Browse
Recent Submissions
Now showing 1 - 5 of 669
- ItemAktywność obywatelska w kontekście modelu partycypacji społecznej. Socjologiczna aplikacja personalistycznych idei Karola Wojtyły(Kancelaria Sejmu RP, 2021) Jabłoński, Arkadiusz; Szymczak, WiolettaW artykule zaprezentowano syntetyczne ujęcie aktywności obywatelskiej w kontekście teoretycznego modelu partycypacji społecznej, zgodnie z którym partycypację jako doświadczenie osoby konstytuuje: podmiotowe uzasadnienie, aksjologiczna treść, poczucie sprawstwa i doświadczenie uczestnictwa. Wśród teoretycznych podstaw modelu znajduje się teoria uczestnictwa Karola Wojtyły, ufundowana na jego koncepcji osoby, zoperacjonalizowana na potrzeby jakościowych badań socjologicznych, z których model wyprowadzono. W niniejszym opracowaniu model stanowi narzędzie umożliwiające ukazanie i wyjaśnienie istoty aktywności obywatelskiej jako działania podmiotowego we wspólnocie życia obywatelskiego. Pozwala to spojrzeć na tę aktywność od strony obszaru uprzywilejowanego w zakresie umacniania i manifestowania się podmiotowości, rozwijanej na podstawie obywatelskich wartości rozpoznawanych jako osobiście istotne, mających status wspólnego dobra. The article presents a synthetic view of civic activity in the context of a theoretical model of social participation, according to which participation as an experience of a person is constituted by: subjective justification, axiological content, sense of agency and experience of participation. Among the theoretical foundations of the model is Karol Wojtyła’s theory of participation, based on his concept of a person, operationalized for the purposes of the qualitative sociological research from which the model was derived. In this study, the model is a tool enabling the presentation and explanation of the essence of civic activity as a subjective action in the community of civic life. This allows us to look at this activity from the side of the privileged area in terms of strengthening and manifesting subjectivity, developed on the basis of civic values recognized as personally significant, having the status of common good.
- ItemNormatywna infrastruktura demokracji. Perspektywa teologiczna i społeczna(Gdańskie Seminarium Duchowne i Kuria Metropolitalna Gdańska, 2019) Łużyński, Wiesław; Szymczak, WiolettaWarunkiem trwania demokracji jest powrót do wielkiej moralnej tradycji chrześcijaństwa oddziałującego przez wieki na kulturę i narody Europy i innych kontynentów. Depozytariuszem wyrosłej z chrześcijaństwa, ale należącej do kultury moralnej ludzkości tradycji, jest m.in. Kościół katolicki uznający autonomię porządku doczesnego, w tym politycznego, pełniący wobec demokracji i rzeczywistości politycznej rolę „korekcyjną” polegającą na oczyszczaniu rozumu, by ten nieustająco powracał do swego potencjału i mógł odczytać „gramatykę” norm moralnych zawartą w naturze. The condition for democracy to exist is the return to the great moral tradition of Christianity which has influenced the culture, European nations and countries of other continents for centuries. The depositary of the tradition which originates from Christianity but belongs to the moral culture of mankind is, among others, the Catholic Church, which recognizes the autonomy of the temporal order, including the political one. The Church plays a “corrective” role for democracy and political reality, which is based on purifying the reason so that it constantly returns to its potential and can interpret the “grammar” of moral norms contained in nature.
- ItemUdział prof. Teresy Kukołowicz w rozwoju pedagogiki rodziny(Wydział Pedagogiczny Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie, 2024) Opiela, Maria LoyolaCel naukowy: Celem artykułu jest ukazanie roli i udziału prof. Teresy Kukołowicz w rozwoju pedagogiki rodziny. Problem i metody badawcze: Problem badawczy dotyczy odpowiedzi na pytanie: Jaki jest udział T. Kukołowicz w rozwoju pedagogiki rodziny? W artykule zastosowano metodę analityczno-syntetyczną literatury przedmiotu. Proces wywodu: Przedstawiono różne formy działalności naukowo-badawczej, dydaktycznej, organizacyjnej i społecznej Kukołowicz na rzecz rodziny, które służyły doskonaleniu wiedzy o rodzinie, teorii pedagogicznej i praktycznych rozwiązań. Wyniki analizy naukowej: Efekty podejmowanych przez Kukołowicz działań i badań naukowych w synergii teorii i praktyki, zmierzających do scalania wiedzy gromadzonej przez różne nauki, prowadziły do rozwijania spójnego systemu wiedzy o rodzinie i działań na rzecz rodziny. Wnioski, rekomendacje i aplikacyjne znaczenie wpływu badań: Dorobek naukowy Teresy Kukołowicz, jej działalność dydaktyczna, administracyjna i społeczna prowadziły do efektywnej organizacji działań badawczych, dydaktycznych i upowszechniających wiedzę o rodzinie. Tworzyła podstawy teoretyczne przez rozwój teorii wychowania, uzasadniając podmiotowość rodziny jako wspólnoty osób, co powinno być kryterium doboru problemów badawczych, porządkowania danych, relacji i oceny wpływów pozarodzinnych oraz wsparcia rodziny i interpretacji zjawisk dewiacyjnych w rodzinie. Wniosła duży wkład w wyodrębnienie i rozwój pedagogiki rodziny jako subdyscypliny nauk pedagogicznych, a działalnością społeczną dała przykład zastosowania teorii dla organizacji i doskonalenia praktyki. Research objective: The aim of this article is to illustrate the role and contribution of Prof. Teresa Kukołowicz to the advancement of family pedagogy. The research problem and methods: The research focuses on addressing the question: what is Prof. T. Kukołowicz’s contribution to the development of family pedagogy? The article uses the analytical-synthetic method drawing from relevant literature. The process of argumentation: The article presents various research, teaching, organizational, and social endeavors of Prof. T. Kukołowicz in service of enhancing family knowledge, pedagogical theory, and practical solutions. Research results: Prof. T. Kukołowicz’s efforts and research, which synergized theory and practice of various sciences, led to the formation of a comprehensive knowledge system regarding families and actions in support of families. Conclusions, recommendations, and applicable value of research: T. Kukołowicz’s scientific contributions, teaching, administrative leadership, and social activities led to the effective organisation of research, educational practice, and outreach initiatives pertaining to families. She laid theoretical groundwork by advancing the theory of upbringing, advocating for the recognition of families as communities of individuals guiding the selection of research topics, data organization, relational analysis, and assessment of external influences on families. Additionally, she contributed significantly to the delineation and advancement of family pedagogy as a subset of pedagogical sciences. Her social activism serves as a model for applying theoretical insights to enhance practical applications.
- ItemPedagogika rodziny w badaniach ks. prof. Józefa Wilka(Wydział Pedagogiczny Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie, 2024-09) Jeziorański, MarekCel naukowy: Celem naukowym artykułu jest zaprezentowanie specyfiki pedagogiki rodziny uprawianej przez ks. prof. Józefa Wilka (1937–2003), wieloletniego kierownika Katedry Pedagogiki Rodziny KUL. Problem i metody badawcze: Problem główny tekstu sprowadza się do pytania, jakie są podstawowe zagadnienia tematyczne podejmowane w pracy naukowej Józefa Wilka, a metodą do jego rozwiązania jest hermetyczna analiza tekstów źródłowych. Proces wywodu: Spośród dorobku publikacyjnego Wilka wyodrębniono te teksty, które podejmują zagadnienie pedagogiki rodziny. Następnie uporządkowano je w ten sposób, by wyodrębnić podstawowe zagadnienia, charakteryzujące jego specyfikę prowadzenia badań naukowych. Starano się następnie ukazać podobne ujęcia obecne w literaturze naukowej. Wyniki analizy naukowej: Przeprowadzone badania pozwalają wyodrębnić trzy podstawowe obszary zainteresowań Wilka, które składają się na uprawnianą przez niego pedagogikę rodziny. Są to: człowiek jako istota rodzinna, cechy wychowania rodzinnego oraz rodzina w kontekście społecznym. Wnioski, rekomendacje i aplikacyjne znaczenie wpływu badań: Wyniki analizy naukowej pozwalają wnioskować o ciągłej aktualności podejmowanych przez ks. Wilka badań, szczególnie tych w obszarze antropologii („homo familiaris”). Należy również zwrócić uwagę na doniosłość aplikacyjną prezentowanych treści, o którą zabiegał sam profesor KUL. Wiele z proponowanych przez niego rozwiązań może służyć i dziś za pomoc w pracy wychowawczej, co również zaprezentowane zostało w artykule. Research objective: This article aims to delineate the family pedagogy practiced by Fr. Prof. Józef Wilk (1937–2003), who served as the longstanding head of the Department of Family Pedagogy at the John Paul II Catholic University of Lublin. The research problem and methods: The core objective of this study is to identify the fundamental thematic issues addressed in J. Wilk’s scholarly work. The method employed to achieve this goal involves a hermeneutic analysis of primary source texts. The process of argumentation: Among J. Wilk’s extensive publication output, the texts which relate to family pedagogy were singled out and categorized to elucidate the key themes characterizing his scholarly approach. Subsequently, efforts were made to contextualize these themes within the broader scientific literature. Research results: The conducted research reveals three primary areas of J. Wilk’s scholarly interest, which collectively make up his approach to family pedagogy. These areas encompass the concept of the human being as inherently family-oriented, the principles of family upbringing, and the family’s role within the social fabric. Conclusions, recommendations, and applicable value of research: The findings of this study underscore the enduring relevance of Fr. Wilk’s research, particularly within the realm of anthropology (homo familiaris). Moreover, the practical implications of his work, which Fr. Wilk actively sought to promote, remain noteworthy. Many of the proposed solutions continue to offer valuable insights for contemporary educational work, as described in this article.
- ItemEducation in the Perspective of the ‘Inner Image’(Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 2024-09) Jeziorański, MarekThe article fits into the field of anthropology and pedagogical teleology. It identifies three basic anthropological models. The basis for the distinction of the anthropological models described is the category of the ‘inner image’ of the pupil, understood as the deepest truth about the human being; a reality revealed through reflection and at the same time containing elements of mystery, which is why it cannot be unambiguously identified and fully defined but requires an effort to be discovered and then pursued. The three models proposed are as follows: 1. A pedagogy based on the ‘inner image;’ 2. A pedagogy that excludes the ‘inner image;’ 3. A pedagogy of the tacit ‘inner image.’ The theoretical proposals presented are justified by the ideological trends present in pedagogy and their exemplary consequences for educational practice are shown. Artykuł wpisuje się w obszar antropologii i teleologii pedagogicznej. Wskazuje się w nim trzy podstawowe modele antropologiczne. Za podstawę rozróżnienia opisanych modeli antropologicznych przyjęto kategorię „wewnętrznego obrazu” wychowanka, rozumianą jako najgłębsza prawda o człowieku; rzeczywistość ujawniająca się na drodze refleksji, a zarazem zawierająca w sobie elementy tajemnicy, dlatego nie może być ona jednoznacznie określona i do końca zdefiniowana, ale wymaga wysiłku odkrywania, a następnie realizowania. Trzy zaproponowane modele to: 1. Pedagogia oparta na „wewnętrznym obrazie”; 2. Pedagogia wykluczająca „wewnętrzny obraz”; 3. Pedagogia milczącego „wewnętrznego obrazu”. Przedstawione propozycje teoretyczne uzasadniono obecnymi w pedagogice trendami ideowymi oraz ukazano ich przykładowe konsekwencje dla praktyki wychowawczej.