniowieczu były dziesięciny i czynsze. Prawo do ich pobierania posiadały w zasadzie wszystkie parafie, dlatego wśród spraw najczęściej rozpatrywanych przez sądy kościelne były spory o dziesięciny. Jednym z przykładów takiego sporu była skarga Michała, plebana kościoła parafialnego w Opolu na Świętosława, dziedzica wsi Boby. Wydany w 1413 roku przez oficjała sandomierskiego Mikołaja wyrok, sporządzony w postaci instrumentu notarialnego przez notariusza publicznego Wita z Przełęku w obecności Andrzeja z Sandomierza, notariusza publicznego w konsystorzu sandomierskim, jest przechowywany w archiwum parafialnym w Opolu Lubelskim. W dokumencie datowanym na 4 lipca 1413 roku, Mikołaj z Jeżyn, rektor szpitala św. Ducha i oficjał sandomierski, nakazywał Świętosławowi, pod karą ekskomuniki, zapłacenie zaległej kwoty 14 grzywien, dodatkowej rekompensaty w wysokości 10 grzywien oraz dalsze oddawanie plebanowi kościoła w Opolu dziesięciny w wysokości dwóch grzywien rocznie. Wyrok oficjała rozciągał się także na sukcesorów Świętosława. Mówi się w nim, że skarga została wniesiona, albowiem Świętosław, dziedzic wsi Boby, gwałtem zajął i niesprawiedliwie pobiera dziesięcinę snopową z pól kmiecych, która od dawna należy do kościoła i proboszcza w Opolu. Wyrok oficjała, jakkolwiek miał być ostateczny, nie rozwiązał problemu dziesięcin ze wsi Boby. Skargi kolejnych plebanów opolskich wnoszone przed sąd oficjała jeszcze w XVII wieku świadczą, że spór o dziesięciny wpisał się na trwałe w dzieje dwóch sąsiadujących ze sobą parafii. Publikowany wyrok Mikołaja oznacza, że dokument nie jest przywilejem ustanawiającym dziesięciny ze wsi Boby dla kościoła w Opolu, ale wyrokiem oficjała w sprawie o ich niepłacenie. Identyfikuje nieznanego dotąd właściciela wsi Boby i ustala wcześniejszą, niż dotąd przypuszczano, fundację kościoła we wsi.
In the Middle Ages, tithes and tributes were, among others, the sources of the emoluments of the church benefices. Basically all the parishes had the right to collect those fees, therefore among the cases usually investigated by the church courts were disputes over tithes. One example of such a dispute was Michał’s complaint (a priest of the parish church in Opole) against Świętosław, an heir to the village of Boby. The sentence which was passed by the official of Sandomierz Mikołaj in 1413 and prepared in the form of a notarial instrument by a public notary Wit from Przełęk in the presence of Andrzej from Sandomierz-a public notary in the consistory of Sandomierz is now stored in the parish archive in Opole Lubelskie. In the document dated 4 July 1413, Mikołaj from Jeżyn, the rector of the Hospital of St. Spirit and the official of Sandomierz, ordered Świętosław, under the penalty of excommunication, to pay the outstanding sum of 14 grzywnas, additional compensation of 10 grzywnas and to give the priest from Opole a tithe of two grzywnas each year. The official’s sentence was also imposed on Świętosław’s successors. It is said that the complaint was made because Świętosław, an heir to the village of Boby, unfairly collected a predial tithe from peasants’ fields, which belonged to the church and the parish priest in Opole. Although the official’s sentence was to be the final one, it did not solve the problem of tithes from the village of Boby. The complaints of the consecutive priests of Opole made before an official court in the 17th century show that the dispute over tithes became an inherent part of the history of the two neighbouring parishes. Mikołaj’s sentence, which was published, means that the document is not the privilege of establishing a tithe from the village of Boby for the church in Opole, but an official’s sentence in the case of its non-payment. It identifies a previously unknown owner of the village of Boby and establishes earlier, than previously thought, foundation of the church in the village.
Description
Keywords
Boby, Opole Lubelskie, dziesięcina, kościół, spór, oficjał, wyrok, Opole, tithe, tithedispute, official, sentence
Citation
„Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 2016, T. 105, s. 197-209