Browsing by Author "Amielańczyk, Krzysztof"

Now showing 1 - 3 of 3
  • Item
    Klauzule umowne w handlu niewolnikami jako narzędzie polityki społecznej w okresie cesarstwa rzymskiego
    (Wydawnictwo KUL, 2018) Amielańczyk, Krzysztof
    Celem artykułu jest prezentacja rzymskich regulacji dotyczących klauzul umownych dołączanych do umowy sprzedaży niewolnika: klauzuli ne manumittatur zakazującej wyzwolenia przez nabywcę i klauzuli ut exportetur, nakazującej jego wydalenie z określonego miejsca pobytu. Dzięki aktywności władzy publicznej, reskryptom i mandatom cesarskiej administracji klauzule mogły uzyskać oczekiwaną skuteczność, a właściciele niewolników uzyskać lepszą ochronę ich praw właścicielskich. Z drugiej strony, instytucje prawa prywatnego: prawa rzeczowego i obligacyjnego zostały “wzbogacone” o rozwiązania wychodzące poza prawo prywatne. Stały się one w rękach cesarzy rzymskich narzędziami kreowania polityki społecznej wobec niewolnictwa.
  • Item
    Purposes and Functions of Public Punishment in Roman Law in the Perspective of Justinian's Codification
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Amielańczyk, Krzysztof
    The objectives and functions of the punishment for a public offence (crimen) had already been discussed by M. Tullius Cicero, Seneca the Younger, or Aulus Gellius many centuries before Emperor Justinian. According to their statements, the Romans distinguished in principle all the types of punitive functions known today: deterrence (special and general prevention), reprisal (retaliation) elimination (protection of society against the perpetrator), and even the rehabilitation (educative) function. The emergence of the imperial judiciary extra ordinem in criminal matters could have been conducive to performance of various functions assigned to various penalties, along with the possibilities offered by the discretionary power of judicial decisions. However, when reading Emperor Justinian’s Constitutio Tanta and the numerous accounts from the Roman jurists included in his codification, contained in Book 48 of the Digest, one may be convinced that the function of paramount importance for the emperor was to deter potential perpetrators by means of severe penalties, including notably the death penalty. The educational function was rather marginal. The primary objective of the imperial criminal policy was the ruthlessly severe punishing for criminal offences (severitas, atrocitas) and the implementation of the postulate of inevitability of criminal responsibility
  • Item
    Samopomoc jako alternatywny sposób zapewnienia efektywnej ochrony praw prywatnych w prawie rzymskim
    (Wydawnictwo KUL, 2017) Amielańczyk, Krzysztof
    Celem artykułu jest prezentacja rzymskich regulacji dotyczących samopomocy z perspektywy metod kwalifikacji jej dopuszczalności z uwzględnieniem zarówno normatywnej treści oryginalnych aktów prawnych (Ustawa XII Tablic, Ustawa Akwiljańska, prawo pretorskie), jak i treści dodanych przez cesarzy i jurysprudencję. Samopomoc stanowiła alternatywną drogę zapewnienia efektywnej ochrony praw prywatnych w prawie rzymskim począwszy od okresu archaicznego aż po czasy justyniańskie. Należy odróżnić samopomoc aktywną i samopomoc pasywną. Samopomoc aktywna była stale poddawana ograniczeniom, aż w końcu została zakazana dekretem Marka Aureliusza (decretum divi Marci). Jeśli chodzi o samopomoc pasywną, można stwierdzić, że obecność i znaczenie zasady vim vi repellere licet są oczywiste od narodzin rzymskiego prawa prywatnego. Rzymianie nie stworzyli żadnych teoretycznych podstaw dla samopomocy, w szczególności dla uprawnionego pozbawienia kogoś życia, jednakże pomimo braku odpowiednich teoretycznych konstrukcji dla samopomocy nie kwestionowali zasady, że „siłę można odeprzeć siłą”. W ten sposób, w warunkach „obrony koniecznej”, które to uprawnienie wynikało już z samego prawa natury, a następnie zostało potwierdzone w ustawach, dozwolone było nawet pozbawienie życia napastnika, który zagroził naruszeniem dóbr ofiary takich jak życie, zdrowie czy mienie. The article aims to present Roman regulations concerning self-help, from the perspective of the methods of classifying its legality taking into account both the normative contents of original laws (lex duodecim tabularum, lex Aquilia, ius praetorium), as well as those added by later legislative factors: emperors and jurisprudence. Self-help was an alternative way to secure effective protection of private rights in Roman law since archaic period to Justinian’s time. The active self-help can be differentiated from the passive one. The active self-help have been constantly limited and finally was forbidden by decretum divi Marci. As to the passive self-help one may say, that the presence and meaning of vim vi repellere licet principle in the Roman private law was obvious from its very beginning. Romans did not come up with theory on the self-help, specially with theory of the justification of lawful killing. However, in spite of the absence of proper constructions of self defense in Roman private law, this is out of question that Romans could agree with the rule: “force can be repelled by force”. In this way, under the right to “necessary self-defense” that already stemmed from the very law of nature, yet was confirmed in laws, it was even allowed to kill attacker who threatened to violate such interests of the victim as life, health or property.