Browsing by Author "Garwoliński, Tomasz"

Now showing 1 - 2 of 2
  • Item
    Charakterystyka zbioru druków z XVI wieku Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej „Hosianum” w Olsztynie
    (Wydawnictwo KUL, 2014) Garwoliński, Tomasz
    The collection of antique books of the sixteenth century of the Library of Hosianum, the Seminary of the Archdiocese of Warmia in Olsztyn includes 1559 publications. This is not a homogeneous collection, as the library collected vintage books from all over the Diocese of Warmia after World War II. Most publications come from Braniewo, Dobre Miasto, Barczewo and Frombork. They were released in 89 print centers, by 497 publishers. Most were written in Latin. Among the works in the Polish language, there are two copies of the Leopolite Bible, postils, sermons, religious literature and state publications. In the sixteenth-century book collection of the Library „Hosianum” 25 publications are works of ancient writers. An essential part of the literature of that period was represented by religious works. A Patristic period is represented by works of: Tertullian, Origen, St. Cyprian, St. Athanasius, St. Gregory of Nazianzus, St. Gregory of Nyssa, St. Ambrose, St. Jerome, St. John Chrysostom, St. Augustine, St Cyril of Alexandria, Theodoret of Cyrus, Cassiodorus, St. Gregory the Great, St. Isidore of Seville, St. Leo I the Great. The theology of the Middle Ages is represented by works of: St. Anselm of Canterbury, St. Bernard of Clairvaux, Peter Lombard, St. Albert the Great, St. Bonaventure, St. Thomas Aquinas, Nicholas of Lyra, St. Antoninus of Florence. There are the work of reformers: Erasmus of Rotterdam, Martin Luther, Philipp Melanchthon, John Calvin, John Bugenhagen, and counter reformers: St. John Fisher, John Eck, Peter Soto, Melchior Cano, St. Robert Bellarmine and Johannes Cochlaeusa. Martin Luther is the most often represented author in the sixteenth-century book collection in the Library „Hosianum”(41 works). There are also plenty of books by the authors from the Society of Jesus: St. Peter Canisius, St. Francis Suarez and many others - more or less known. Sixteen works are written by Louis of Granada – a very popular Dominican mystic. In addition, there are works of eminent bishops of Warmia who held important church and state positions: John Dantiscus, Stanislaus Hosius, Marcin Kromer. The collection includes the works of native authors – priests of Warmia, canons and Jesuits working in Braniewo: John Benedict Solfa, Anthony Possevino, Thomas Treter, Fabian Kwadrantyn (Quadrantinus), Frederic Bartsch. There are also the poems of the first humanist poet, born in Warmia, Eustace Knobelsdorf. In the collection we can also fi nd the works of other famous Polish authors, such as: Andrzej Frycz Modrzewski, Mikołaj Rej, Jakub Górski, Rev. Piotr Skarga, Stanisław Reszka. The sixteenth-century book collection of the Library „Hosianum” contains many editions of the Bible (26), liturgical books (among them Missals and agendas of Warmia and the agenda of Cracow of 1517), martyrologies, sermons, codes of civil and canon law. There are the works of the poet Francis Petrarch, works on philosophy, rhetoric, history, literature, astronomy, biology, medicine, economics, geography, and among them the works of the eminent cartographer at a Spanish court – Abraham Ortelius. Some volumes are bound in elaborate sixteenth-century bindings, others have a beautiful decoration in the form of woodcut and copperplate illustrations. The atlas Theatrum orbis terrarum by Abraham Ortelius of 1592 is a masterpiece of decorative art. The analysis of the collection of the Library „Hosianum” in Olsztyn reflects the high intellectual culture of historical Warmia. The value of this library is increased thanks to publications belonging to the representatives of the social and religious life, including bishops of Warmia, who held important public positions in Poland and abroad, as well as the Canons of Warmia, who through studies and travels in Europe, became the owners of valuable and interesting books.
  • Item
    Ślady działalności oficyn jezuickich w Wilnie i Braniewie na przełomie XVI i XVII wieku w zbiorach Biblioteki „Hosianum” w Olsztynie jako przykład procesów integracyjnych w Rzeczpospolitej Obojga Narodów
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Garwoliński, Tomasz
    Biblioteka Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej „Hosianum” w Olsztynie jest spadkobierczynią biblioteki Kolegium Jezuickiego w Braniewie, założonego w 1565 roku przez kard. Stanisława Hozjusza. Nie dziwi więc fakt, że duża liczba jej zabytkowego księgozbioru została wydrukowana w oficynach jezuickich w Wilnie i w Braniewie. Artykuł jest próbą omówienia powstałych w nich, a zachowanych w zbiorach książnicy seminaryjnej starych druków z przełomu XVI i XVII wieku jako swoistego zwierciadła działalności jezuitów w kontekście szerszych procesów religijnych, społecznych i kulturowych, biorąc pod uwagę książki jako element dziedzictwa kulturowego, ale także jako nośnik kultury, wiedzy i nauki. Do takiego opracowania skłoniła autora 450. rocznica unii lubelskiej. Mikołaj Krzysztof Radziwiłł, zwany Sierotką, porzuciwszy wyznanie kalwińskie, przeniósł warsztat drukarski z Brześcia do Wilna. Drukarnia była własnością M.K. Radziwiłła, jednak pracowała pod opieką jezuitów i tłoczyła niemal wyłącznie książki środowiska jezuickiego. Książę prawdopodobnie w 1586 roku przekazał oficynę na własność kolegium jezuickiemu. Wileńska drukarnia należy do najstarszych jezuickich warsztatów na terenie Polski. Wśród najbardziej znanych autorów druków tam wytłoczonych należy wymienić: Piotra Skargę, Emanuela Vegę, Stanisława Grodzickiego czy Marcina Śmigleckiego. Rozprawa P. Skargi Pro Sacratissima Eucharistia (1576) zapoczątkowała działalność wileńskiej oficyny. Jednym z najciekawszych i najcenniejszych druków pochodzących z oficyny w Braniewie jest Agenda Parva (1622). Dziełko było przeznaczone dla licznych misji jezuickich obejmujących swoim zasięgiem nie tylko litewską prowincję, lecz także Inflanty. Jest nie tylko jedynym zachowanym egzemplarzem w Polsce, ale i na świecie. Ciekawym i dosyć rzadkim drukiem z braniewskiej drukarni jest Hierosolymitana peregrinatio. Jest to pierwsza polska drukowana relacja z podróży do Ziemi Świętej. Jej autorem jest M.K. Radziwiłł. Przykładem współpracy między oficynami w Braniewie i w Wilnie jest tzw. oprawa braniewska, która pojawiła się w ostatniej ćwierci XVI wieku. Narzędzia wykorzystywane do jej wykonania zostały przejęte przez introligatora działającego później w Wilnie i związanego z tamtejszą akademią, a stosowane były aż do 1650 roku.