Wydział Filozofii / Faculty of Philosophy

Permanent URI for this community

https://hdl.handle.net/20.500.12153/1
* Instytut Filozofii * Kolegium Międzyobszarowych Indywidualnych Studiów Humanistyczno-Społecznych * Ośrodek Badań nad Myślą Jana Pawła II - Instytut Jana Pawła II * Ośrodek Historii Kultury w Średniowieczu

Browse

Browsing Wydział Filozofii / Faculty of Philosophy by Subject "anthropology"

Now showing 1 - 2 of 2
  • Item
    Istota człowieka w świetle dociekań Karola Wojtyły. Studium z Antropologii Filozofii
    (2023-12-06) Jałocho-Palicka, Małgorzata
    Celem niniejszej rozprawy było wszechstronne omówienie istoty człowieka w świetle filozoficznych dociekań Karola Wojtyły – św. Jana Pawła II; jednocześnie podjęto próbę ukazania, że jego ujęcie istoty człowieka leży u podstaw wszystkich podejmowanych przez niego rozważań o osobie ludzkiej i ma kluczowe znaczenie dla zrozumienia personalistycznej antropologii filozoficznej oraz opartej na niej etyki. Wojtyła buduje swą teorię istoty człowieka w oparciu o kategorię „substancji”, odkrytą przez Arystotelesa i opracowaną na nowo przez św. Tomasza z Akwinu i tomistów. Oznacza to egzystencjalne ujęcie istoty jako istniejącej realnie, konkretnie i jednostkowo; takie ujęcie istoty oddane jest przez złożenie „substancja-istota”, w którym pierwszy człon („substancja”) dotyczy konkretnego wsobnego istnienia (existentia per se) danego bytu substancjalnego, a drugi człon („istota”) wskazuje na, realnie istniejącą pod tym istnieniem, treść decydującą o tym, czym ten byt jest: czy jest człowiekiem, kotem czy psem. Jednostkowy „byt-substancja-istota” jest samodzielnym bytem-podmiotem w odróżnieniu od jego właściwości, zwanych w tomizmie „przypadłościami”, które nie istnieją samodzielnie, lecz są zapodmiotowane w tym bycie; i tak, na przykład, ludzka świadomość nie jest jakimś samodzielnym bytem-podmiotem poznania, lecz jest „właściwością-przypadłością” zapodmiotowaną w konkretnie istniejącym człowieku (Janie, Ewie itd.). Zauważając to, Wojtyła przeciwstawia się charakterystycznej dla „filozofii świadomości” absolutyzacji świadomości; taka procedura czyni „istotą” człowieka jego właściwość-przypadłość, jaką jest świadomość. The aim of this dissertation was a comprehensive discussion of the essence of man in light philosophical investigations of Karol Wojtyla - Saint John Paul II; at the same time an attempt was made showing that his approach to the essence of man lies at the basis of all undertaken by it considers the human person and is crucial for understanding the personalist philosophical anthropology and ethics based on it. Wojtyla builds his theory of the essence of man based on the category of "substance”, discovered by Aristotle and reworked by Saint. Thomas Aquinas and the Thomists. This means an existential approach to being as existing in reality, concretely and individually; such an approach to essence is expressed by the compound "substance-essence”, in which the first element (“substance”) refers to the specific innate existence (existentia per se) of a given being substantial, and the second part ("essence”) indicates the substance that actually exists beneath this existence, content that determines what this entity is: whether it is a human, a cat or a dog. The individual "being­ substance-essence” is an independent being­ subject as opposed to its properties, called "accidents" in Thomism, which do not exist independently, but they are subjected in this being; and so, for example, human consciousness is not some an independent entity-subject of cognition, but is a "property­ accident" subjectified in a concretely existing human being (John, Eve, etc.). Noticing this, Wojtyla opposes the absolutization typical of the "philosophy of consciousness", awareness; such a procedure makes the "essence" of a person his property-accident that he is awareness.
  • Item
    Problem podmiotowości bytów w ekofilozofii Henryka Skolimowskiego - W poszukiwaniu podmiotowości jako transcendentalnej właściwości
    (2019-12-18) Barwicka, Anita
    Praca jest poświęcona filozoficznej analizie ekofilozofii Henryka Skolimowskiego w aspekcie podmiotowości. Pokazano uniezależnienie procesualnego podmiotu od świadomości, rozumności, decyzyjności, jak i bycia istotą żyjącą. Omówiono odrzucenie transcendentale ALIQUID, wskazano inne rozwiązania filozoficzne doprowadzające do działań opiekuńczych wobec przyrody. W pracy zauważono odmienne rozumienie racjonalności poszerzonej o elementy poznania intuicyjnego, kontemplacyjnego i mistycznego oraz przyjęcie nieklasycznego kryterium prawdziwości przez Skolimowskiego, a także zmianę rozumienia pojęcia tradycji, tożsamości, wolności. Prześledzono związki omawianej ekofilozofii z ewolucjonistami europejskimi, filozofią indyjską. Autorka pracy zaproponowała nowe ujęcie tematyki podmiotowości w świetle klasycznie europejsko rozumianych transcendentaliów, proponując uznanie podmiotowości za transcendentale. Podmiotowość uznano za jedną z egzystencjalnych charakterystyk bytu, określającą jeden z granicznych aspektów jego istnienia. Uznano, że afirmacja wszystkich transcendentaliów, a w szczególności dołączonej do nich podmiotowości, jest jednym z najbardziej generalnych i podstawowych sposobów wyrażania afirmacji istnienia i godności bytu. Taka afirmacja daje też metafizyczną rację dla postulatów ekofilozofii wobec współczesnej cywilizacji, jak również postulatów etyki wobec moralności bez uciekania się do rozwiązań panteistycznych. Zaproponowano nowy schemat porządkujący myślenie o podmiotowości i jej wartościowanie w oparciu o tradycyjną perspektywę filozoficzną.