Artykuły naukowe (Jan Paweł II)

Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/20.500.12153/6387

Browse

Recent Submissions

Now showing 1 - 20 of 35
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Doświadczenie, podmiot i byt. U podstaw filozoficznej antropologii Karola Wojtyły
    (Wydawnictwo KUL, 2025) Gudaniec, Arkadiusz
    W artykule podjęto próbę ukazania kluczowych elementów specyfiki doświadczenia i podmiotowości osoby w filozofii Wojtyły, z podkreśleniem jego najbardziej znaczących osiągnięć w tym zakresie. Wskazano zatem na rangę elementarnego doświadczenia człowieka, na osobowy (przeżyciowy) charakter świadomości, dzięki któremu doświadczenie kreuje osobowe „ja”, oraz na wielostronny zabieg harmonizacji strony subiektywnej i obiektywnej w doświadczeniu osoby jako podmiotu działania i istnienia. Omówiono różne odsłony dwubiegunowości wewnętrznego doświadczenia, takie jak poznanie i przeżywanie, samowiedza i samoświadomość, refleksyjność i refleksywność, podmiotowość metafizyczna i podmiotowość osobowa. Znaczący walor metody filozoficznej Wojtyły stanowi ukazanie, w jaki sposób człowiek jest podmiotem, jak doświadczenie odsłania i konstytuuje osobowe „ja”, a zarazem ugruntowuje osobę w realnym istnieniu. Osiągnięte w ten sposób rezultaty poznawcze stały się nieodzownym gruntem dla analizy wszystkich istotnych zagadnień antropologiczno-etycznych podejmowanych przez Wojtyłę na dalszych etapach jego filozoficznych rozważań. The paper attempts to show the key points of the specificity of the experience and subjectivity of the person in the philosophy of Karol Wojtyła, highlighting his most significant achievements in this area. The discussion highlights the importance of elementary human experience, the personal (lived-experiential) character of consciousness, in which experience creates the personal ‘I,’ and the multifaceted procedure of harmonizing the subjective and objective aspects in the experience of the person as an agent and existing subject. Various elements of the bipolarity of inner experience are also discussed, such as cognition and lived-experience, self-knowledge and self-consciousness, reflectivity and reflexivity, as well as metaphysical subjectivity and personal subjectivity. A significant value of Wojtyła’s philosophical method consists in showing the way in which the human being is a subject, how experience reveals and constitutes the personal ‘I’ and, at the same time, how it grounds the person in real existence. The cognitive results thus achieved have become an indispensable ground for analyses of the important anthropological and ethical issues addressed by Wojtyła in the further stages of his philosophical investigations.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    John Paul II’s Theology of the Body Reread in the Digital World
    (Wydawnictwo KUL, 2025) Jęczeń, Jarosław
    Whenever we have questions and doubts regarding the human body, do we seek answers in the digital world? Artificial intelligence is devoid of the body; however, it creates a living space for humans and families whose understanding of body and spirit keeps changing. Artificial intelligence has increasingly become a knowledge source about humans. Digital anthropology comes into existence before our eyes. The article discusses the opportunities and threats this kind of anthropology has brought about, with John Paul II’s theology of the body as the reference point. We put forward the thesis that John Paul II’s theology of the body, which raises a lot of controversy in the modern world, remains valid. However, we need a new understanding, a new key to understanding and applying John Paul II’s theology. The theses proposed further in this article are the following: (1) The comprehension of the person and the act is a fundamental onset for constructing the theology of the body, and consequently, digital anthropology. (2) John Paul II’s theology of the body is still valid. The article proposes a new key built around the concepts of “insight” and “view,” to the understanding of John Paul’s theology of the body. Czy w świecie cyfrowym poszukujemy odpowiedzi na pytania i wątpliwości dotyczące ciała ludzkiego? Sztuczna inteligencja nie ma ciała, ale tworzy przestrzeń życia dla człowieka i rodziny, w których rozumienie ciała i ducha ulega nieustannym przemianom. W coraz większym stopniu sztuczna inteligencja staje się źródłem wiedzy o człowieku, a na naszych oczach rodzi się swego rodzaju antropologia cyfrowa. Artykuł formułuje szanse i zagrożenia, jakie niesie owa antropologia, a punktem odniesienia jest teologia ciała Jana Pawła II. Stawiamy tezę, iż teologia ciała Jana Pawła II, budząca we współczesnym świecie wiele kontrowersji, jest aktualna, a do jej zrozumienia i aplikacji potrzebne jest jej nowe rozumienie, nowy klucz. Tezy postawione w artykule to: (1) Zrozumienie osoby i czynu jest fundamentalnym punktem wyjścia dla konstrukcji teologii ciała, a w konsekwencji antropologii cyfrowej. (2) Teologia ciała Jana Pawła II jest nadal aktualna. Artykuł proponuje nowy klucz do zrozumienia teologii ciała Jana Pawła II, zbudowany wokół dwóch pojęć: „wgląd” i „pogląd”.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Uniwersalne kryterium oceny systemów społeczno-gospodarczych. Jana Pawła II koncepcja praw człowieka
    (Wydawnictwo KUL, 2025) Fel, Stanisław
    Celem artykułu jest rekonstrukcja Jana Pawła II idei uniwersalnych praw człowieka, zarysowanie podejścia Papieża, kluczowych tez koncepcyjnych oraz wkładu w budowanie i promowanie skuteczniejszych form ochrony tych praw na tle współczesnego kryzysu uniwersalności praw osoby ludzkiej. Poglądy Karola Wojtyły – Jana Pawła II zakorzenione w ukształtowanej przez chrześcijaństwo polskiej tradycji intelektualnej krystalizowały się w procesie badań naukowych prowadzonych przez niego na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim i w jego osobistym zaangażowaniu w ochronę praw człowieka. Papież uczynił osobę ludzką i jej prawa ideą przewodnią swojego nauczania społecznego i globalnej działalności pastoralnej. Rozwinięta przez niego koncepcja osoby ludzkiej i jej niezbywalnej godności determinuje komplementarne rozumienie wszystkich praw człowieka, niezależnie od kontekstów ideologicznych i politycznych. Poprzez swoje zaangażowanie w upowszechnienie tej koncepcji, Jan Paweł II współkształtował międzynarodowe standardy ochrony praw człowieka, a skala jego wkładu w rozwój ich teorii i ochronę stanowi przesłankę do nazywania go „Papieżem praw człowieka”. Rozwinięta przez niego idea uniwersalnych praw człowieka jest ważnym punktem odniesienia dla współczesnych dążeń do ich zasadniczej reinterpretacji. The aim of the article is to reconstruct John Paul II’s idea of universal human rights, outline his basic approach, key conceptual theses, and contribution to building and promoting more effective forms of human rights protection against the backdrop of the contemporary crisis of the universality of the rights of the human person. The views of Karol Wojtyła–John Paul II, rooted in the Polish intellectual tradition shaped by Christianity, were formed in the process of his own scientific research at the Catholic University of Lublin and personal involvement in the protection of human rights. The Pope made the human person and their rights the guiding idea of his social teaching and global pastoral activity. The concepts of the human person and their inalienable dignity he developed determine the complementary understanding of all human rights, independent of ideological and political contexts. The involvement in the dissemination of this concept co-shaped international standards of human rights protection, and the scale of his contribution to the development of human rights theory and protection constitutes the basis for describing him as the pope of human rights. His idea of universal human rights is an important point of reference in the face of contemporary efforts to fundamentally reinterpret them.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Karola Wojtyły teoria uczestnictwa. Potencjał badawczy i aplikacyjny z perspektywy socjologii
    (Wydawnictwo KUL, 2025) Szymczak, Wioletta
    Przedmiotem artykułu jest prezentacja i uzasadnienie tezy o badawczym i aplikacyjnym potencjale wypracowanej przez Karola Wojtyłę antropologicznej teorii uczestnictwa, odczytanym z perspektywy socjologicznej. Bazując na personalistycznym fundamencie, w kontekście szeregu założeń epistemologicznych i metodologicznych dotyczących analizy osoby z perspektywy jej czynu, w fenomenologicznej optyce doświadczenia, Wojtyła proponuje i nasyca treścią kategorie uczestnictwa i wspólnoty, wyjaśnia ich antropologiczne zakotwiczenie oraz wzajemne zależności. Eksplikuje zagadnienie ontologicznego zakorzenienia podmiotowości osób oraz tegoż indywidualnych i wspólnotowych implikacji. Ukazuje wynikające z tych założeń rozumienie wspólnoty i jej właściwej konstytucji, bazującej na uczestnictwie inspirowanym odniesieniem do dobra wspólnego. Wskazuje empiryczne przejawy urzeczywistniania uczestnictwa i wspólnoty, ale również ich pozorów i negacji. Jako taka, teoria okazała się inspirującym konceptem i punktem odniesienia dla interdyscyplinarnego namysłu i projektowania badań socjologicznych dotyczących kwestii, o których tu mowa. Włączona do korpusu teorii stanowiących zaplecze socjologicznych badań jakościowych odnoszących się do dobrowolnego zaangażowania społecznego w bardzo zróżnicowanych obszarach, stała się integralnym elementem analizy, która doprowadziła do sformułowania modelu partycypacji społecznej jako doświadczenia osoby. Temu zagadnieniu poświęcone zostały pierwsze dwie części artykułu. Z kolei w trzeciej ukazane zostały przykładowe warianty aplikacji modelu oraz teorii potraktowanej jako weberowski typ idealny (z odniesieniami do przykładów tych zastosowań, prezentowanych we wcześniejszych opracowaniach). Interdyscyplinarna refleksja pokazała bowiem, że również teoria ujęta jako model może służyć jako analityczny, diagnostyczny i eksplanacyjny punkt odniesienia, narzędzie do wyjaśniania procesów zachodzących wszędzie tam, gdzie osoby tworzą wraz z innymi wspólnoty bytowania czy działania. The paper presents and justifies Karol Wojtyła’s anthropological theory of participation understood from the sociological perspective as a thesis for research with practical potential. Based on the personalistic approach and in the context of a number of epistemological and methodological premises concerning the analysis of the person from the perspective of her actions, as well as the phenomenological approach to her experience, Wojtyła proposes and fills with specific content the categories of participation and community, explaining their anthropological anchoring and mutual dependencies. He explicates the issue of the ontological rootedness of the subjectivity of persons and the implications of this rootedness to the individual as well as the community. Wojtyła describes his understanding of community and its proper constitution in reference to the concept of participation based on a recognition of the common good. He points both to manifestations of actual participation and community and to their mere appearances or outright negation. As such, Wojtyła’s theory of participation has proven to be an inspiring concept and point of reference for interdisciplinary reflection, designing sociological research on the discussed issues. Incorporated into the body of theories that constitute the background of sociological qualitative research on voluntary social engagement in very diverse fields, it has become an integral element of the analysis that led to the formulation of a model of social participation as the person’s experience. The first two parts of the article focus precisely on this issue. The third part in turn describes exemplary variants of applying the model and theory treated as a Weberian ideal type (with references to instances of these applications discussed in earlier studies). Interdisciplinary reflection has shown that theory understood as a model can also serve as an analytical, diagnostic and explanatory point of reference, a tool for explaining processes occurring wherever people, together with others, create communities of existence and action.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Hermeneutyka osoby w myśli Karola Wojtyły – Jana Pawła II
    (Wydawnictwo KUL, 2025) Barth, Grzegorz
    Artykuł podejmuje refleksję nad hermeneutyką osoby jako narzędziem analizy sensu ludzkiej egzystencji, opierając się na badaniu czynników kształtujących tożsamość człowieka w kontekście filozofii Karola Wojtyły. Głównym problemem badawczym jest pytanie o wpływ procesu interpretacji na kształtowanie tożsamości oraz rozumienie osoby ludzkiej. W analizie zastosowano metodę filozoficzną, czerpiąc z dorobku hermeneutycznego Martina Heideggera i Hansa-Georga Gadamera oraz z personalizmu Karola Wojtyły. Główna uwaga skupia się na hermeneutyce czynu i ontologii działania, co pozwala wydobyć znaczenie działania jako fundamentu tożsamości i odpowiedzialności osoby. Przeprowadzona analiza wskazuje, że egzystencja człowieka opiera się na nieustannym procesie interpretacji, zakorzenionym w doświadczeniach osobistych i dialogu z innymi. Hermeneutyka wyrasta z dynamiki relacji między subiektywnym doświadczeniem a obiektywną rzeczywistością. W myśli Wojtyły należy dostrzec rolę transcendencji działania, wolności i odpowiedzialności jako wyrazu autentycznego samospełnienia osoby. Ponadto personalizm komunijny ukazuje tożsamość osoby poprzez relacje międzyosobowe, hermeneutyka chrystologiczna wskazuje zaś na Jezusa Chrystusa jako kluczowy punkt odniesienia dla rozumienia godności i powołania człowieka. Dalsze badania mogą skupić się na pogłębionej analizie hermeneutyki relacji międzyosobowych, roli edukacji w procesie formacji osoby oraz na znaczeniu wymiaru chrystologicznego w kształtowaniu współczesnej antropologii filozoficznej. The article reflects on the hermeneutics of the person as a tool for analyzing the meaning of human existence, based on the study of factors that shape identity within the context of Karol Wojtyła’s philosophy. The main research problem concerns the influence of the interpretive process on the formation of identity and the understanding of the human person. The analysis employs a philosophical method, drawing on the hermeneutical contributions of Martin Heidegger, Hans-Georg Gadamer, and the personalism of Karol Wojtyła. The primary focus is on the hermeneutics of action and the ontology of action, emphasizing the significance of action as the foundation of personal identity and responsibility. The analysis demonstrates that human existence is rooted in a continuous process of interpretation, grounded in personal experiences and dialogue with others. Hermeneutics is shaped by the dynamic relationship between subjective experience and objective reality. In Wojtyła’s thought, the roles of the transcendence of action, freedom, and responsibility are recognized as expressions of authentic self-fulfillment. Furthermore, communal personalism presents personal identity through interpersonal relationships, while Christological hermeneutics identifies Jesus Christ as the central reference point for understanding human dignity and vocation. Future research may focus on an in-depth analysis of the hermeneutics of interpersonal relationships, the role of education in the process of personal formation, and the significance of the Christological dimension in shaping contemporary philosophical anthropology.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Wymagająca miłość na straży dobra wspólnego małżeństwa i rodziny. Refleksje na kanwie Listu do rodzin "Gratissimam sane" Jana Pawła II
    (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Stowarzyszenie Teologów Moralistów, 2024) Brzeziński, Mirosław
    Małżeńska miłość oraz dobro wspólne małżeństwa i rodziny to wiodące tematy, podjęte przez Jana Pawła II, w skierowanym do rodzin całego świata liście Gratissimam sane. List napisany z okazji Międzynarodowego Roku Rodziny (1994), mimo upływu trzydziestu lat od jego napisania, jest ciągle aktualny. Miłość małżeńska, określana przez Jana Pawła II jako miłość piękna i wymagająca, stoi na straży dobra małżeństwa i rodziny. Miłość jest piękna dlatego, ponieważ stawia wymagania osobie kochającej. To dobro, według Jana Pawła II, zawiera się przede wszystkim w tym, co niesie ze sobą treść przysięgi małżeńskiej, a więc miłość, wierność i uczciwość małżeńską oraz bycie ze sobą aż do śmierci. Dobrem małżeństwa jest też człowiek, każdy człowiek, który stanowi małżeńską, a następnie rodzinną komunię oraz istota samej małżeńskiej komunii. Dobrem małżeństwa jest też wiara małżonków, która podobnie jak miłość doprowadziła mężczyznę i kobietę do zawarcia sakramentu małżeństwa oraz łaska, której przyzywają, by wypełnić złożone przyrzeczenia. Ważnym elementem Listu do rodzin i podjętej refleksji w niniejszym artykule będzie ukazanie za Janem Pawłem II sugestii i wskazówek pozwalających małżonkom w codzienności życia obdarowywać się piękną miłością i tym samym troszczyć się o dobro wspólne, a są to przede wszystkim małżeńska i rodzinna modlitwa, poznawanie prawdy o małżeństwie i rodzinie oraz korzystanie z łaski sakramentu małżeństwa, by poznaną prawdę urzeczywistniać dla dobra małżeństwa i rodziny. Celem artykułu jest ukazanie, w jaki sposób wymagania płynące z małżeńskiej miłości stoją na straży i chronią dobro wspólne małżeństwa i rodziny oraz w jaki sposób małżonkowie mogą i powinni troszczyć się o życie w miłości i jakie mają pomoce płynące z zawartego przez nich sakramentu małżeństwa. Cel ten zamierzamy osiągnąć, stosując metodę analizy tekstów źródłowych, szczególnie Listu do rodzin Gratissimam sane oraz innych tekstów Jana Pawła II i literatury przedmiotu. Osiągnięcie celu będzie niewątpliwie pomocne w zrozumieniu wymagań miłości małżeńskiej i dobra wspólnego w kontekście wyzwań współczesności oraz aktualności nauczania Jana Pawła II, zawartego m.in. w tym dokumencie. Marriage love and the common good of marriage and the family are among the leading themes taken up by Pope John Paul II in his letter Gratissimam sane, addressed to families around the world. The letter, written on the occasion of the International Year of the Family (1994), is still relevant despite the passage of forty years since it was written. Marital love, described by Pope John Paul II as a beautiful and demanding love, stands for the good of marriage and family. Love is beautiful precisely because it makes demands on the loving person that uphold the common good of marriage – the good of each of the persons who make up the marital and then family communion. This good, according to Pope John Paul II, is contained above all in what the content of the marriage vow carries, namely love, fidelity and marital honesty, and being with each other until death. The good of marriage is also the human being, each person who constitutes the marital and then family communion, and the essence of the marital communion itself. The good of marriage is also the faith of the spouses, which, like love, led the man and woman to enter into the sacrament of marriage, and the grace they invoke to fulfill the promises they make. An important element of the Letter to Families and the reflection undertaken in this article will be to show, following John Paul II, suggestions and guidelines that allow spouses in the daily life to give each other beautiful love and thus care for the common good, and these are, in particular, marital and family prayer, learning the truth about marriage and family, and using the grace of the sacrament of marriage to realize the truth learned for the good of marriage and family. The purpose of this article is to show how the requirements flowing from conjugal love guard and protect the common good of marriage and family, and how spouses can and should care for a life of love and what aids they have from the sacrament of marriage. We intend to achieve this goal by using the method of analyzing source texts, especially the Letter to Families Gratissimam sane and other texts of John Paul II and the literature on the subject. Achieving the goal will undoubtedly be an aid to understanding the requirements of conjugal love and the common good in the context of the challenges of modern times, and the timeliness of John Paul II’s teaching contained in this document, among others.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Aktywność obywatelska w kontekście modelu partycypacji społecznej. Socjologiczna aplikacja personalistycznych idei Karola Wojtyły
    (Kancelaria Sejmu RP, 2021) Jabłoński, Arkadiusz; Szymczak, Wioletta
    W artykule zaprezentowano syntetyczne ujęcie aktywności obywatelskiej w kontekście teoretycznego modelu partycypacji społecznej, zgodnie z którym partycypację jako doświadczenie osoby konstytuuje: podmiotowe uzasadnienie, aksjologiczna treść, poczucie sprawstwa i doświadczenie uczestnictwa. Wśród teoretycznych podstaw modelu znajduje się teoria uczestnictwa Karola Wojtyły, ufundowana na jego koncepcji osoby, zoperacjonalizowana na potrzeby jakościowych badań socjologicznych, z których model wyprowadzono. W niniejszym opracowaniu model stanowi narzędzie umożliwiające ukazanie i wyjaśnienie istoty aktywności obywatelskiej jako działania podmiotowego we wspólnocie życia obywatelskiego. Pozwala to spojrzeć na tę aktywność od strony obszaru uprzywilejowanego w zakresie umacniania i manifestowania się podmiotowości, rozwijanej na podstawie obywatelskich wartości rozpoznawanych jako osobiście istotne, mających status wspólnego dobra. The article presents a synthetic view of civic activity in the context of a theoretical model of social participation, according to which participation as an experience of a person is constituted by: subjective justification, axiological content, sense of agency and experience of participation. Among the theoretical foundations of the model is Karol Wojtyła’s theory of participation, based on his concept of a person, operationalized for the purposes of the qualitative sociological research from which the model was derived. In this study, the model is a tool enabling the presentation and explanation of the essence of civic activity as a subjective action in the community of civic life. This allows us to look at this activity from the side of the privileged area in terms of strengthening and manifesting subjectivity, developed on the basis of civic values recognized as personally significant, having the status of common good.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Jan Paweł II o kobiecie
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Gałkowski, Jerzy W.
    Antropologia Jana Pawła II to synteza jego rozważań filozoficznych i teologicznych. Podstawowe zagadnienia antropologiczne K. Wojtyły dotyczą analizy człowieczeństwa, natury i osoby człowieka oraz atrybutów człowieka, m.in. chodzi o świadomość i sprawczość, które są podstawą podmiotowości osoby ludzkiej. One też stanowią podłoże dla rozważań nad wcieleniem człowieczeństwa w kobietę i mężczyznę, nad ich relacjami, wzajemnymi związkami i wartościami związki te wyznaczającymi i z tych związków wynikającymi. Relacje omawiane przez Jana Pawła II wychodzą daleko poza pole ontologii, poza sposób istnienia (chociaż w nich są zakotwiczone), sięgają tak „przyziemnych”, ale istotnych dla życia codziennego problemów, jak sposób życia rodzinnego lub samotniczego, zagadnienia pracy, gospodarki i ekonomii. Wiele dokumentów papież poświęcił sprawie kobiet. W Liście do kobiet z 1995 Jan Paweł II wymienia wszystkie stany życia kobiet, wspominając o kobiecie-matce, kobiecie-małżonce, kobiecie-córce i siostrze, kobiecie pracującej zawodowo, kobiecie konsekrowanej. Uznanie godności kobiety odnosi się do konkretnie istniejącej, a nie do jakiegoś pojęcia ogólnego, do wszystkich kobiet, i zarazem do każdej z osobna. Ja Paweł II podkreśla, że wkład kobiety w dzieje ludzkości jest nie mniejszy niż mężczyzny. Wspólne bytowanie kobiety i mężczyzny to bytowanie we wzajemnej do siebie relacji. Jest to relacja bytowania „obok” siebie, „razem z sobą” i „dla drugiego”. Ważne jest dostrzeżenie jedności człowieka – kobiety i mężczyzny – jedności wielopłaszczyznowej i wieloaspektowej. Jedność i równość płci nie oznacza utożsamienia mężczyzny i kobiety ani nie przekreśla pewnego zróżnicowania ich zadań. Mówiąc o jedności i wzajemności w relacjach płci, trzeba dodać, że nie tylko kobietę obowiązuje miłość mężczyzny, ale także mężczyznę obowiązują słowa o miłości kobiety. Widać to zwłaszcza w losach kobiet, problemie jej relacji z mężczyzną. Chodzi o seksualne wykorzystywanie kobiet (a także dzieci) przez mężczyzn. Wymaga to szczególnego zrozumienia. Uznanie miłości, szacunku każdej osoby za podstawową wartość, to właściwa droga dla rozważań o kulturze. The anthropology of John Paul II is a synthesis of his philosophical and theological considerations. Karol Wojtyła’s central anthropological issues focus on the analysis of humanity, human nature, and person, with consciousness and causality as the basis for the agency of human person. These issues also underlie his considerations over the realization of humanity in a woman and man, their mutual relationships, as well as the values that define them or result from them. The relationships analyzed by John Paul II reach far beyond ontology or the mode of existence (although take their root in these), towards more “mundane” problems which are, however, still important in everyday life; issues such as family life, living alone, work, economy or economics. The pope devoted a number of documents to the question of women. In his “Letter to women” (1995), he mentions all the modes of a woman’s life: being a mother, spouse, daughter, sister, a professionally working-woman, or a consecrated woman. The recognition of the woman’s dignity relates to all and each individual woman. John Paul II emphasizes that the woman has had impact on human history equal to that of the man. The common being of the man and the woman consists in their being in a mutual relationship with each other. It is the relationship of being “next to one another”, “together with one another”, as well as “one for another”. It is important to notice the unity of a human – both the man and the woman – the unity with many aspects and layers. The unity and equality of sexes does not imply their identity, nor does it deny some level of differences between their tasks. When speaking of the equality and mutuality of the relationships between sexes, one needs to add that it is not only the woman who is obliged by love of the man, but it is also the man who is obliged by the woman’s words of love. It can be clearly seen in the fate of many women, and their relationship with men. I mean here sexual abuse of women (but also of children) by men. This requires special understanding. Admitting that love and respect to each person are fundamental values is a proper direction to be taken in the considerations over culture.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Dobro wspólne w nauczaniu papieży Jana Pawła II i Franciszka a wybrane aspekty teorii ekonomii
    (Wydawnictwo KUL, 2024) Horodecka, Anna; Żuk, Andrzej Jakub
    Głównym celem artykułu jest przedstawienie, porównanie i ocena współczesnych koncepcji dobra wspólnego sformułowanych przez ekonomistów w odniesieniu do rozumienia dobra wspólnego przez papieży Jana Pawła II i Franciszka. Intencją autorów niniejszego opracowania jest zatem wniesienie wkładu w toczącą się dyskusję na temat dobra wspólnego poprzez przedstawienie interdyscyplinarnej perspektywy integrującej tradycje katolickiej nauki społecznej ze współczesnymi koncepcjami ekonomicznymi, wzbogacając tym samym rozumienie kategorii dobra wspólnego w teorii ekonomii. Artykuł podkreśla tendencję teorii ekonomii w kierunku jednowymiarowych i relatywistycznych koncepcji dobra wspólnego oraz sugeruje poszukiwanie jednocześnie dwuwymiarowych i uniwersalistycznych ekonomicznych idei dobra wspólnego. Uznaje osiągnięcia papieży Jana Pawła II i Franciszka w pogłębianiu zrozumienia kategorii dobra wspólnego i zakłada, że nauczanie to może służyć jako inspiracja badawcza dla ekonomistów. Praca ukazuje także, w jaki sposób kategoria dobra wspólnego skłania do przewartościowania i umożliwia modyfikację podstawowych założeń teorii ekonomii, takich jak homo oeconomicus czy rozumienie racjonalności. The main purpose of the article is to present compare and evaluate contemporary con-cepts of the common good formulated by economists in relation to the understanding of the common good by Popes John Paul II and Francis. This study, therefore, aims to con-tribute to the ongoing discussion on the common good by presenting an interdisciplinary perspective integrating the traditions of Catholic social teaching with contemporary economic concepts, thereby enriching the understanding of the category of the common good in economic theory. The article highlights the tendency of economic theory towards one-dimensional and relativistic concepts of the common good and suggests the search for simultaneously two-dimensional and universalistic economic ideas of the common good. It recognizes the achievements of Popes John Paul II and Francis in deepening the understanding of the category of the common good and assumes that this teaching can serve as a research inspiration for economists. The work also shows how the category of the common good prompts a re-evaluation and enables modification of the basic assumptions of economic theory, such as homo oeconomicus or the understanding of rationality.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Wypowiedzi Stolicy Apostolskiej na temat znaczenia praktyki spowiedzi w odnawianiu żywotności wiary Kościoła
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2016) Derdziuk, Andrzej
    Sakrament pokuty i pojednania jest uprzywilejowanym narzędziem duszpasterskim Kościoła, przez które wierni, spotykając Chrystusa udzielającego łaski miłosierdzia, odnawiają swoje życie duchowe, zapalają się w miłości do Boga i uczą się ofiarnej służby wobec bliźnich. Przez odpuszczenie grzechów chrześcijanin zyskuje nadzieję nowego życia i staje się świadkiem zmartwychwstania, przez co wnosi w życie Kościoła dynamizm włączania się w odnowę świata zgodnie z planem Boga. Niniejszy artykuł przedstawia liczne zachęty Stolicy Apostolskiej wyrażane przez ojców Soboru Watykańskiego II oraz papieży Pawła VI, Jana Pawła II, Benedykta XVI i Franciszka, którzy niestrudzenie powracają do tego tematu i proponują świeckim i duchownym korzystanie z sakramentu pokuty jako drogi wzrastania w wierze i miłości. Sacrament of penance is the privileged instrument of the pastoral of the Church, through which the faithful encounter with Christ has granted the grace of mercy, renew their spiritual life, light up in the love of God and learn to generous service to others. By the forgiveness of sins Christian hope is gaining new life and becomes a witness of the resurrection, which brings to the life of the Church dynamism enable the renewal of the world in accordance with God's plan. This article presents a number of incentives Holy See expressed by the Fathers of Vatican II and the Popes Paul VI, John Paul II, Benedict XVI and Francis, who very oft takes this topic and offer laity and clergy use of the sacrament of penance as a way to grow in faith and love.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Formacja społeczna młodych Polaków w nauczaniu Jana Pawła II
    (Instytut Teologiczny im. bł. W. Kadłubka, 2004) Kiciński, Andrzej
    Formacja (łac. formatio ukształtowanie, utworzenie) oznacza proces wywierania trwałych wpływów przez jedną osobę, grupę, instytucję na osobowość człowieka w celu ukształtowania w nim psychicznych struktur poznawczo-oceniających z interioryzacją systemu przekonań i systemu wartości oraz wytworzenia wypływających z nich umiejętności działań w określonym kierunku. Formacja leży u podłoża rodzinnego i szkolnego wychowania, a także wszelkiej działalności duszpasterskiej. Celem formacji jest wszechstronny rozwój umysłowy, moralny oraz wewnętrzny. Artykuł przybliża propozycję Jana Pawła II w obszarze społecznej formacji młodych Polaków, która została opracowana na bazie jego przemówień wygłoszonych podczas pielgrzymek do Polski. Formation (Latin: formatio, forming) is the process of exerting permanent influence by a person, group or institution on a person's personality in order to form his or her cognitive and appraisal psychic structures with the internalisation of a system of beliefs and values, and to produce the resulting ability to act in a specific direction. Formation underlies family and school education, as well as all pastoral activities. The goal of formation is comprehensive intellectual, moral and inner development. This article presents John Paul II's proposal in the area of the social formation of young Poles, which was developed on the basis of his speeches delivered during his pilgrimage to Poland.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Katecheza Jana Pawła II na temat: Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu, czyli prezentacja Orędzia Ojca Świętego na Jubileusz Młodych 2000
    (Drukarnia i Księgarnia św. Wojciecha w Poznaniu, 2000) Kiciński, Andrzej
    Artykuł podkreśla fakt, że na przełomie tysiącleci Jan Paweł II proponuje wielorakie formy katechezy. Jedną z takich form jest Światowy Dzień Młodzieży, gdzie papież w pewien sposób realizuje ostateczny cel katechezy, zawarty w doświadczeniu Kościoła, którym jest nie tylko doprowadzenie młodych do spotkania z Jezusem, ale również do zjednoczenia, a nawet głębokiej z Nim zażyłości. Opracowana teologia młodych, podkreśla prawdę, że człowiek nie może żyć bez miłości. Jan Paweł II rozwija swoją myśl, że człowiek pozostaje dla siebie istotą niezrozumiałą, jego życie jest pozbawione sensu, jeśli nie objawi mu się Miłość, jeśli nie spotka się z Miłością, jeśli jej nie dotknie i nie uczyni w jakiś sposób swoją, jeśli nie znajdzie w niej żywego uczestnictwa. Z analizy Orędzia na XV ŚDM wypływają kolejne zadania dla duszpasterstwa młodzieży, aby dać młodym przestrzeń i czas, gdzie mogliby przybliżyć się do Chrystusa, zasymilować całą rzeczywistość Wcielenia i Odkupienia. The article highlights the fact that at the turn of the millennium, John Paul II proposes multiple forms of catechesis. One such form is the World Youth Day, where the Pope in a certain way realises the ultimate goal of catechesis as contained in the experience of the Church, that is, the goal is not only to bring young people to an encounter with Jesus, but also to a union and even a deep intimacy with him. The theology of youth developed, emphasises the truth that man cannot live without love. John Paul II elaborates on his thought that man remains a being incomprehensible to himself, his life is meaningless, if Love is not revealed to him, if he does not encounter Love, if he does not touch it and make it his own in some way, if he does not find a living participation in it. From the analysis of the Message for the Fifteenth World Youth Day, further tasks for the pastoral care of young people arise, in order to give them a space and a time where they can come closer to Christ, assimilate the whole reality of the Incarnation and Redemption.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Tożsamość ludzi młodych w nauczaniu Jana Pawła II podczas pielgrzymek do Polski
    (Poligrafia Inspektoratu Towarzystwa Salezjańskiego, 2003) Kiciński, Andrzej
    Jan Paweł II podczas pielgrzymek apostolskich do Polski ukazywał katolicką wizję budowania tożsamości młodzieży na kluczowym dla nich etapie podejmowania pierwszych samodzielnych decyzji. Propozycja dotyczyła adolescentów, jak i kolejnych etapów młodości. Papież ukazywał możliwości rozwoju życia duchowego, bez zaniedbywania innych sfer, jak: życie biologiczne, intelektualne czy społeczne. Wskazania świętego Jana Pawła II są aktualne do dziś mimo zmieniających się warunków zewnętrznych. During his apostolic pilgrimages to Poland, John Paul II presented a Catholic vision of building the identity of young people in their crucial stage of life. The proposal concerned adolescents as well as subsequent stages of youth. He indicated the possibilities of developing the spiritual life, without neglecting other spheres: such as biological, intellectual or social life. Saint John Paul II's indications are still relevant today despite the changing external conditions.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Zbiory specjalne w zasobie Archiwum Głównego Ruchu Światło-Życie
    (Wydawnictwo KUL, 2018) Derewenda, Robert
    Archiwum Główne Ruchu Światło-Życie jest działem Instytutu im. ks. Franciszka Blachnickiego. Zasób archiwum został ukształtowany w wyniku działalności ks. Franciszka Blachnickiego (1921-1987). Część z zainicjowanych przez niego dzieł rozwija się do dziś. Największy zespół dokumentacji stanowią akta Ruchu Światło-Życie (działa nieprzerwanie od roku 1969, a początkami sięga lat 50. XX wieku). Wśród zgromadzonej dokumentacji znajdują się również zbiory wyjątkowe. Należą do nich nagrania i fotografie związane z osobą metropolity krakowskiego kard. Karola Wojtyły. Zdjęcia ukazują go podczas spotkań w oazach, na Dniach Wspólnoty oraz w Centrum Ruchu Światło-Życie. Ze spotkań z oazami pozostały również unikatowe nagrania. Kolejną interesującą kolekcję tworzą materiały fotograficzne i nagrania ze spotkań pierwszej oazy w Rzymie z Janem Pawłem II w 1979 roku. Materiały stanowią ilustrację genezy Światowych Dni Młodzieży zainicjowanych przez Jana Pawła II w 1985 roku. Do szczególnych materiałów należy zaliczyć również dokumenty ilustrujące prześladowania jakie spadły na ruch oazowy w latach 70. i 80. XX wieku. W Archiwum Głównym Ruchu Światło-Życie przechowywane są przekazy pocztowe potwierdzające przesyłanie w paczkach węgla do centrum oazowego. Zachowało się również kilka tysięcy kwitów pocztowych potwierdzających wpłaty na kary dla gospodarzy przyjmujących w czasie wakacji oazowiczów. Szczególnie cenne są materiały wytworzone przez Służbę Bezpieczeństwa. Są to podrobione dokumenty mające sprawić wrażenie wytworzonych przez środowisko kościelne. W zbiorach archiwum znajdują się również materiały związane z działalnością opozycji politycznej w PRL. Są to zdjęcia ze strajku w Gdańsku w 1980 roku, gazetki i druki solidarnościowe z lat 1980-1981. W zbiorach Archiwum znalazło się również kilkaset kaset magnetofonowych z nagraniem audycji Radia Wolna Europa. The Central Archive of the Light-Life Movement is a department of the Rev. Franciszek Blachnicki Institute. The collection of the archive was formed as a result of Rev. F. Blachnicki’s activity (1921-1987). Some of his works are continued up to now. The records of the Light-Life Movement (operating incessantly since 1969, the beginnings date back to the 1950s) are the biggest collection in this archive. The gathered documentation also contains exceptional collections such as recordings and photographs concerning Krakow Metropolitan Bishop, Karol Wojtyła. The photographs depict Cardinal Wojtyła at oasis meetings, on Community Days and at the Centre of the Light-Life Movement. There are also unique recordings from the oasis meetings. Another interesting collection contains the photographs and recordings from the meetings of the first oasis with John Paul II in Rome in 1979. The material illustrates the genesis of the World Youth Day initiated by John Paul II in 1985. Other exceptional documents are the ones concerning the persecution the oasis movement suffered in the 1970s and 1980s. In addition, the archive contains postal orders confirming sending coal in parcels to the oasis centre. There are also a few thousand postal receipts confirming paying fines for providing accommodation for oasis participants. The material produced by the Security Service is especially valuable. These are falsified documents whose aim was to imitate documents produced by people connected with the Church. The archive also includes the material relating to the activity of the political opposition in the Polish People’s Republic. These are photographs from the strike in Gdańsk in 1980, Solidarity newspapers and prints of the years 1980-1981. What is more, the archival collection contains a few hundred cassettes with Radio Free Europe programmes.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Stopniowość i nawrócenie w życiu małżeńskim i rodzinnym (FC 9)
    (Kuria Metropolitalna Białostocka, 2022) Brzeziński, Mirosław
    Mężczyzna i kobieta rozpoczynając drogę życia małżeńskiego potrzebują ciągłego i stopniowego poznawania samych siebie, dojrzewania w człowieczeństwie oraz w wypełnianiu roli męża i żony, a po poczęciu i narodzinach dziecka/ci także roli ojca i matki. Małżeństwo to także czas ciągłego i stopniowego poznawania ewangelicznej prawdy o tym czym jest sakramentalny związek małżeński, czym jest miłość małżeńska, która stoi u podstaw małżeństwa i jak powinna być przeżywana i wyrażana w różnych okresach życia. To stopniowe poznawanie prawdy zbliża małżonków do siebie, pozwala budować małżeńską komunię, a także komunię z Bogiem, i sprawia że, w sytuacjach, kiedy jest ona zapominana lub odrzucana na mogą wejść na drogę stopniowego nawrócenia i powrót do tej miłości która ich połączyła, i która znajduje swoje źródło i pełnię w „Bogu, który jest miłością”. Droga nawrócenia wymaga zrozumienia swego błędu, grzechu, a w związku z tym także umiejętności przeproszenia i przebaczenia. Stopniowość i nawrócenie obejmuje także w życiu rodzinnym cały proces wychowawczy, zaczynając do momentu poczęcia dziecka i przygotowania mu przestrzeni by mogło „objawić się jako dar”. Stopniowość dotyczy także duszpasterskiej działalności Kościoła w przekazywaniu ewangelicznej prawdy o małżeństwie i miłości małżeńskiej, wymaganiach płynących z sakramentu małżeństwa i przysięgi małżeńskiej, oraz nawrócenia w dostosowywaniu sposobów jej przekazywania w coraz dynamiczniej zmieniających się warunkach społecznych, kulturowych i obyczajowych. Znaczenie tej stopniowości i nawrócenia w życiu małżeńskim i rodzinnym, oraz działalności duszpasterskiej zechcemy okazać na podstawie analizy nauczania Jana Pawła II, w sposób szczególny adhortacji Familiaris consortio, oraz nauczania papieża Franciszka. Są one o tyle ważne, o ile nie wszystkie małżeństwa są w stanie przyjąć tę samą ilość prawdy, przyswoić ją i nią żyć, ze względu nie tylko na różny sposób percepcji, ale przede wszystkim na różne sytuacje, w których się znajdują (por. FC 1). A man and a woman embarking on the journey of married life need continuous and gradual learning about themselves, maturing in humanity and in fulfilling the role of husband and wife, and after the conception and birth of a child/children, also the role of father and mother. Marriage is also a time of continuous and gradual learning of the Gospel truth about what the sacramental marriage relationship is, what marital love is, which is at the foundation of marriage, and how it should be lived and expressed in different periods of life. This gradual learning of the truth brings the spouses closer to each other, allows them to build marital communion, as well as communion with God, and makes it possible that, in situations where it is forgotten or rejected on they can embark on the path of gradual conversion and return to that love which brought them together, and which finds its source and fullness in „God who is love”. The path of conversion requires an understanding of one's error, sin, and therefore also the ability to apologize and forgive. Gradualism and conversion also encompasses in family life the entire educational process, beginning up to the moment of the child's conception and the preparation of space for the child to be „revealed as a gift”. Gradualism also applies to the Church's pastoral activity in communicating the evangelical truth about marriage and conjugal love, the requirements flowing from the sacrament of marriage and the marriage vow, and conversion in adapting the ways of communicating it in increasingly dynamic changing social, cultural and moral conditions. We will demonstrate the importance of this gradualness and conversion in marital and family life, and pastoral activity, based on an analysis of the teachings of Pope John Paul II, in particular the adhortation Familiaris consortio, and the teachings of Pope Francis. These are important insofar as not all married couples are able to receive the same amount of truth, assimilate it and live it, due not only to different perceptions, but above all to the different situations in which they find themselves (cf. FC 1).
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Antykoncepcja i aborcja jako zagrożenie początku życia człowieka w świetle encykliki Jana Pawła II "Evangelium vitae"
    (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2016) Kornas-Biela, Dorota
    We współczesnym świecie zachodnim spotykamy się z niespotykanymi dotychczas w historii ludzkości zagrożeniami dla poczętego życia człowieka. Wiele z nich wynika z osiągnięć biologii i medycyny XX i początku XXI wieku, które nie są poparte dostateczną refleksją bioetyczną oraz analizą ich psychospołecznych, demograficznych i ekologicznych konsekwencji. Tymi zagrożeniami są: zawężone zbyt biologistyczne spojrzenie na początek życia ludzkiego i podważanie genealogicznego kryterium życia człowieka, antykoncepcja hormonalna, środki wczesnoporonne, aborcja, różne metody wspomaganej prokreacji (zapłodnienie in vitro), eksperymenty na embrionach (eksperymenty diagnostyczne, terapeutyczne i nieterapeutyczne/ eksperymenty chirurgiczne, farmakologiczne, genetyczne), diagnostyka preimplantacyjna i prenatalna (powiązana z aborcją eugeniczną), wykorzystywanie embrionów ludzkich dla celów leczniczych i kosmetycznych oraz innych. W referacie zostaną scharakteryzowane tylko dwa z tych zagrożeń: antykoncepcja i aborcja, ich kontekst bioetyczny, z odwołaniem do nauczania Kościoła katolickiego na przykładzie Encykliki Jana Pawła II "Evangelium vitae". In the modern Western world we come across threats to human life that have never appeared before in the history of mankind. Many of them are the result of the rapid development of biology and medicine in the twentieth and early twenty-first century that have not yet been supported by deeper bioethical reflection and an analysis of their long-term psychosocial, demographic and ecological consequences. These threats include: limiting the approach to the beginning of human life only to the biological aspect, undermining the genealogical criterion of human life, in vitro fertilization, experiments on the embryo (diagnostic, therapeutic and non-therapeutic experiments: surgical, pharmacological, genetic experiments), preimplantation genetic diagnosis and prenatal diagnosis (leading to eugenic abortion), the use of human embryos for therapeutic and cosmetic purposes. The paper characterizes such threats as contraception and abortion, their bioethical context, with reference to the teaching of the Catholic Church, especially the John Paul II Evangelium Vitae encyclical. Two crucial reasons of the “civilization of death” identified by the Pope are: the postmodern vision of the human being and secularization. The paper also discusses the relation between contraception and abortion, and presents the threats resulting from eugenic intentions of using prenatal diagnostics and preimplantation diagnostics. Twenty years after publishing the encyclical we can see that the concerns of John Paul II were legitimate – the new possibilities of medicine may also lead to an expansion of the “culture of death”.
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Pielgrzymowanie Kościoła w papieskim posługiwaniu wędrownego misjonarza
    (Instytut Jana Pawła II KUL, 2003) Góźdź, Krzysztof
  • listelement.badge.dso-type Item ,
    Odkupienie obiektywne i subiektywne w Encyklice "Redemptor hominis"
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2009) Góźdź, Krzysztof
    Jan Paweł II wiąże po mistrzowsku Odkupienie obiektywne (redemptio obiectiva), którym jest Osoba Jezusa Chrystusa i Jego Dzieło, z Odkupieniem subiektywnym (redeptio subiectiva), którym jest recepcja tego daru przez całą osobę ludzką, przez jej jaźń, umysł (prawda), wolę (dobro), uczucie (miłość) i czyn redempcyjny człowieka ad intra (moralność i życie wewnętrzne) i ad extra (praksis redempcyjna w stosunku do rzeczywistości ziemskiej). W tym procesie komunii między jednym a drugim bierze także udział Kościół jako forma Odkupienia społecznego i Matka Boża jako rodzaj macierzyństwa redempcyjnego. W ten sposób cała nauka Papieża otrzymuje charakter głęboko personalistyczny.
  • listelement.badge.dso-type Item ,