Artykuły naukowe (WNSiT)
Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/20.500.12153/122
Browse
Recent Submissions
listelement.badge.dso-type Item , Uniwersalne kryterium oceny systemów społeczno-gospodarczych. Jana Pawła II koncepcja praw człowieka(Wydawnictwo KUL, 2025) Fel, StanisławCelem artykułu jest rekonstrukcja Jana Pawła II idei uniwersalnych praw człowieka, zarysowanie podejścia Papieża, kluczowych tez koncepcyjnych oraz wkładu w budowanie i promowanie skuteczniejszych form ochrony tych praw na tle współczesnego kryzysu uniwersalności praw osoby ludzkiej. Poglądy Karola Wojtyły – Jana Pawła II zakorzenione w ukształtowanej przez chrześcijaństwo polskiej tradycji intelektualnej krystalizowały się w procesie badań naukowych prowadzonych przez niego na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim i w jego osobistym zaangażowaniu w ochronę praw człowieka. Papież uczynił osobę ludzką i jej prawa ideą przewodnią swojego nauczania społecznego i globalnej działalności pastoralnej. Rozwinięta przez niego koncepcja osoby ludzkiej i jej niezbywalnej godności determinuje komplementarne rozumienie wszystkich praw człowieka, niezależnie od kontekstów ideologicznych i politycznych. Poprzez swoje zaangażowanie w upowszechnienie tej koncepcji, Jan Paweł II współkształtował międzynarodowe standardy ochrony praw człowieka, a skala jego wkładu w rozwój ich teorii i ochronę stanowi przesłankę do nazywania go „Papieżem praw człowieka”. Rozwinięta przez niego idea uniwersalnych praw człowieka jest ważnym punktem odniesienia dla współczesnych dążeń do ich zasadniczej reinterpretacji. The aim of the article is to reconstruct John Paul II’s idea of universal human rights, outline his basic approach, key conceptual theses, and contribution to building and promoting more effective forms of human rights protection against the backdrop of the contemporary crisis of the universality of the rights of the human person. The views of Karol Wojtyła–John Paul II, rooted in the Polish intellectual tradition shaped by Christianity, were formed in the process of his own scientific research at the Catholic University of Lublin and personal involvement in the protection of human rights. The Pope made the human person and their rights the guiding idea of his social teaching and global pastoral activity. The concepts of the human person and their inalienable dignity he developed determine the complementary understanding of all human rights, independent of ideological and political contexts. The involvement in the dissemination of this concept co-shaped international standards of human rights protection, and the scale of his contribution to the development of human rights theory and protection constitutes the basis for describing him as the pope of human rights. His idea of universal human rights is an important point of reference in the face of contemporary efforts to fundamentally reinterpret them.listelement.badge.dso-type Item , Karola Wojtyły teoria uczestnictwa. Potencjał badawczy i aplikacyjny z perspektywy socjologii(Wydawnictwo KUL, 2025) Szymczak, WiolettaPrzedmiotem artykułu jest prezentacja i uzasadnienie tezy o badawczym i aplikacyjnym potencjale wypracowanej przez Karola Wojtyłę antropologicznej teorii uczestnictwa, odczytanym z perspektywy socjologicznej. Bazując na personalistycznym fundamencie, w kontekście szeregu założeń epistemologicznych i metodologicznych dotyczących analizy osoby z perspektywy jej czynu, w fenomenologicznej optyce doświadczenia, Wojtyła proponuje i nasyca treścią kategorie uczestnictwa i wspólnoty, wyjaśnia ich antropologiczne zakotwiczenie oraz wzajemne zależności. Eksplikuje zagadnienie ontologicznego zakorzenienia podmiotowości osób oraz tegoż indywidualnych i wspólnotowych implikacji. Ukazuje wynikające z tych założeń rozumienie wspólnoty i jej właściwej konstytucji, bazującej na uczestnictwie inspirowanym odniesieniem do dobra wspólnego. Wskazuje empiryczne przejawy urzeczywistniania uczestnictwa i wspólnoty, ale również ich pozorów i negacji. Jako taka, teoria okazała się inspirującym konceptem i punktem odniesienia dla interdyscyplinarnego namysłu i projektowania badań socjologicznych dotyczących kwestii, o których tu mowa. Włączona do korpusu teorii stanowiących zaplecze socjologicznych badań jakościowych odnoszących się do dobrowolnego zaangażowania społecznego w bardzo zróżnicowanych obszarach, stała się integralnym elementem analizy, która doprowadziła do sformułowania modelu partycypacji społecznej jako doświadczenia osoby. Temu zagadnieniu poświęcone zostały pierwsze dwie części artykułu. Z kolei w trzeciej ukazane zostały przykładowe warianty aplikacji modelu oraz teorii potraktowanej jako weberowski typ idealny (z odniesieniami do przykładów tych zastosowań, prezentowanych we wcześniejszych opracowaniach). Interdyscyplinarna refleksja pokazała bowiem, że również teoria ujęta jako model może służyć jako analityczny, diagnostyczny i eksplanacyjny punkt odniesienia, narzędzie do wyjaśniania procesów zachodzących wszędzie tam, gdzie osoby tworzą wraz z innymi wspólnoty bytowania czy działania. The paper presents and justifies Karol Wojtyła’s anthropological theory of participation understood from the sociological perspective as a thesis for research with practical potential. Based on the personalistic approach and in the context of a number of epistemological and methodological premises concerning the analysis of the person from the perspective of her actions, as well as the phenomenological approach to her experience, Wojtyła proposes and fills with specific content the categories of participation and community, explaining their anthropological anchoring and mutual dependencies. He explicates the issue of the ontological rootedness of the subjectivity of persons and the implications of this rootedness to the individual as well as the community. Wojtyła describes his understanding of community and its proper constitution in reference to the concept of participation based on a recognition of the common good. He points both to manifestations of actual participation and community and to their mere appearances or outright negation. As such, Wojtyła’s theory of participation has proven to be an inspiring concept and point of reference for interdisciplinary reflection, designing sociological research on the discussed issues. Incorporated into the body of theories that constitute the background of sociological qualitative research on voluntary social engagement in very diverse fields, it has become an integral element of the analysis that led to the formulation of a model of social participation as the person’s experience. The first two parts of the article focus precisely on this issue. The third part in turn describes exemplary variants of applying the model and theory treated as a Weberian ideal type (with references to instances of these applications discussed in earlier studies). Interdisciplinary reflection has shown that theory understood as a model can also serve as an analytical, diagnostic and explanatory point of reference, a tool for explaining processes occurring wherever people, together with others, create communities of existence and action.listelement.badge.dso-type Item , O kierunek polityki krytycznej(Wydawnictwo KUL, 2025) Wójcik, StanisławPolityka potrzebuje nie tylko wewnętrznej racjonalności i uporządkowania prawa, które winno odznaczać się spójnością argumentacji, ale także – jakże pilnie – etosu, tego nośnika wartości, które wprowadzają ład w ludzką komunikację, tak bardzo dzisiaj niedocenianego, a przecież wpływającego na zjawiska i procesy polityczne, na obiektywną teorię. Racjonalność i moralność stanowią zakorzenioną w społeczeństwie całość. Sama pogoń za pełnią władzy politycznej, jej maksymalizacją przez zwycięskie partie nie może stanowić głównego celu. Politycy powinni uwzględniać także godność człowieka i społeczeństwa. Drogę do pogodzenia obu celów ukazuje personalizm systemowy. Jest to inne podejście w rozumieniu polityki i nauki o polityce jako działania na rzecz interesu wspólnego społeczeństwa. Dzisiaj nie ma zgody co do istoty polityki, brakuje uznania dla jej wymiaru etycznego. Modny relatywizm i postępująca fragmentaryzacja politologii uniemożliwiają poznanie coraz bardziej dynamicznego i rozległego pola polityki. Politics needs not only internal rationality and orderliness of law, which should be characterised by coherence of argumentation, but also – as urgently as ever – ethos, this carrier of values that bring order to human communication, so much underestimated today, yet influencing political phenomena and processes, objective theory. Rationality and morality are rooted in society as a whole. The pursuit of full political power, its maximization by the winning parties, cannot be the main goal. Politicians should also take into account the dignity of human beings and society. The way to reconcile the two goals is shown by systemic personalism. This is a different approach in the understanding of politics and the science of politics as acting in the interests of a common society. Nowadays, there is no agreement on the essence of politics, there is no recognition of its ethical dimension. Fashionable relativism and the increasing fragmentation of political science make it impossible to understand the increasingly dynamic and vast field of politics.listelement.badge.dso-type Item , Sprawozdanie z seminarium naukowego „Czy Zachód zdał egzamin? Trzy lata wojny Rosji przeciwko Ukrainie” 28 lutego 2025 roku(Wydawnictwo KUL, 2025) Stępniewski, Tomaszlistelement.badge.dso-type Item , Archiwalia na temat duszpasterstwa wojskowego w zasobach Centralnego Archiwum Wojskowego w Warszawie(Wydawnictwo KUL, 2025) Bylina, SławomirZasoby archiwalne Centralnego Archiwum Wojskowego w Warszawie zawierają zespoły dotyczące duszpasterstwa w Wojsku Polskim w latach 1919-1983. Do najważniejszych dokumentów z okresu 1919-1939 należy zaliczyć akta Polowej Kurii Biskupiej z lat 1919-1932, akta dowództwa okręgów korpusów, akta Gabinetu Ministra Spraw Wojskowych. W zespołach zgromadzone są m.in. rozkazy wewnętrzne do katolickiego duchowieństwa wojskowego Wojska Polskiego, ustawy i rozporządzenia dotyczące organizacji duszpasterstwa wojskowego w czasie pokoju i na wypadek wojny. W korespondencji pomiędzy ministerstwami a Polową Kurią Biskupią znajdują się liczne zarządzenia w sprawach religijnych, zestawienia, schematy organizacyjne, wykazy kapelanów, jak również sprawozdania z działalności różnych wyznań katolickich i niekatolickich. W niewielkiej ilości w zasobach archiwum znajdują się dokumenty z lat 1943-1945. Kolejne akta datowane są na lata 1945-1964 oraz 1981-1983, czyli czas Generalnego Dziekanatu Wojska Polskiego. The archival holdings of the Central Military Archives in Warsaw contain fonds relating to pastoral ministry in the Polish Army from 1919 to 1983. Among the most important documents from the 1919–1939 period are the files of the Field Bishop’s Curia from 1919–1932, the files of the corps district command, and the files of the Cabinet of the Minister of Military Affairs. Among other things, the fonds include internal orders to the Catholic military clergy of the Polish Army, laws and regulations on the organization of military pastoral care in peacetime and in case of war. The correspondence between the ministries and the Field Bishop’s Curia includes numerous orders on religious matters, statements, organizational charts, lists of chaplains, as well as reports on the activities of various Catholic and non-Catholic denominations. A small number of the archive’s resources contain documents from 1943–1945. The subsequent files are dated 1945–1964 and 1981–1983, the time of the General Military Deanery.listelement.badge.dso-type Item , Is a talented employee happy? - Talent and life satisfaction among European team workers(Wydawnictwo KUL, 2025) Talik, Wiesław; Wiechetek, MichałThis article presents a study of employees in small and medium-sized companies, specifically team members, in terms of their talent and life satisfaction. The main objective of the research was to assess the specific links between talent and life satisfaction in employees from five European countries. The study surveyed 298 individuals from Flanders (N = 69), Cyprus (N = 52), the Czech Republic (N = 61), Poland (N = 54), and the UK (N = 62) using the Satisfaction With Life Scale – SWLS and the ComTal-Team Member Scale, an electronic tool that measures the components of talent: competence, commitment, and contribution. Employees of small and medium-sized companies show a positive correlation between talent and life satisfaction. Differences in talent components and dimensions exist among team members from different European countries. W artykule przedstawiono badania dotyczące pracowników małych i średnich przedsiębiorstw, a konkretnie członków zespołów, pod kątem ich talentu i zadowolenia z życia. Głównym celem badań była ocena konkretnych powiązań między talentem a zadowoleniem z życia pracowników z pięciu krajów europejskich. W badaniu wzięło udział 298 osób z Flandrii (N = 69), Cypru (N = 52), Czech (N = 61), Polski (N = 54) i Wielkiej Brytanii (N = 62). Wykorzystano w nim skalę satysfakcji z życia (Satisfaction With Life Scale – SWLS) oraz skalę ComTal-eam Member Scale, elektroniczne narzędzie mierzące składniki talentu: kompetencje, zaangażowanie i wkład. Pracownicy małych i średnich przedsiębiorstw wykazują pozytywną korelację między talentem a satysfakcją z życia. Istnieją różnice w składnikach i wymiarach talentu wśród członków zespołów z różnych krajów europejskich.listelement.badge.dso-type Item , Przesłanie pism i myśli pedagogicznej bł. Edmunda Bojanowskiego inspiracją odpowiedzi na współczesne wyzwania(Wydawnictwo Collegium Verum w Warszawie, 2025) Opiela, Maria LoyolaBogata spuścizna Edmunda Bojanowskiego stanowi źródło poznania jego myśli pedagogicznej i pozwala na jej odczytywanie w aktualnych uwarunkowaniach miejsca i czasu. Stworzył koncepcję wychowania stanowiącą syntezę teorii i praktyki, bazując na europejskiej myśli pedagogicznej i jej związku z dziejowym rozwojem ludzkości. W refleksji nad ówczesną sytuacją ludzkości, narodu i rodziny ukazał sens i wartość wczesnego wychowania. Zostawił styl działań służący poznawaniu i ocenie aktualnej sytuacji, by rozpoznać zagrożenia dla ochrony przed ich negatywnym wpływem oraz szanse dla integralnego rozwoju i wychowania osoby. Zachowanie zasad wynikających z niezmiennej natury człowieka, praw jego rozwoju i wartości najwyższych, ujęcie kontekstu życia człowieka w perspektywie natury, religii i historii oraz specyfiki społeczno-kulturowej danego środowiska nadaje ponadczasowy i uniwersalny wymiar jego myśli pedagogicznej, inspirując do odpowiedzi na współczesne wyzwania. The rich legacy of Edmund Bojanowski provides a source of knowledge of his pedagogical thought and allows it to be read in the current conditions of place and time. Based on an analysis of European pedagogical thought and its relationship to the historical development of humanity and on the situation of the nation and the family at the time, he showed the essence and value of early upbringing. He created a conception of upbringing and left a style of action for knowing and evaluating the current situation in order to recognise threats to protect against their negative impact and opportunities for the integral development and upbringing of the person. The preservation of the principles derived from the immutable nature of man, the laws of his development and the highest values, the framing of the context of human life in the perspective of nature, religion and history and the socio–cultural specificities of a given environment gives a timeless and universal dimension to his pedagogical thought, inspiring a response to contemporary challenges.listelement.badge.dso-type Item , Predictors of Nurses’ and Midwives’ Moral Sensitivity in Clinical Practice: A Cross Sectional Study(Wydawnictwo KUL, 2024) Dziurka, Magdalena; Jedynak, Anna; Jurek, Krzysztof; Dobrowolska, BeataMoral sensitivity, which encompasses the ability to identify and respond to ethical issues in care, is essential for healthcare professionals to effectively manage complex clinical scenarios and suport patient autonomy. The aim of this study was to assess the moral sensitivity of nurses and midwives and its predictors and to assess the psychometric properties of the Polish version of the Moral Sensitivity Questionnaire Revised (MSQ-R-Pol). A cross-sectional study was conducted among 683 midwives and nurses working in hospitals in Poland. The 2-component 9-item MSQ-R-Pol is a reliable tool with satisfactory psychometric properties. The predictors of moral sensitivity were: higher age, having children, very good material conditions, working with adult patients aged 18 to 65 years and neonatal/infant patients. The findings also reveal a negative correlation between moral sensitivity and various workplace issues, such as team relationships and professional competence limitations. There was no difference in moral sensitivity between nurses and midwives, nor in the sensitivity of this group measured before and during COVID-19 pandemic. The MSQ-R-Pol is a reliable and valid tool adapted to cultural conditions. Hospital managers and policymakers should focus their future actions on predictors of moral sensitivity, such as organisational issues, the specific characteristics of work in a particular ward and patient populations, by supporting nurses and midwives in ethical decision-making, the development of their ethical competencies, positive leadership and the development of resilience. Wrażliwość moralna, która obejmuje zdolność do identyfikowania i reagowania na kwestie etyczne w opiece, jest niezbędna dla pracowników ochrony zdrowia do skutecznego zarządzania złożonymi sytuacjami klinicznymi i wspierania autonomii pacjentów. Celem niniejszego badania była ocena wrażliwości moralnej pielęgniarek i położnych oraz jej predyktorów, a także ocena właściwości psychometrycznych polskiej wersji Kwestionariusza Wrażliwości Moralnej (MSQ-R-Pol). Badanie przekrojowe przeprowadzono wśród 683 położnych i pielęgniarek pracujących w szpitalach w Polsce. Dwuskładnikowy 9-czynnikowy MSQ-R-Pol jest rzetelnym narzędziem o zadowalających właściwościach psychometrycznych. Predyktorami wrażliwości moralnej były: wyższy wiek, posiadanie dzieci, bardzo dobre warunki materialne, praca z dorosłymi pacjentami w wieku od 18 do 65 lat oraz z noworodkami/niemowlętami. Wyniki ujawniły negatywną korelację między wrażliwością moralną a różnymi kwestiami związanymi z miejscem pracy, takimi jak relacje w zespole i ograniczenia kompetencji zawodowych. Nie stwierdzono różnicy między wrażliwością moralną pielęgniarek i położnych, a także wrażliwością tej grupy mierzoną przed i podczas pandemii COVID-19. MSQ-R-Pol jest rzetelnym i trafnym narzędziem dostosowanym do warunków kulturowych. Zarządzający szpitalami i decydenci powinni skoncentrować swoje przyszłe działania na predyktorach wrażliwości moralnej, takich jak kwestie organizacyjne, specyfika pracy na danym oddziale i populacje pacjentów, wspierając pielęgniarki i położne w etycznym podejmowaniu decyzji, rozwoju ich kompetencji etycznych, pozytywnym przywództwie i rozwoju odporności.listelement.badge.dso-type Item , Contemporary Forms of Religious Participation: Between Individualisation and Social Mobilisation. The Phenomenon of Differentiation from the Perspective of Empiricism and Media Discourse(Wydawnictwo KUL, 2024) Szymczak, Wioletta; Szulich-Kałuża, JustynaThe subject of analysis in this article is the declarations of participation in select religious events available in the Catholic Church in Poland. It will be an exploratory search on the similarities and differences among respondents, those who participate in these events, with an analysis of media discourses on the topic of events that are distinguished from others according to the above criteria. The considerations are based on the complementary use of quantitative methods (nationwide representative survey, cluster analysis) and qualitative methods (discourse analysis using the framing technique). The first part of the paper identifies three of the ten religious events in our research, and the participants formed a most homogenous internal group that was different from the rest. The next part situates the analysis in the context of media processes. Its goal is to determine what knowledge about the select events make up the media discourse, the linguistic and visual framework this is placed in and the meaning-creating role of these discourses while indicating the centres and fringes of frameworks. The conclusions formulated and based on the analyses note the titular phenomenon of diversification of forms of religious participation, saturating it substantively by recognising and categorising the content aspects of this differentiation. Przedmiotem analiz w niniejszym artykule są deklaracje uczestnictwa w wybranych wydarzeniach religijnych oferowanych w ramach Kościoła katolickiego w Polsce, eksploracyjne poszukiwanie podobieństw i zróżnicowania respondentów – uczestników tych wydarzeń – oraz analiza dyskursów medialnych na temat wydarzeń wyróżnionych spośród innych, według powyższego kryterium. Rozważania bazują na komplementarnym zastosowaniu metod ilościowych (ogólnopolski sondaż reprezentatywny, analiza skupień) oraz jakościowych (analiza dyskursu z wykorzystaniem techniki ramowania). W pierwszej części artykułu wskazane zostały trzy spośród dziesięciu ujętych w badaniu wydarzeń religijnych, których uczestnicy tworzyli grupy najbardziej homogeniczne wewnętrznie oraz różniące się od pozostałych. Druga część sytuuje analizy w kontekście procesów mediatyzacji. Jej celem jest ustalenie, jaką wiedzę o wyodrębnionych wydarzeniach konstruują dyskursy medialne, jakie ramy językowe i wizualne są w niej osadzone oraz jaka jest znaczeniotwórcza rola tychże dyskursów z wyznaczeniem centrów i peryferiów ram. Sformułowane na podstawie analiz konkluzje odnotowują tytułowy fenomen zróżnicowania form uczestnictwa religijnego, nasycając go merytorycznie przez rozpoznanie i skategoryzowanie treściowych aspektów tegoż zróżnicowania.listelement.badge.dso-type Item , Zasoby mieszkaniowe w polskich miastach wojewódzkich i marszałkowskich: 2013 i 2023(Wydawnictwo KUL, 2025) Piszczek, SławomirSfera mieszkaniowa stanowi ważny element gospodarki. Jej zasadniczym elementem są zasoby mieszkaniowe, które znajdują się w poszczególnych lokalizacjach. W artykule przedstawiono różne definicje mieszkania oraz zaprezentowano wskaźniki służące ukazaniu sytuacji mieszkaniowej. Do przeprowadzenia analizy porównawczej przyjęto wskaźnik liczby mieszkań na 1000 mieszkańców oraz wielkości zasobów mieszkaniowych (ogółem oraz według struktury własności) dla 18 miast wojewódzkich i marszałkowskich. Wykorzystano dane dla lat 2013 oraz 2023, a w odniesieniu do struktury własności dla 2022. Przeprowadzona analiza porównawcza wykazała, że w badanych miastach zwiększeniu uległ wskaźnik liczby mieszkań na 1000 ludności, co było skutkiem wzrostu zasobu mieszkaniowego oraz zmian w zakresie liczby ludności. Miastem, które charakteryzuje się największą ilością mieszkań, jest Warszawa, zaś najmniej mieszkań zlokalizowanych jest w Gorzowie Wielkopolskim. W Rzeszowie na przestrzeni ostatniej dekady najbardziej zwiększył się zasób substancji mieszkaniowej, natomiast najmniejszy przyrost wystąpił w Łodzi. W zakresie struktury własnościowej wzrosła liczba mieszkań należących do osób fizycznych oraz towarzystw budownictwa społecznego. W zdecydowanej większości miast zmalała liczba mieszkań należących do innych podmiotów (wyjątek stanowi Zielona Góra). Natomiast zasoby mieszkaniowe będące własnością gmin, spółdzielni mieszkaniowych oraz zakładów pracy zmniejszyły się we wszystkich analizowanych miastach. Liczba mieszkań należących do Skarbu Państwa zmalała w 13, a wzrosła w 5 miastach wojewódzkich i marszałkowskich. W analizowanym okresie zwiększył się procentowy udział mieszkań zlokalizowanych w badanych miastach w odniesieniu do całego kraju. The housing sphere is an important part of the economy. Its essential element is the housing stock, which is located in specific locations. The article presents various definitions of housing and presents indicators to show the housing situation. The index of the number of housing units per 1,000 inhabitants and the size of the housing stock (in total and by ownership structure) for 18 voivodeship and marshal cities were adopted for comparative analysis. Data for the years 2013 and 2023 were used with regard to the ownership structure for 2022. The comparative analysis carried out showed that the examined cities increased the indicator of the number of housing units per 1,000 inhabitants, which was a result of an increase in the housing stock and changes in the population. The city with the largest number of dwellings is Warsaw, while the smallest number of dwellings is in Gorzów Wielkopolski. In Rzeszów, over the last decade, the housing stock increased to the greatest extent, while the smallest increase occurred in Łódź. As regards the ownership structure, the number of dwellings owned by natural persons and social housing associations increased. In the vast majority of cities, the number of housing units owned by other entities decreased (with the exception of Zielona Góra). On the other hand, the housing stock owned by communes, housing cooperatives and workplaces decreased in all of the cities analyzed. The number of dwellings owned by the State Treasury decreased in 13 and increased in 5 voivodship and marshal cities. During the analyzed time period, the percentage share of dwellings located in the analyzed cities increased in relations to the country as a whole.listelement.badge.dso-type Item , Renforcer la confiance en soi des eleves plurilingues a l’ecole primaire : une cle de la reussite scolaire ?(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2025) Lenart, Ewa; Borowska, BarbaraCet article examine les liens entre le plurilinguisme et la confiance en soi des élèves dans le contexte de l’école primaire française. Il souligne l’évolution du système éducatif vers une plus grande reconnaissance de la diversité linguistique, tout en notant les défis persistants. L’étude met en lumière l'importance de valoriser les identités plurielles et le capital linguistique des élèves plurilingues pour renforcer leur confiance en soi et favoriser leur réussite scolaire. Une recherche-action menée dans une école élémentaire est présentée, démontrant l’impact positif d’approches pédagogiques inclusives sur les attitudes des enseignants et le bien-être des élèves. L’article conclut que le renforcement de la confiance en soi des élèves plurilingues nécessite une approche holistique, impliquant tous les acteurs éducatifs, une formation continue des enseignants et des politiques éducatives favorables. This article examines the links between multilingualism and students’ self-confidence in the context of the French primary school. It highlights the evolution of the education system towards greater appreciation of linguistic diversity, while highlighting persistent challenges. The study underscores the importance of appreciation for the plural identities and linguistic capital of multilingual students in order to strengthen their self-confidence and promote their school success. A study conducted in a primary school is presented, which shows the positive impact of inclusive pedagogical approaches on teachers’ attitudes and students’ well-being. The conclusion is that building self-confidence among multilingual students requires a holistic approach involving all educational institutions, teacher professional development, and supportive educational policies. W artykule przeanalizowano powiązania między wielojęzycznością a pewnością siebie uczniów w kontekście francuskiej szkoły podstawowej. Podkreślono w nim ewolucję systemu edukacji w kierunku większego uznania różnorodności językowej, zwracając jednocześnie uwagę na utrzymujące się wyzwania. Badanie podkreśla znaczenie doceniania tożsamości mnogiej i kapitału językowego uczniów wielojęzycznych w celu wzmocnienia ich pewności siebie i promowania ich sukcesu szkolnego. Przedstawiono badania przeprowadzone w szkole podstawowej, które wykazały pozytywny wpływ integracyjnych podejść pedagogicznych na postawy nauczycieli i samopoczucie uczniów. W artykule stwierdzono, że budowanie pewności siebie uczniów wielojęzycznych wymaga holistycznego podejścia, angażującego wszystkie podmioty edukacyjne, doskonalenie zawodowe nauczycieli i wspierającą politykę edukacyjną.listelement.badge.dso-type Item , Następstwa kryzysów migracyjnych po 2015 roku dla polityki imigracyjnej i azylowej Unii Europejskiej(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2024) Tutak, GrzegorzCelem artykułu jest analiza zmian, jakie wprowadzono w polityce imigracyjnej i azylowej Unii Europejskiej po 2015 r. w wyniku zaistniałych kryzysów migracyjnych. Postawiono następujące pytania badawcze: Jak kryzysy migracyjne po 2015 r. wpłynęły na zmianę podejścia do problematyki migracji i polityki migracyjnej w UE? Czy UE jako wspólnota potrafi wypracować wspólne kompleksowe podejście do migracji odpowiadające wyzwaniom bezpieczeństwa? Czy wspomniane kryzysy wpływają na zdolność UE do oddziaływania na środowisko międzynarodowe? Z jednej strony kryzysy migracyjne pokazały słabość instrumentów zarządzania migracjami przez UE, z drugiej strony dały impuls do stworzenia nowego, kompleksowego podejścia do migracji, którego wyrazem jest Pakt o Migracji i Azylu. Pomimo wypracowanego konsensusu w podejściu do migracji, wciąż w UE są silne przekonania o konieczności rozwiązywania problemu migracji na poziomie narodowym. The aim of this paper is to analyze the changes that have been made to the European Union’s immigration and asylum policies after 2015 as a result of the migration crises. The paper poses the following questions: How have the post-2015 migration crises changed the EU’s approach to migration and migration policy? Is the EU, as a community, likely to develop a common comprehensive approach to migration that responds to security challenges? Do these crises affect the EU’s ability to interact with the international environment? On the one hand, the migration crises have demonstrated the weaknesses of the EU’s migration management instruments; on the other hand, they have provided impetus for the development of a new comprehensive approach to migration, embodied in the Pact on Migration and Asylum. Despite the consensus reached on migration, there are still strong convictions within the EU to address migration at the national level.listelement.badge.dso-type Item , The Teaching About De Facto States in Times of Crises: The Case of Transnistria(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2024) Kosienkowski, MarcinIn this article, I share my personal experience of teaching about the de facto state of Transnistria during times of crises and within Central and East European and multicultural contexts. I begin by explaining where and when I teach about Transnistria, which may not be so obvious because it is a narrow topic. Next, I focus on how I approach classes devoted to Transnistria as a controversial and sensitive issue that requires specific teaching strategies. Finally, I discuss the outcomes of implementing these strategies and share my personal feelings about instruction concerning Transnistria. This article may be valuable to junior scholars who have recently started covering the subject of Transnistria and other de facto states and are seeking guidance. It may also benefit experienced senior scholars by offering them an opportunity to compare their teaching strategies. W niniejszym artykule dzielę się swoimi doświadczeniami z nauczania o jednym z państw de facto, Naddniestrzu, w czasach kryzysu oraz w środowisku środkowo- i wschodnioeuropejskim i wielokulturowym. Rozpoczynam od wyjaśnienia, gdzie i kiedy uczę o Naddniestrzu, co może nie być oczywiste, ponieważ jest to wąski temat. Następnie koncentruję się na tym, jak podchodzę do nauczania o Naddniestrzu jako kwestii kontrowersyjnej i drażliwej, która wymaga specyficznego podejścia dydaktycznego. Na koniec omawiam wyniki zastosowania tego podejścia i dzielę się swoimi odczuciami związanymi z nauczaniem o Naddniestrzu. Artykuł ten może być wartościowy dla młodszych nauczycieli akademickich, którzy niedawno rozpoczęli nauczanie o Naddniestrzu i innych de facto państwach i potrzebują wskazówek. Może również zainteresować doświadczonych nauczycieli, oferując im możliwość porównania swoich strategii nauczania.listelement.badge.dso-type Item , A Security Community or a Game of Interests? Opportunities and Threats in Central Europe During a Time of Crisis(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2024) Gizicki, WojciechThe war in Ukraine and the multidimensional crisis in Europe are adversely affecting the position, ability, and possibilities of cooperation in Central Europe. For the past 30 years, the Central European nations, despite their natural differences, have been able to engage in lasting cooperation to ensure their own and the region’s security. It seems that there has been a unique kind of cooperation for common interests, as Karl Deutsch puts it. Presently, we can see that, due to the decisions of voters, diverse interests, and the external position of the Central European nations, there are internal differences and divisions. In some cases, the region’s nations have a specific kind of personal game of interests. The article will attempt to outline the latest and most relevant matters that are high on the region’s agenda, particularly taking into account opportunities and threats. Wojna na Ukrainie oraz wielowymiarowe kryzysy w Europie wydatnie wpływają na pozycję, chęci i możliwości współpracy państw Europy Środkowej. Przez ostatnie trzydzieści lat państwa te, mimo naturalnych różnic, wykazywały się dość trwałą współpracą związaną z zapewnianiem bezpieczeństwa sobie i w regionie. Wydaje się, że działała swoista wspólnota interesów w kontekście teorii Karla Deutscha. Współcześnie widać wyraźnie, że z uwagi na wewnętrzne decyzje wyborcze, zróżnicowane interesy i pozycję zewnętrzną państw Europy Środkowej występują wewnętrzne różnice i podziały. W części przypadków państwa regionu mają swoistą pokusę gry (własnych) interesów. W artykule podjęta zostanie próba zarysowania najnowszych przedmiotowych zagadnień, ze szczególnym uwzględnieniem szans i zagrożeń.listelement.badge.dso-type Item , Robert Reczkowski, Jacek M. Raubo, Łukasz Jureńczyk, Andrzej Podraza, Paweł Turowski, Świat po pandemii COVID-19 z wojną w Ukrainie w tle. Perspektywa rozwoju ładu światowego i środowiska bezpieczeństwa do 2040 roku. Wyzwania dla bezpieczeństwa Polski: Tom 1: Wymiar polityczny i geopolityczny, Bydgoszcz: Wydawnictwo Centrum Doktryn i Szkolenia Sił Zbrojnych, ss. 90.(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2024) Bednarczyk, Michał Janlistelement.badge.dso-type Item , Kino chrześcijańskie jako element teologii pastoralnej. Wyzwania w kontekście zastosowań sztucznej inteligencji(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2024) Klauza, KarolWraz z narodzinami kina komunikacja duszpasterska Kościoła otrzymała nową, skuteczną pomoc w formacji religijnej. Obecnie rośnie wykorzystanie technologii cyfrowych w produkcji nowych gatunków filmowych, a sztuczna inteligencja ma wpływ na ludzką świadomość i wybory, co sugeruje twórczość reżyserów i scenarzystów. Stanowi to wyzwanie dla tożsamości chrześcijańskiej i wymaga głębokiej nauki z zakresu aksjologii moralnej i formacji religijnej ze strony producentów, twórców algorytmów sztucznej inteligencji, a nawet widzów. W celu analizy wartości etyczno-moralnej komunikacji kinematograficznej z wykorzystaniem sztucznej inteligencji (np. czat, obrazy, sztuka) Kościół katolicki we współpracy z judaizmem i islamem ogłosił 13 stycznia 2023 roku „Apel Rzymski” w sprawie etycznego wykorzystania sztucznej inteligencji. Dokument formułuje zasady przejrzystości, włączenia, odpowiedzialności, bezstronności, niezawodności, bezpieczeństwa i prywatności. From the birth of the cinema, the pastoral communication of the Church received a new and effective aid to religious formation. Today, the use of digital technology in the production of new film genres is increasing and artificial intelligence is influencing human consciousness and choices, as suggested by the work of directors and screenwriters. This challenges Christian identity and requires deep learning in moral axiology and religious formation on the part of producers, artificial intelligence algorithm developers and even viewers. In order to analyse the ethical and moral value of cinematic communication using artificial intelligence (e.g. chat, images, art), the Catholic Church, in collaboration with Judaism and Islam, announced on January 13th, 2023 the ‘Roman Call’ on the ethical use of artificial intelligence. The document formulates the principles of transparency, inclusion, responsibility, impartiality, reliability, security and privacy.listelement.badge.dso-type Item , Marcin Ciechanowski OSPPE, Klaudia Cymanow-Sosin, Ewangelizacja w mediach. Rola i znaczenie formatowania przekazów na przykładzie wybranych stacji radiowych, Kraków: Wydawnictwo Homini 2024(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2024) Wójciszyn-Wasil, Anetalistelement.badge.dso-type Item , ChatGPT w edukacji – szanse i zagrożenia(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2024) Pięta, KarolinaDynamiczny rozwój sztucznej inteligencji przez ostatnie kilka lat zrewolucjonizował rzeczywistość społeczną. Obecnie za jedną z najnowszych i najważniejszych innowacji w dziedzinie sztucznej inteligencji uznaje się ChatGPT. Technologia GPT, czyli transformatory generatywne ze względu na swoje duże możliwości wykorzystywane są w różnych dziedzinach życia społecznego, w tym także w edukacji. Zasadniczym celem artykułu jest omówienie nowego zjawiska, jakie stanowi ChatGPT w kontekście jego potencjalnego wpływu na rzeczywistość edukacyjną. W pierwszej kolejności szczególna uwaga została poświęcona przybliżeniu czytelnikowi technologii GPT. Następnie skupiono się na przedstawieniu zastosowania ChatGPT w edukacji, by w ostatniej części artykułu omówić szanse i zagrożenia, jakie niesie za sobą nadmierne korzystanie z ChatGPT w dziedzinie edukacji. The dynamic development of artificial intelligence over the last few years has revolutionized social reality. Currently, GPT chat is considered one of the newest and most important innovations in the field of artificial intelligence. GPT technology, i.e. generative transformers, due to their great capabilities, are used in various areas of social life, including education. The main purpose of the article is to discuss the new phenomenon of GPT chat in the context of its potential impact on educational reality. First of all, special attention was devoted to introducing the reader to the GPT technology. Then, the focus was on presenting the use of GPT chats in education, and in the last part of the article, the opportunities and threats posed by the excessive use of GPT chats in the field of education were discussed.listelement.badge.dso-type Item , Wioletta Szymczak, Tomasz Adamczyk Młodzież w kontekstach współczesnych. Rodzina. Czas. Szkoła. Kościół i katecheza, Lublin: Wydawnictwo KUL 2022(Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2024) Mariański, Januszlistelement.badge.dso-type Item , The Inter-State Application to the European Court of Human Rights in Strasbourg – Potential Revival(Kancelaria Sejmu, Biblioteka Sejmowa, 2023) Machowicz, Kinga; Tabaszewski, RobertThis article deals with the theoretical, legal, and practical aspects of filing inter-state complaints to the European Court of Human Rights (ECtHR) and their consideration by the Court. It describes the evolution, essence, and current legal regulation of the institution of inter-state application expressed in the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms (ECHR) and the ECtHR’s regulations. The article compares the qualitatively different complaints filed by post-Soviet states with those lodged by the so-called senior members of the Council of Europe (CoE) and examines the possible correlation between them. The article describes to what extent the inter-state application is the primary mechanism for ensuring verification of mutual compliance with the provisions of the ECHR as objective obligations, and to what extent it reflects the political aspirations of states-parties. However, the analysis shows that, in the vast majority of cases, states submit complaints in order to obtain short-term political and economic benefits. It has been shown that some inter-state applications are in fact disguised individual complaints. Artykuł dotyczy teoretycznych, prawnych i praktycznych aspektów wnoszenia skarg międzypaństwowych do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i ich rozpatrywania przez ten Trybunał. Zaprezentowano ewolucję instytucji skargi międzypaństwowej, jej istotę i obecne uregulowanie prawne wyrażone w Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Z jakościowo odmiennymi skargami składanymi przez państwa byłego obszaru postsowieckiego skonfrontowano skargi wnoszone przez tzw. starych członków Rady Europy oraz zbadano możliwą korelację między nimi. Przedstawiono, w jakim zakresie skarga międzypaństwowa jest podstawowym mechanizmem zapewniającym weryfikację wzajemnego przestrzegania postanowień Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, a w jakim odzwierciedla polityczne aspiracje państw-stron. Jednakże z przeprowadzonej analizy wynika, że w zdecydowanej większości przypadków państwa składają skargi w celu uzyskania doraźnych korzyści politycznych i ekonomicznych. W artykule wykazano, że niektóre skargi międzypaństwowe w rzeczywistości są zamaskowanymi skargami indywidualnymi.