Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 2025, Tom 68, Nr 1
Permanent URI for this collection
Browse
Browsing Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 2025, Tom 68, Nr 1 by Issue Date
Now showing 1 - 6 of 6
Results Per Page
Sort Options
- ItemRodzaje stylów życia i związek z pozycją klasową(Wydawnictwo KUL, 2025) Domański, HenrykPrzedmiotem tej analizy jest stratyfikacja kultury rozumianej jako styl życia. Moim celem jest odtworzenie w miarę całościowej mapy wzorów spędzania czasu wolnego w Polsce: od czytania książek, rekreacji sportowej i chodzenia do muzeów, do tańczenia na dyskotece i oglądania programów telewizyjnych. Opierając się na danych z badania ogólnopolskiego przeprowadzonego w 2019 roku, odpowiem na pytanie, czy w społeczeństwie polskim występują odrębne wzory spędzania czasu i w jakim stopniu zależy to od pozycji klasowej. Potwierdza się, że styl życia jest zróżnicowany. Nie wyodrębniają się w miarę spójne syndromy aktywności z wyjątkiem preferencji do „wyższej kultury”, w której gustują specjaliści i kadry kierownicze wyższego szczebla, a więc kategorie o wyższym statusie społecznym. Tylko te formy aktywności związane są w miarę silnie z pozycją klasową jednostek. The article focuses on the stratification of culture identified with lifestyle. It aims at mapping general patterns of spending free time in Poland: from reading books, sport activity, and attending museums till dancing in disco and watching TV. Based on research conducted in Poland in 2019, I investigate whether there are distinct patterns of lifestyle in Polish society – as defined in terms of homogeneity – and to what extent it depends on class position. The results of the analysis confirm a strong differentiation of lifestyles in Poland. However, there are no clear cohesive syndromes of spending free time, with the exception of preferences for “highbrow culture”, which is overrepresented by higher managers and specialists, i.e. relatively privileged social classes. In sum, our findings seem to substantiate thesis on contribution of this type of cultural activity to reproduction of the social class distances.
- ItemElementy moralne w sporcie i ich medialne odzwierciedlenie(Wydawnictwo KUL, 2025) Tarczyński, AndrzejSport jako zjawisko społeczne zakłada istnienie reguł i norm regulujących zachowania jednostek ludzkich. Obok reguł technicznych bądź zwyczajowych, także w sporcie – jak w każdej sferze ludzkich działań – mamy do czynienia z wartościami i regułami moralnymi. Z kolei ujęcie reguł moralnych w formie powinności, podane wraz z odpowiednim uzasadnieniem, daje w rezultacie etykę – ogólną lub szczegółową, jeśli odnosi się do wyróżnionej dziedziny życia. Tekst jest poświęcony wybranym problemom etycznym występującym w sporcie wyczynowym. Jednocześnie przyjęte w tekście ujęcie problematyki uwzględnia przy tym okoliczność, iż doniesienia z aren sportowych, ogólny obraz sportu jako takiego (oraz występujących w nim problemów), a wreszcie sama jego popularność, są obecnie w znaczącej mierze rezultatem działania środków komunikowania masowego, co z kolei rzutuje także na kondycję moralną społeczeństwa. Praktyka społeczna, jej obraz medialny oraz świadomość moralna (tj. wyznawane przez ludzi przekonania i zasady) tworzą wzajemnie powiązaną całość. Sport, as a social phenomenon, presupposes the existence of rules and norms governing the behaviour of human individuals. In addition to technical or customary rules, in sport – as in any sphere of human activity – we also deal with values and moral rules. In turn, the formulation of moral rules in the form of duties, given with appropriate justification, results in ethics – general or specific, if it refers to a distinguished area of life. The text is devoted to selected ethical problems occurring in competitive sport. At the same time, the approach adopted in the text takes account of the fact that reports from the sports arena, the general image of sport as such (and the problems arising in it) and, finally, its popularity itself, are nowadays to a significant extent the result of the action of the mass communication media, which in turn also affects the moral condition of society. Social practice, its media image and moral awareness (i.e. people’s beliefs and principles) form an interconnected whole.
- ItemPrawo do strajku – kompletne czy ułomne prawo człowieka?(Wydawnictwo KUL, 2025) Świątkowski, Andrzej MarianCelem autora jest przedstawienie socjologicznego ujęcia praw człowieka Adama Podgóreckiego, w tym jego rozróżnienia praw kompletnych i ułomnych, oraz przedstawienie i ocena z tej perspektywy prawa do strajku w Europie. Akcje strajkowe organizowane przez osoby świadome istnienia praw człowieka, ich potencjału i znaczenia są niemal zawsze skierowane przeciwko rządowi sprawującemu władzę. Szereg państw członkowskich Rady Europy jest uznawanych przez Europejski Komitet Praw Socjalnych, który działa jako organ nadzorujący „kompletność, a nie niedoskonałość” tych praw, za instytucje szkodzące wizerunkowi demokracji w Europie. Autor, opierając się na swoich doświadczeniach jako były członek i wiceprzewodniczący Europejskiego Komitetu Praw Socjalnych Rady Europy, pisze o prawach pracowników do podejmowania działań zbiorowych – legalnych strajkach, ich ograniczaniu przez władze państw europejskich oraz obowiązkach kierowania sporów zbiorowych do decyzji organów państwowych. W uwagach końcowych autor przywołuje badania nad postawami Polaków wobec prawa do strajku i wskazuje na specyfikę jego wykonywania w Polsce. The author’s aim is to present Adam Podgórecki’s sociological view of human rights, including his distinction between complete and crippled rights, and to present and assess, from this perspective, the right to strike in Europe. The strikes organised by people aware of the existence of human rights, their potential and importance are almost always directed against the government in power. A number of member states of the Council of Europe are considered by the European Committee of Social Rights, which acts as the body overseeing the ‘completeness and not the imperfection’ of these rights, as institutions damaging the image of democracy in Europe. The author, based on his experience as a former member and vice-chairman of the European Committee of Social Rights of the Council of Europe, writes about the rights of employees to take collective action - legal strikes, their restrictions by the authorities of European states, and the obligations to refer collective disputes to the decisions of state bodies. In the final remarks, the author references research findings on Poles’ attitudes towards the right to strike and points to the specificity of its exercise in Poland.
- ItemWybrane formy oddziaływań duchowych jako alternatywa dla tradycyjnych form terapii osób cierpiących z powodu uzależnień(Wydawnictwo KUL, 2025) Hoffmann, Beata; Motyka, Marek AdamW artykule podjęto się przedstawienia roli oddziaływań duchowych, oferowanych osobom cierpiącym z powodu uzależnienia od narkotyków w wybranych placówkach na terenie Polski. Przybliżono pionierskie oddziaływania mające na celu wsparcie egzystencjalne pacjentów zarówno w Polsce, jak i w innych miejscach na świecie. Zwrócono uwagę na możliwości wynikające z zadbania o stabilizację zdruzgotanej uzależnieniem sfery duchowej. Podano przykłady oddziaływań placówek, które w ramach usług terapeutyczno-rehabilitacyjnych oferują zadbanie o ten istotny dla zmagających się z uzależnieniem wymiar. Osoby z uzależnieniem od używania substancji wielokrotnie bezskutecznie podejmują próby zmiany swojej życiowej sytuacji. Dla wielu z nich ośrodki te mogą stanowić istotną alternatywę w dotychczasowych zmaganiach. Dla osób wyznających wartości religijne mogą być dodatkowym źródłem wzmocnienia bądź motywacji do podjęcia procesu leczenia. The article presents the role of spiritual interventions offered to people suffering from drug addiction in selected institutions in Poland. Pioneering interventions aimed at existential support for patients, both in Poland and in other places in the world, are presented. Attention is paid to the possibilities resulting from taking care for the stabilisation of the spiritual sphere devastated by addiction. Examples of the activities of institutions offering care for this important dimension for those struggling with addiction as part of therapeutic and rehabilitation services are given. Addicts repeatedly make unsuccessful attempts to change their life situation. For many of them, these institutions could be an important alternative in their current struggles. For people who profess religious values, they could be an additional source of reinforcement or motivation to undertake the treatment process.
- ItemEtos i profesjonalizm w trosce o godność pacjenta(Wydawnictwo KUL, 2025) Prüfer, PawełW naukach społecznych i medycznych uwidacznia się, zwłaszcza w ostatnim czasie, szerokie i wieloproblemowe zainteresowanie problematyką dotyczącą pacjenta, jego kondycji psychofizycznej i poczucia dobrostanu. Opublikowana niedawno publikacja dotycząca psychospołecznych uwarunkowań opieki nad pacjentem, przygotowana z dużą starannością przez autorów i redaktorów naukowych, zasadniczo reprezentujących nauki medyczne, stanowi wartościowy przykład wspomnianego zainteresowania. Niniejszy tekst jest próbą zaprezentowania wspomnianej monografii, przede wszystkim wydobycia i ukazania walorów poznawczych i praktycznych. W tekście pojawia się także pewna perspektywa nieco polemiczna w odniesieniu do niektórych rozstrzygnięć i analiz. W przeważającej jednak części jest to próba – przyjmująca charakter artykułu recenzyjnego – przedstawienia dużych walorów tego naukowego, interpretacyjnego przedsięwzięcia, z wyakcentowaniem wielu potencjalnych korzyści płynących z lektury tomu oraz z prób jego wykorzystania w praktyce medycznej oraz w zarządzaniu podmiotami leczniczymi. Nie pomija się tu także podkreślenia obecności w treściach książki elementów aksjologicznych. In the social and medical sciences, especially recent time, there has been a broad and multi-problem interest in issues related to the patient, his psychophysical condition and sense of well-being. A recently published publication on the psychosocial determinants of patient care, prepared with great care by the authors and the editors, essentially representing medical sciences, is a valuable example of this interest. This text is an attempt to present the mentioned monograph, primarily to extract and show its cognitive and practical values. The text also contains a somewhat polemical perspective regarding some decisions and analyses. For the most part, however, it is an attempt – taking the form of a review article – to positively present the great values of this scientific, interpretive endeavor, emphasizing the many potential benefits of reading the volume and attempting to use it in medical practice and in the management of medical entities. The presence of axiological elements in the contents of the book is also not overlooked.