Browsing by Author "Przybył, Iwona"

Now showing 1 - 2 of 2
  • Item
    Ambiwalentne i problemowe relacje w sieciach krewnych: rekonesans
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Przybył, Iwona
    Artykuł prezentuje wyniki badań empirycznych na temat relacji ambiwalentnych i problemowych w sieciach krewnych kobiet i mężczyzn w trzech fazach życia: wczesnego dorosłego, dorosłego w średnim wieku i młodszego seniora, a także na temat tych ról rodzinnych, które są najbardziej narażone na doświadczanie ambiwalencji uczuć. Badania były prowadzone w 2021 roku na próbie 109 osób w wieku 20-69 lat, które umieszczały swoich żyjących krewnych w diagramach relacji bliskich emocjonalnie oraz problemowych. Relacje zostały wtórnie kategoryzowane jako wyłącznie bliskie, wyłącznie problemowe i ambiwalentne na podstawie pozycjonowania krewnych w diagramach. Uzyskane dane wskazują, że emocje w sieci krewnych różnią się w zależności od: stopnia pokrewieństwa, stopnia bliskości danej jednostki z krewnym/-ną oraz od fazy życia. Najbardziej narażone na ambiwalencję są diady: siostra–siostra, matka–córka, syn–ojciec, brat–brat, oraz relacja: syn–matka i siostra–brat. Ponadto, za problemowe uważane są relacje z ciociami i kuzynami. W ostatniej części opracowania podjęto próbę wskazania przyczyn „produkowania” ambiwalencji w tych węzłach sieci krewniaczej, wykorzystując m.in. teorię władzy-statusu Theodore D. Kempera.
  • Item
    Niedopasowanie statusowe kobiet i mężczyzn jako czynnik hamujący dzietność
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2024) Przybył, Iwona
    Niska dzietność jest coraz większym problemem w społeczeństwie polskim. Dotychczasowe analizy makro- i mikrospołecznych uwarunkowań reprodukcji biologicznej wyjaśniają przyczyny spadającej dzietności, ale nie odnoszą się do reguł zawiązywania stabilnego związku, fundamentalnych procesów leżących u podstaw planowania prokreacji i tym samym nie wystarczają, aby wyjaśnić, dlaczego rodzi się tak mało dzieci. Artykuł daje odpowiedź na pytanie, dlaczego próby budowania stabilnej relacji intymnej napotykają bariery z powodu kulturowych reguł selekcji i prawidłowości zawiązywania znajomości, co przeszkadza w odpowiednim dopasowaniu partnerów, a tym samym w realizacji zamiaru bycia rodzicem przez kobiety i mężczyzn. Zaprezentowana analiza wzbogaca wiedzę na temat niedopasowania statusowego we współczesnych kontekstach i zapewnia uzupełnienie opisu czynników hamujących dzietność. Low fertility is a growing problem in Polish society. Previous analyses of the macro- and micro-social determinants of biological reproduction explain the causes of declining fertility, but do not refer the fundamental processes underlying procreation planning and thus are insufficient to explain why we have such a low fertility rate. This article provides an answer to the question of why attempts to bond a stable intimate relationship face barriers due to cultural rules of matrimonial selection and patterns of relationship development, which hinders the proper matching, and thus the decision of women and men to have their first child. The analysis enriches knowledge of mismatch and provides a complementary description of the factors inhibiting fertility.