Czasopisma wydawane przez KUL

Permanent URI for this community

https://hdl.handle.net/20.500.12153/15

Browse

Browsing Czasopisma wydawane przez KUL by browse.metadata.rights "Uznanie autorstwa-Bez utworów zależnych 3.0 Polska"

Now showing 1 - 20 of 140
  • Item
    Aelredi Rievallensis Opera Omnia: opera historica et hagiographica, Turnhout: Brepols Publishers, 2017
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Groń, Ryszard Stefan
    [Aelredi Rievallensis], Opera Omnia VI: Opera historica et hagiographica, ed. Domenico Pezzini. Corpus Christianorum Continuatio Mediaevalis 3. Turnhout: Brepols Publishers, 2017. 1*-278* + 1-194. ISBN 978-2-503-55278-1. 260 Euro (h/c). [Aelredi Rievallensis], Opera Omnia VII: Vita sancti Aedwardi Regis et Confessoris; Vita Sancti Aedwardi versifice, ed. Francesco Marzella. Corpus Christianorum Continuatio Mediaevalis 3 A. Turnhout: Brepols Publishers, 2017. 399 p. ISBN 978-2-503-55182-1. 225 Euro (h/c).
  • Item
    ‘Aeon’ as an Expression of Metaphysics of Transcendence and Metaphysics of Immanence in John Damascene
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Petridou, Lydia; Terezis, Christos
    In this study, we are discussing the concept of “aeon” in John Damascene. Specifically, relying on his treatise entitled An exact Exposition of the Orthodox Faith, we first of all investigate the relation between aeon and the created world, as well as the resulted from it combination of Cosmology with Eschatology. Subsequently, we focus on the relation between aeon and the Holy Trinity, taking into account all the ways in which it is manifested, as well as the combination of Henology with Eschatology. Throughout the entire reasoning, it arises that the Christian thinker utilizes the Words, that is, the divinely inspired texts, as an objective proof for the Christian validity of his arguments. The most important conclusion drawn is that the term “aeon” has many meanings, and that each one of them depends on whether it refers to the metaphysical or natural ontological level.
  • Item
    Afrahat, Mowa XVI – O narodach, które zastąpiły naród (Demonstratio XVI: De Gentibus quae Loco Populi Suffectae Sunt, PSyr 1, 760-784)
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Uciecha, Andrzej
    Mowa O narodach, które zastąpiły naród jest szesnastym wykładem w całym dziele Afrahata. Mędrzec perski podejmuje temat Izraela i ludów pogańskich. Bóg odrzucił „naród wybrany” a jego miejsce zajęły narody pogańskie. Polemiczne przesłanie De Gentibus quae Loco Populi Suffectae Sunt podważało mniemanie, że Izrael może się uważać „za naród z narodów”. Lud izraelski został odrzucony, gdyż zlekceważył nieustanne upomnienia proroków. Bóg upodobał sobie w ludach „nowego przymierza”, które miały drażnić i inspirować Izraelitów. W planach Bożych powołanie pogan było wcześniejsze niż „narodu wybranego”.
  • Item
    Afrahat, Mowa XVII – O Chrystusie, Synu Bożym. Demonstratio XVII: De Christo Dei Filio
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Uciecha, Andrzej
    Mowa O Chrystusie, Synu Bożym jest siedemnastym wykładem w całym dziele Afrahata. Mędrzec perski kontynuuje i rozwija polemikę z nauczaniem judaizmu i rabinów babilońskiej diaspory. Osią argumentacji jest prawda o bóstwie Mesjasza-Chrystusa, Syna Bożego, w którym wypełniły się prorockie zapowiedzi Starego Testamentu. Perski Mędrzec konsekwentnie odpiera żydowską krytykę, w której chrześcijanie są oskarżani o fałszowanie proroctw Starego Testamentu i bluźnierstwo przypisywania Chrystusowi boskiej godności. Relatywnie niewielka objętość tego chrystologicznego przedłożenia może rodzić pytania i wątpliwości. Możliwe, że Afrahat uświadomił sobie ułomną fragmentaryczność swojego wywodu na temat Chrystusa, Syna Bożego, i łamiąc zasady literackiej konwencji akrostychu, dodał do całości dzieła dwudzieste trzecie bardzo obszerne Demonstratio de acino.
  • Item
    Alkuin. Poezje (wybór)
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Gacia, Tadeusz
    Tłumaczenie poezji Alkuina z Yorku
  • Item
    Anathema in lateinischen Inschriften
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Ehmig, Ulrike; Zawadzki, Konrad
    Ukończone niedawno badania nad chrześcijańskimi epitafiami zawierającymi terminy adiuro lub coniuro zwracają uwagę na to, że owe epitafia – mające na celu chronić groby przed profanacją – grożą klątwą każdemu, kto ośmieliłby się naruszyć miejsce pochówku zmarłych. Używane w tym kontekście groźby i sankcje karne niejednokrotnie zapożyczano ze Starego lub Nowego Testamentu. Profanacje grobów podlegały między innymi anatemie skazującej profanatorów na karę wiecznego potępienia. Konrad F. Zawadzki, który w ostatnich latach intensywnie zajmował się użyciem terminu „anatema” w źródłach literackich, zwrócił uwagę na to, że sankcja anatemy we wczesnej literaturze chrześcijańskiej stosowana była przede wszystkim w kontekście sporów dogmatycznych z heretykami. Użycie terminu „anatema” w łacińskich inskrypcjach, które do tej pory nie było jeszcze nigdy przedmiotem badań naukowych, a które w niniejszym przedłożeniu poddane jest szczegółowej analizie, ukazuje, że kara anatemy – skierowana przeciwko profanatorom grobów – dotyczyć mogła w pierwszej linii nie odstępstw dogmatycznych, ale przewinień moralnych. Prezentowane i omawiane w artykule jedenaście inskrypcji łacińskich zawierających termin „anatema” oraz datowanych na czas między VI a VIII wiekiem jest wymownym dowodem na to, że sankcja anatemy – początkowo stosowana jedynie w kontekście dogmatycznym – z biegiem lat zaczęła obejmować nowe „przeklęte” obszary.
  • Item
    Antiochia Syryjska jako ośrodek ascezy i monastycyzmu w drugiej połowie IV w.
    (Wydawnictwo KUL, 2018) Szczur, Piotr
    The article presents a particular phase in the evolution of Christian asceticism, as exemplified by the monastic-ascetic milieu of Syrian Antioch. The writings of John Chrysostom, Theodoret of Cyprus and Libanius, which all refer to ascetic and monastic life in Antioch and its environs in the second half of the fourth century, are examined. These analyses allow us to identify three types among Antiochian ascetics. First group described included lay inhabitants of Antioch, both male and female, who endeavored to conduct a deeper spiritual life; this group included also persons practicing syneisaktism – a specific mode of ascetic life in which female virgins consecrated to God lived together with men (especially clergy) practicing ascesis. The second group consisted of rustic ascetics, to wit both lay and clergy inhabitants of villages around Antioch who conduced an ascetic lifestyle. The third group were those ascetics who observed monastic (or semi-monastic) life in the Antiochian mountains, especially on Mount Silpios. Monks were held in considerably high esteem, enjoying great respect among the inhabitants of Antioch. This resulted in their occasionally ignoring the rules of detachment from the world and of solitary life, as they entertained visitors or guests and – for serious reasons (e.g. during the trial of inhabitants of Antioch following the tax rebellion in 387) – visited the city. Our analysis thus depicts Antioch and its vicinity as a center of ascetic and monastic life. The clear-cut conclusion that emerges is that pre-monastic and monastic forms of ascetic life both existed in Antioch in the second half of the fourth century.
  • Item
    Aquileienses clerici quasi chorus beatorum habentur (Hieronim, Kronika, rok 374). Przykład życia religijnego duchownych pod koniec IV wieku
    (Wydawnictwo KUL, 2018) Bastit-Kalinowska, Agnès
    The end of the fourth century sees the emergence, in the West, of several expe­riences of monastic life in the city for the bishop and a part of his presbyterium (Eusèbe of Vercelli, Martin of Tours, Paulin of Nola, Augustin of Hippo). A simi­lar attempt, around the priest Chromace of Aquileia (before his episcopate, and maybe even later), is documented by some testimonies of Jerome from Stridon and Rufin from Aquileia for the years 370s. These testimonies are the object of the present study.
  • Item
    Augustyn z Hippony, Kazanie 363 – o pieśni z Księgi Wyjścia 15,1-21 (Sermo 363: De cantico Exodi 15,1-21, NBA 34, s. 422-431; CPL 284)
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Kamczyk, Wojciech
    Tłumaczenie na język polski kazania św. Augustyna O pieśni wyjścia (Sermo 363)
  • Item
    Aпофатична тріадологія та катафатична синергія у богословській думці Bасилія Bеликого
    (Wydawnictwo KUL, 2018) Zhukovskyy, Viktor
    Artykuł omawia problem rozróżnienia ontologicznego między Boską transcendencją oraz immanencją w myśli teologicznej Bazylego Wielkiego, Ojca Kościoła IV w. Autor przedstawia podstawowy aparat pojęciowy oraz terminologiczny stosowany przez Atanazego w jego antynomicznym podejściu do „pogodzenia” między apofatycznym i katafatycznym obrazem Boga. Analizuje on właściwości kluczowe tych dwóch wymiarów natury Boga. Szczególna uwaga została poświęcona analizie sunergicznego podejścia do odpowiedzi na pytanie: w jaki sposób Bóg, całkowicie oddalony w aspekcie ontologicznym od rzeczywistości stworzonej, może jednocześnie być aktywnie obecny w świecie i napełniać go? W tym kontekście autor analizuje pojęcia kluczowe, które wyrażają „wewnątrzboskie” oddalenie oraz aktywną bliskość Boga w odniesieniu do bytu stworzonego.
  • Item
    Barbarzyńcy w Vita Epifani Ennodiusza z Pawii
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Skibiński, Tomasz
    The article presents the image and the place of barbarians in the late-Roman society in the light of Vita Epifani by Ennodius (Magnus Felix Ennodius). The analysis of the work shows the world of the second half of the 5th century, co-created by Romans and the barbarians, in which the latter have their inalienable place. They are no longer guests and newcomers, but co-hosts and co-creators of the new community of the late antiquity. The image of individual barbarian groups is diverse: there are real partners of the Romans, concerned for the common good and supported by Roman advisors (eg Goths, Burgundians), but beside them are primitive, cruel and brutal Rugii, presented according to the stereotypical image of barbarism. All of them, however, are transformed under the influence of Epiphanius. Only occasionally, Ennodius indicates the difficulties in roman-barbaric integration resulting from difference of religion. Considering these qualities, Ennodius’ work appears as a call to the Roman clergy and aristocracy to work together with the new peoples present in the former Roman territories, and with their rulers.
  • Item
    Beatitudes in Juvencus’ Epic "Evangeliorum libri quattuor" – Philologically Analyzed and Poetically Translated
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Wintner, Viktor
    Gaius Vettius Aquilinus Iuvencus is the author of the first biblical epic which is known as "Evangeliorum libri quattuor". It retells the Gospel story in classical hexameter in order to adapt its form to the literary aesthetics of the 4th century pagan society. Through the analysis of his poetic version of the beatitudes, this study aims to uncover and appraise the basic principles of his periphrastic technique, whether they apply to the form or content of the Matthean original. It shows that the author constantly tries to vary its syntax with the intention to disturb its monotonous regularity. He also promotes the value of heavenly rewards promised to Christians, providing them with sympathetic epithets and embellishes the original with stylistic figures such as alliteration or contrast. As for the content, the most significant change is the occasional insertion of author’s comments, the purpose of which is to provide the Matthean text with additional theological information that he might find missing. The study concludes with our free translation of this passage into iambic heptameter or fourteener.
  • Item
    Beda Czcigodny o wczesnym chorale gregoriańskim w Anglii (Historia ecclesiastica IV 24)
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Budzanowska-Weglenda, Dominika Łucja
    Beda Czcigodny (Wielebny), uczony mnich anglosaski i Doktor Kościoła z przełomu VII/VIII wieku, w słynnym dziele Historia ecclesiastica (IV 24) napisał o bracie zakonnym, Cedmonie. Wcześniej, gdy Cedmon pracował jako opiekun zwierząt pociągowych, unikał on świeckich śpiewów. Bóg dał mu jednak dar śpiewania ku chwale Bożej. Przyjęty do klasztoru przez przeoryszę Hildę układał w ojczystym języku, pod wpływem natchnienia Boga-Stwórcy i pobierając nauki z zakresu teologii, pieśni pobożne związane z wydarzeniami biblijnymi i różnymi wątkami teologicznymi. Pobudzał w ten sposób ludzi do nawrócenia i umocnienia wiary. Żaden z naśladowców Cedmona nie dorównał mu talentem. Zapis Bedy może świadczyć nie tylko o silnym monastycyzmie w samych początkach anglosaskiego chrześcijaństwa, ale i o dbałości o śpiewy religijne, stanowiące prawdopodobnie początki chorału gregoriańskiego w Anglii.
  • Item
    Car bułgarski Piotr (927-969) w bizantyńskiej historiografii X-XII wieku
    (Wydawnictwo KUL, 2018) Leszka, Mirosław J.
    Byzantine historians tied Peter primarily with the establishment of the las­ting peace with the Empire in 927. In the sources that present the events from before the reign of the emperor Nikephor Phokas (963-969), when the relations between both states deteriorated, Peter is commonly portrayed as a peacemaker, a deeply religious man, accepting of the Byzantine way of understanding the role of the ruler in religious matters. However, Byzantine authors point out that Peter was able to successfully secure his position and ruthlessly deal with his enemies. The sources describing the events from the last years of his reign portray him as a prideful person, daring to stand up against the Byzantine basileÚj, and who gets rightfully and severely punished for his actions. It should be noted that most often the Byzantine authors did not describe their attitude towards Peter, and did not judge him directly. This results in the reader having to build the image of the Bulgarian ruler himself, based on how the sources describe the events concerning his reign.
  • Item
    Chrystianizacja i romanizacja elit w rzymskiej Edessie
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Jędrzejewska, Daria
    In the pre-Roman history of Edessa and Osrhoene, the role of the local elites, gathered around the royal court, was clearly visible. By this time, Edessean upper classes were strongly influenced with Iranian culture. In the process of incorporation of Osrhoene into Roman Empire, the elites of Edessa took over some Roman cultural models, and their representatives participated in the local administration already after the fall of the Abgarid dynasty in 242 BC. This article aims to trace in sources concerning the history of Edessa references to the local aristocracy. Apparently this group continued to play a role after the transformation of the kingdom into a province, but remained in the shadow of dynamically developing ascetic Syrian Christianity. The elites of Edessa are associated with the figure of Bar Daisan, whose teachings and sect called the Bardezanites survived at least until the fifth century; probably the same circles preserved and modelled the record of conversion of the King of Edessa (S. Brock's theory), which was generally accepted by the inhabitants of the city. Although the sources mention the elites of Edessa occasionally and reluctantly, the most important tradition associated with them - the legend of the conversion of the city - became the factor that made Edessa famous in the Roman world.
  • Item
    Chrystocentryczny wymiar postu i umartwienia w pismach św. Hieronima ze Strydonu
    (Wydawnictwo KUL, 2020-06-15) Sienkiewicz, Edward Jan
    Hieronim ze Strydonu, przedstawiany jest najczęściej jako wielki egzegeta i znawca oraz tłumacz Pisma Świętego. Niekiedy przypomina się również o jego znaczących dokonaniach w sporach teologicznych. Tymczasem sam Hieronim w swoich licznych pismach i działaniach, przedstawia się sobie współczesnym i potomnym jako bardzo wymagający od siebie i od drugich asceta. Praktykując mniszy styl życia na pustyni i poświęcając się pracy naukowej, dążył do jak najlepszego poznania Jezusa Chrystusa, aby Go jak najlepiej naśladować i przez swoje osobiste doświadczenia z Nim się jednoczyć. Dlatego też te dwie drogi, czyli studium Biblii oraz pokutę i wyrzeczenie, uznaje za najlepsze w tym celu. Poza tym – jak często podkreśla – wzajemnie się warunkujące i wspomagające. W jego teologii ascetycznej do głosu dochodzą tematy związane z zasługującym charakterem chrześcijańskiego umartwienia. Podstawę tego Strydończyk dostrzega w swoim bardzo wyraźnym wychyleniu eschatologicznym. Stanowi ono podstawowe kryterium w określaniu przez niego marnością wszystkiego co doczesne ze względu na to co wieczne i duchowe. Chrystocentrycznie rozumiana przez niego idea Królestwa Bożego, obecnego już w doczesności, staje się najważniejszym argumentem w wymaganiu od chrześcijan życia właściwego pełnej realizacji tej rzeczywistości w niebie. Najlepiej temu służy – w jego przekonaniu – wyrzeczenie aż po ofiarę z własnego życia. Najlepiej zaś to tłumaczy taka właśnie droga Zbawiciela, wzywającego do wspólnego z Nim życia w chwale nieba, przez wspólne z Nim umartwienie na ziemi.
  • Item
    Chrystus i Jego dzieło zbawcze w chrzcielnym nauczaniu Ildefonsa z Toledo
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Wygralak, Paweł
    W artykule zostało omówione nauczanie Ildefonsa z Toledo na temat osoby Jezusa Chrystusa i Jego zbawczego dzieła. Podstawą przedstawionego opracowania były dwa dzieła biskupa Toledo (Do cognitione baptismi i De itinere deserti), w których zawarł on pouczenia dotyczące sakramentu chrztu. W chrzcie świętym każdy człowiek dzięki męce i zmartwychwstaniu Chrystusa otrzymuje nowe życie. Może je człowiekowi ofiarować jedynie sam Bóg. Ildefons podkreśla więc prawdę o bóstwie Jezusa Chrystusa, omawia Jego zbawcze dzieło i wskazuje na nieustanną obecność Chrystusa w życiu wszystkich ochrzczonych. Jezus Chrystus obdarza ochrzczonych swoją uprzedzającą łaską, wspiera ich wszelkimi potrzebnymi darami, daje im przykład życia zgodnego z wolą Boga Ojca. Wszystko to czyni po to, aby doprowadzić ich do radości życia wiecznego. Ildefons z Toledo opiera swoje nauczanie na Piśmie Świętym, odwołując się przede wszystkim do tekstów Starego Testamentu i nauczania św. Pawła.
  • Item
    Clement of Alexandria’s Homily "Quis Dives Salvetur?" and Its Pastoral Challenges for Alexandrian Christians
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Plátová, Jana
    The article reconsiders the structure of Clement’s writing "Quis dives salvetur?" and as a consequence questions the traditional designation of this text as a homily. In the first part, the article focuses on the Gospel text quoted by Clement and attempts to explain some of the unusual choices of the text. In the second part, it highlights some pastorally interesting or, on the contrary, controversial aspects of Clement’s interpretation: (a) the use of the Stoic concept of indifferent things, which makes it possible to give emphasis to the freedom of human decision; (b) the thorough justification of the allegorical interpretation of Mk 10, 21; (c) the pastoral project of the “divine business” based on Lk 16, 9 and finally (d) the possibility of a second repentance after baptism justified by the story of the Apostle John.
  • Item
    Cyprian u Tymoteusza. Odwołania do decyzji synodalnych Cypriana z Kartaginy w polemice w Kościele Orientalnym w VIII wieku
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Żelazny, Jan Witold
    Analizowane teksty zaczerpnięte z Listów Tymoteusza I, patriarchy Bagdadu dotyczące jego sporu z Salomonem, biskupem Hedaty, o uznanie ważności chrztu udzielonego we wspólnotach niepozostających w łączności z Asyryjskim Kościołem Wschodu (sewerianie i melkici w starszej terminologii to monofizyci i ortodoksi), nie dają podstaw do mówienia o bliskich kontaktach chrześcijan orientalnych z chrześcijanami w Afryce. Znajomość kontrowersji, z którymi borykali się Afrykańczycy, jak i pism powstałych w tym kontekście w Afryce Prokonsularnej na Bliskim i Środkowym Wschodzie też nie dają podstaw do formułowania kategorycznych sądów. Jest faktem odwołanie do orzeczeń pochodzących zdaniem adwersarzy z Kartaginy. Prezentowane cytaty mogą jednak równie dobrze pochodzić z kolekcji prawnych, w których zbierano orzeczenia synodów bez wnikania w kontekst ich powstania, często mieszając kanony. Ten rodzaj zbiorów był rozpowszechniony w tym czasie i wiemy, że obaj, Tymoteusz i Salomon, mieli do nich dostęp. Zachowane kolekcje syryjskie z tego okresu nie mówią o analizowanych rozstrzygnięciach. Jedno jest pewne, dla obu dyskutantów, Tymoteusza i Salomona, mieszkających na terenie Mezopotamii w VIII wieku dziedzictwo synodów afrykańskich z III wieku jest dla nich ważne, a podjęte tam rozstrzygnięcia ich obowiązują. Czy odwołują się do rzeczywistych decyzji czy tylko tak uważają, może pozostawać kwestią dyskusji. Jednak świadomość wspólnej tradycji i łączności jest aksjomatem w toczonym sporze, jak i aksjomatem używanej argumentacji.
  • Item
    „Czyż i Afryka nie jest pełna ciał świętych męczenników?” (Augustyn, Ep. 78, 3). Męczeństwo jako rys duchowości Afryki Północnej
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Wysocki, Marcin
    Certainly one of the greatest phenomena of Christianity are the masses of martyrs who gave and still give their lives for Christ. In particular, martyrdom’s spirituality was characteristic of the first centuries of Christianity, and Roman Africa was undoubtedly the region that exceled in the number of martyrs, in the number of known acts of martyrdom and encouragements for martyrdom. In this article, based on existing ancient testimonies from the writings of Tertullian, Cyprian, the acts of the martyrs, Augustine, Arnobius and Lactantius, martyrdom is shown as one of the main features of North African spirituality.