Browsing by Author "Wodzianowska, Irena"

Now showing 1 - 6 of 6
  • Item
    Dokumentacja Wizytacji Greckokatolickich w Archiwum Obwodowym w Żytomierzu
    (Wydawnictwo KUL, 2012) Wodzianowska, Irena
    In the State Archive of Zhytomyr Oblast there is one of the biggest collections of the visitations of the Greek Catholic parishes in Ukraine. Visitations from the years 1717-1814 territorially include 35 deaneries of eastern territories of the former Polish Republic (now Ukraine, Moldova, Belarus). Scattered in several fonds, the visitation protocols are a record of both canonical visitations and deanery ones. This source enables to characterize socio-religious life of more than 2000 parishes. Those who inspected the parishes noted down not only the name of the parish, to what saints it was dedicated and in which year it was founded, described its appearance and salary but also provided personal details of clergymen and their families. In addition, they presented, in details, the financial security of priests-the fund, mostly in the form of fields, meadows, orchards, fish ponds and various privileges. You can also find information on the density and structure of the population, customs of parishioners, their religious life, their activity, fraternities connected with Uniate churches, schools and hospitals (treated as points of social welfare for the poor and elderly). The visitation material is an interesting source for the research not only on the changes in the deanery structure and the increase in the number of parishes, but also on the relationships between different faiths and peoples inhabiting this land.
  • Item
    Metody finansowania Kościoła katolickiego w Rosji w XIX wieku. Przyczynek archiwalny
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Radwan, Marian; Wodzianowska, Irena
    Polityka wyznaniowa państwa rosyjskiego była inspirowana przez dwa nurty ideologiczne, sięgające korzeniami tradycji Piotra I i Katarzyny II – cezaropapizmu i słowianofilstwa. Władcy rosyjscy dążyli do podporządkowania sobie wyznań religijnych, a ponadto do zbudowania imperium wszechsłowiańskiego z językiem rosyjskim. W odniesieniu do Kościoła katolickiego postulaty te okazały się wyjątkowo aktualne kiedy 60% ziem Rzeczpospolitej po rozbiorach znalazło się w granicach Rosji. Władze carskie starały się uniezależnić katolików od Stolicy Apostolskiej i narzucić im stopniowo język i kulturę rosyjską. Świeckiej władzy podporządkowały instytucje kościelne – diecezje, seminaria, parafie, klasztory. W tym celu powołano Kolegium Rzymsko-katolickie (1801), podporządkowując je bezpośrednio MSW. Obydwie organizacje sprawowały pełny nadzór nad instytucjami kościelnymi. Świeccy prokuratorzy w obu wymienionych urzędach odgrywali decydującą rolę. Na polecenie caratu przejęto stopniowo wszystkie majątki zakonne, diecezjalne i parafialne, w zamian samowolnie przyznając im określone pensje (1832,1843). Z drugiej strony z inicjatywy metropolity S. Siestrzeńcewicza (1820) utworzono tzw. fundusz pomocowy celem finansowania wydatków nadzwyczajnych – biednych parafii, seminariów, Akademii Duchownej, chorych i emerytowanych duchownych, zesłanych biskupów. Dysponując tym funduszem pomocowym zarówno MSW jak i Kolegium dopuszczało się wielu nadużyć, często finansując nawet antykościelne posunięcia lub znanych wrogów polskiego społeczeństwa (K. E. Sievers). Rząd A. Kiereńskiego przygotował nie zrealizowany projekt reform w tej dziedzinie, storpedowany przez rewolucję z 1917 r. The religious policy of the Russian State was inspired by two ideological trends, which were rooted in the tradition of Peter I and Catherine II - Caesaropapism and Slavophilism. Russian rulers sought to subjugate the religious denominations, and also to build a Pan-Slavic empire with the Russian language. With regard to the Catholic Church, those demands proved to be extremely valid as 60% of the lands of the Polish Republic became part of Russia after the partitions. The tsarist authorities tried to separate Catholics from the Holy See and impose gradually the Russian language and culture on them. Secular authorities wanted to gain control over church institutions - dioceses, seminaries, parishes, monasteries. To achieve that aim, the authorities established the Roman-Catholic College (1801), and subordinated it directly to the Ministry of the Interior. Both organizations exercised full control over ecclesiastical institutions. Lay prosecutors in both of those offices played a decisive role. At the command of the tsarist regime all the monastic, diocesan and parish properties were gradually taken over, in return certain salaries (1832.1843) were granted to them. On the other hand, at the initiative of Metropolitan Bishop Siestrzeńcewicz S. (1820) so-called assistance fund was created, the aim of which was to finance the special expenses - poor parishes, seminars, Theological Academy, sick and retired priests, deported bishops. Having the assistance fund at their disposal, both the Ministry of the Interior and the College misappropriated funds, often financing even anti-Church actions or well-known enemies of Polish society (K.E. Sievers). A. Kerensky’s government prepared a draft reform in this field. However, it was not implemented as it was torpedoed by the revolution of 1917.
  • Item
  • Item
  • Item
    Stan bibliotek i zbiorów archiwalnych bazyliańskich klasztorów w świetle wizytacji (1799-1824)
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Wodzianowska, Irena
    Do podstawowych źródeł w badaniach nad książnicami klasztornymi obok katalogów bibliotecznych należą akta wizytacyjne, rejestrujące liczebność wspólnot, zabudowania klasztorne, podstawy finansowe jak i wielkość księgozbiorów monasterskich. Wizytatorzy odnotowywali liczbę tomów, zawartość treściową, pomieszczenia bibliotek jak i przechowywaną dokumentację archiwalną poszczególnych placówek zakonnych. Zachowane wizytacje monasterów bazyliańskich pozwalają na analizę 27 księgozbiorów na terenie unickiej diecezji łuckiej w ciągu pierwszego ćwierćwiecza XIX wieku. Dokumentacja ta umoż­liwia ustalenie liczebności zbiorów, tempa ich przyrostu, zakresu tematycznego. Kilkanaście lat później, po kasacie bazylianów, większość tych bibliotek została rozproszona, spora część książek przekazana placówkom oświatowym a cenniejsze egzemplarze do muzeów i bibliotek uniwersyteckich. Akta wizytacyjne stanowią więc cenne źródło do rozpoznania zbiorów, miejsc w których były przechowywane, a także zawartości archiwów klasztornych. Gromadzono w klasztorach zarówno dzieła teologiczne, jak i literaturę piękną, manuskrypty i wydania zachodnioeuropejskie. Zasięg polskich i zagranicznych typografii świadczył o wysokiej kulturze intelektualnej zakonu. Książnice stanowiły przede wszystkim wsparcie w pracy duszpasterskiej i oświatowej zakonników. Biblioteki zakonne były zróżnicowane pod względem wielkości, organizacji i wartości merytorycznej, ale nawet niewielkie wspólnoty rozproszone w wiejskich ośrodkach dawały możliwość obcowania z książką i kształcenia dla miejscowej młodzieży. Niewątpliwie tworzyły one pejzaż kulturowy tych ziem.
  • Item