Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 2024, Tom 67, Nr 3

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/20.500.12153/8368

Browse

Browsing Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 2024, Tom 67, Nr 3 by Author "Przylepa-Lewak, Agata"

Now showing 1 - 1 of 1
  • Item
    The Phenomenon of Social Oppression According to Adam Podgórecki
    (Wydawnictwo KUL, 2024) Przylepa-Lewak, Agata
    Adam Podgórecki was one of the most outstanding Polish sociologists of the second half of the 20th century. One of the issues that he has comprehensively analysed was the problem of human-induced social oppression. This concept was understood as an external or internal restriction of the available options of human behaviour with regard to an individual or group of individuals. According to Adam Podgórecki, not only does oppression affect the cognitive options of the available types of behaviour and expands the possibilities of human behaviour (as these can be legal and illegal), but it also limits, sometimes in the literal sense, the physical possibilities of behaviour. Moreover, it can often occur inadvertently. An interesting aspect of his theory is pointing to the fact that law often becomes the main mechanism of social oppression. The aim of the article is to present the phenomenon of social oppression in A. Podgórecki’s view, which may help eliminate it from social life. At first, the essence of social oppression according to Adam Podgórecki will be explained, followed by a presentation of related phenomena, the significance of the law for the phenomenon of social oppression, and a description of the methods used to study it. The article has been written using the method based on the analysis of the available literature on the subject, critical analysis of A. Podgórecki’s works, and the historical method. Adam Podgórecki był jednym z najwybitniejszych polskich socjologów drugiej połowy XX wieku. Jednym z zagadnień, które poddał kompleksowej analizie, był problem spowodowanej przez człowieka opresji społecznej. Pojęcie to rozumiał jako zewnętrzne lub wewnętrzne ograniczanie przez człowieka dostępnych opcji ludzkiego zachowania jednostki lub grupy. Opresja, według Adama Podgóreckiego, wpływa nie tylko na opcje poznawcze dostępnych rodzajów zachowań i nie tylko poszerza możliwości zachowania człowieka (ponieważ mogą one być legalne i nielegalne), ale także ogranicza, czasami w dosłownym tego słowa znaczeniu, fizyczne możliwości zachowania. Dodatkowo może mieć miejsce w sposób częstokroć niewidoczny i niemal nieuświadamiany. Ciekawym aspektem jego teorii jest zwrócenie uwagi na fakt, iż częstokroć prawo staje się głównym mechanizmem społecznej opresji. Celem artykułu jest próba prezentacji zjawiska opresji społecznej w ujęciu A. Podgóreckiego, co może być pomocne w dążeniu do jego eliminacji z życia społecznego. Artykuł powstał przy wykorzystaniu metody analizy dostępnej literatury przedmiotu, analizy krytycznej prac A. Podgóreckiego oraz metody historycznej.