Cyprian Kamil Norwid in the Eyes of His “grandsons yet to come”: From Rejection to Recognition; On the Reading Styles of Vade-mecum

Abstract

Cyprian Kamil Norwid (1821–1883) is considered the last of the four most important Polish Romantic poets. The history of the reception of the literary and artistic accomplishments of the author of Vade-mecum shows its nineteenth-century rejection by critics and readers alike. Norwid was then described as unwanted and “dark” a writer, as well as an “incomprehensible” poet. The question “Which Norwid?” frequently posed in modern day Norwid studies, indicates the variability potential of the reception and of the reading of his oeuvre, which cannot be unambiguously classified as representing a single, whether Polish or European, literary current. In early twentieth century, heated controversies were held over the significance of Norwid’s legacy. Zenon Przesmycki, known as Miriam, who discovered the then forgotten works of Norwid, simultaneously encouraged debates on the aesthetics his poetry expressed. In recent years, Norwid’s oeuvre is interpreted by literary scholars as model work of the nineteenth century, yet going beyond “its era,” regardless of whether it is seen as representing Polish or European literature. Today, Norwid is counted among the most important Polish authors. His unquestionable accomplishment is laying the foundations for contemporary poetry. The scope and richness of his oeuvre has inspired a growing interest in its study, which contributed to the rise of Norwid Studies as a separate discipline

Cyprian Kamil Norwid (1821-1883) uważany jest za ostatniego z czterech najważniejszych polskich poetów romantycznych. Historia recepcji tak jego spuścizny literackiej, jak i osiągnięć artystycznych obejmuje dziewiętnastowieczne odrzucenie jego twórczości zarówno przez krytyków, jak i czytelników. Był twórcą „niechcianym” i „mrocznym pisarzem”, poetą „niezrozumiałym”. Często dziś stawiane w badaniach norwidologicznych pytanie „Jaki Norwid?” wskazuje na zmienność modelu recepcji i sposobu lektury twórczości autora Vade-mecum. Poeta – niezwiązany do końca z żadną z epok literackich i niedający się jednoznacznie przypisać do wybranych nurtów polskiej ani europejskiej literatury – nie pozwala na jednoznaczne sklasyfikowanie. W pierwszej połowie dwudziestego wieku miały miejsce gorące dyskusje na temat znaczenia spuścizny Norwida. Zenon „Miriam” Przesmycki, który bezdyskusyjnie i trwale zapisał się w polskiej kulturze jako „odkrywca” poety, rozpoczął trwającą do dziś debatę nad walorami estetycznymi poezji Norwida. W najnowszych badaniach twórczość poetycka Norwida uznawana jest za dzieło wzorcowe dziewiętnastego stulecia, wykraczające jednak poza „jego epokę” w kanonie literatury zarówno polskiej, jak i europejskiej. Dziś Norwid określany jest jako jeden z najważniejszych polskich autorów, który w dziewiętnastym wieku położył podwaliny dla współczesnej poezji. Cykl Vade-mecum uznawany jest za dzieło prekursorskie, stanowiące zapowiedź współczesnej poezji – nie tylko polskiej, a badania nad twórczością poety stanowią dziś odrębną subdyscyplinę – norwidologię.