Browsing by Author "Jabłonowski, Marek"

Now showing 1 - 2 of 2
  • Item
    Ostatnie miesiące. Uwagi o sytuacji w PZPR po wyborach w czerwcu 1989 roku
    (Wydawnictwo KUL, 2014) Jabłonowski, Marek
    W systemie politycznym PRL PZPR przez ponad cztery dekady odgrywała kluczową rolę we wszystkich sferach polityki państwa. W końcu lat 80., w wyniku zachodzących w Polsce procesów, podziały wewnątrz PZPR pogłębiały się. Wynikały one ze zróżnicowanego rozumienia potrzeb, skali oraz tempa reform tak w partii, jak i w państwie. Artykuł przybliża ostatnie miesiące funkcjonowania PZPR, kiedy to po wyborach w czerwcu 1989 roku nastąpił w niej głęboki podział. W efekcie na XI Zjeździe została rozwiązana, o czym przesądził m.in. ogromny kryzys zaufania we własne racje, siły i kierownictwo ugrupowania. Moment ten stanowi istotny element w procesie destrukcji systemu politycznego funkcjonującego w Polsce od lat 40. XX wieku. In the political system of Peoples’ Republic of Poland, Polish United Workers' Party (PZPR) for more than four decades has played a key role in all areas of country’s policy. In the end of the 80’s, as a result of changes in Poland, fractures within the Party deepened. They were a result of differences in understanding of the requirements for, the scale and pace of reforms both in the party and the country. The article follows the last few months of functioning of PZPR when, after the June ’89 elections, a deep division within the party took place. Consequently it has been dissolved during the 11th Congress, fated by, inter alia, crisis of confidence in own arguments, strength and own leaders. This moment is a major key in the process of destruction of political system, that has been functioning in Poland since 1940’s.
  • Item
    „Państwo kościelne” - próba konceptualizacji
    (Wydawnictwo KUL, 2024) Jabłonowski, Marek; Jakubowski, Wojciech
    Celem niniejszego artykułu jest wypełnienie luki w literaturze przedmiotu poprzez przeprowadzenie całościowej refleksji na temat statusu państw kościelnych, to znaczy odczytania roli i wagi takich państw w powszechnej historii ustrojów i użyteczności figury „państwa kościelnego” jako kategorii analitycznej. Wykorzystano metodę analizy retrospektywnej umożliwiającej prześledzenie procesu ich kształtowania się i uzyskiwania przez nie funkcji publiczno-prawnych. Zaproponowano oryginalną typologię, uwzględniającą kryteria teleologiczne i ustrojowo-administracyjne. Wyróżniono państwa kościelne sensu stricto, sensu largo i sensu largissimo. Jako współczesną egzemplifikację państwa kościelnego wskazano Państwo Miasta Watykańskiego, będące najmniejszym obszarowo i najskromniejszym pod względem liczby ludności „państwem miniaturowym” świata. Administruje ono dobrami eksterytorialnymi Stolicy Apostolskiej, których łączna powierzchnia przewyższa obszar samego państwa. Kościelno-świeckie władze zwierzchnie nie tyle nim rządzą, co administrują w imieniu i w granicach zakreślonych przez suwerena – Stolicę Apostolską. Jego relacje ze Stolicą Apostolską mają charakter unii funkcjonalnej o charakterze unikalnym. Posiada Ustawę zasadniczą, która – w połączeniu z traktatami laterańskimi i ustawami organicznymi – tworzy spójny fundament ustrojowy. Jest ono elekcyjną, teokratyczno-hierokratyczną monarchią absolutną o charakterze patrymonialnym. The aim of this article is to fill the gap in the literature by conducting an overall reflection on the status of ecclesiastical states to understand the role and importance of such states in the universal history of political systems and the usefulness of the “ecclesiastical state” as an analytical category. The retrospective analysis method was used to trace the process of their formation and the acquisition of public law functions. An original typology was proposed, taking into account teleological and political administrative criteria. Ecclesiastical states in both broad and narrow senses were distinguished. A contemporary example is the Vatican City State, which is the smallest “ministate” in the world in terms of area and the most modest in terms of population. It administers the extraterritorial properties of the Holy See, the total area of which exceeds the area of the state itself. It is not governed by ecclesiastical and secular authorities, but they administer it in the name of and within the limits set by the sovereign – the Holy See. Its relations with the Holy See have the character of a functional union of a unique nature. The Vatican City State also retains a Fundamental Law that, in combination with the Lateran Treaty and organic laws, creates a coherent political foundation of the state. Moreover, it is an elective, theocratic-hierocratic absolute monarchy of a patrimonial nature.