Browsing by Author "Burek, Magdalena Teresa"

Now showing 1 - 1 of 1
  • Item
    „Mały świat jednego człowieka”. Wyobraźnia i obraz w pismach Stefana Kucharskiego
    (2019-06-27) Burek, Magdalena Teresa
    Rozprawa traktuje o zagadnieniach wyobraźni i obrazu w nauczaniu Stefana Kucharskiego oraz sposobie obrazowania. Ojciec Stefan od św. Teresy Kucharski (1595-1653) w kręgach zakonnych był uważany za polskiego Jana od Krzyża. Należał do pierwszego, szczególnie aktywnego pokolenia karmelitów bosych w Polsce. Pierwszy rozdział traktuje o wyobraźni w kontekście rozwoju duchowego. Kluczowa jest tutaj polemika, którą autor prowadzi ze scholastycznym arystotelizmem. Według zakonnika pogląd Stagiryty jakoby istota ludzka nie mogła zrozumieć i wyobrazić sobie niczego, co wcześniej nie byłoby dane w zmysłowym doświadczeniu, zamyka drogę do duchowego rozwoju już na samym początku, gdyż więzi człowieka w zmysłowej, „bestialskiej”, jak pisze, wyobraźni. Autor odwołuje się zatem do terezjańskiej koncepcji modlitwy-dialogu, w której człowiek wyobraża sobie Chrystusa, rozważa sceny z Ewangelii i rozwija w ten sposób tak zwaną wyobraźnię „duchową”. W pismach Kucharskiego równie ważne jest pojęcie obrazu, jak i czynność wyobrażania, o czym jest mowa w rozdziale drugim. Autor dzieli obrazy na „rozumne” i „duchowe”, odwołuje się do metafory człowieka jako czystej tablicy, za pomocą której oddaje prawdę o imago Dei. Na tej podstawie formułuje też własną definicję istoty ludzkiej, którą nazywa „szczyrą i gołą pojętnością”. Znamienne jest to, iż w centrum rozważań Kucharskiego zawsze jest człowiek. Podstawowe pytanie, na które stara się odpowiedzieć zakonnik, brzmi: kim jest człowiek? Staje się ono swoistym pretekstem do tworzenia różnorodnych porównań i obrazów. Rozdział trzeci prezentuje więc strukturę ontyczną człowieka, pojawiającą się u karmelitańskiego autora w różnorodnych obrazach, nierzadko symbolicznych i metaforycznych, zakorzenionych zwłaszcza w dziełach mistyków. W rozdziale czwartym skupiamy się natomiast na obrazowaniu somatycznym, ukazującym człowieka przede wszystkim jako istotę zmysłową. Kucharski zgodnie ze swoimi ascetycznymi poglądami, nakazuje utrzymywać ciało i duszę „nagie i gołe”. Rozdział piąty ukazuje z kolei, w jaki sposób Kucharski pisze o mistycznej ekstazie, która jest nie tylko doświadczeniem duchowym, ale i cielesnym. W dalszym ciągu jest więc mowa o obrazowaniu somatycznym, jednak w kontekście mistycznej ekstazy. Rozdział szósty traktujemy jako studium przypadku. Ukazujemy w nim najobszerniejszy z siedmiu symbolicznych tekstów Kucharskiego poruszających wątki teologiczno-filozoficzne, a związane z antropologią i symboliką eklezjalną.