Roczniki Pedagogiczne

Permanent URI for this community

https://hdl.handle.net/20.500.12153/4576

“Roczniki Pedagogiczne” (są kontynuacją “Roczników Nauk Społecznych” wychodzących jako zeszyt nr 2: Pedagogika, od 1973 r.), od 2012 ukazuje się kwartalnie, jest pedagogicznym czasopismem akademickim, które stawia sobie za cel zamieszczanie aktualnych, oryginalnych, empirycznych i teoretycznych wyników badań w poszczególnych obszarach nauk o wychowaniu i promuje nowe oraz kreatywne osiągnięcia metodologii pedagogicznej i metodyki pracy wychowawczej.

Czasopismo oferuje artykuły w zakresie czterech obszarów badań pedagogicznych właściwych czterem zeszytom poświęconym kolejno:

1/ teorii oraz historii wychowania i myśli pedagogicznej;
2/ edukacji i pedagogice szkolnej oraz dydaktyce;
3/ pedagogice specjalnej, pedagogice resocjalizacyjnej i prewencyjnej oraz psychopedagogice;
4/ pedagogice opiekuńczej, pedagogice rodziny i pedagogice społecznej.

Zeszyty Czasopisma ukazują się  co kwartał każdego roku zgodnie z numeracją.

Czasopismo zamieszcza osiągnięcia naukowe czterech rodzajów: 

1/ oryginalne artykuły o charakterze zarówno empirycznym jak i teoretycznym;
2/ sprawozdania i komunikaty;
3/ recenzje;
4/ polemiki, zawierające pytania do tekstów autorów oraz odpowiedzi i wyjaśnienia autorów.

“Roczniki Pedagogiczne” stosują obiektywne kryteria oceny naukowej tekstów autorów w nich piszących. Czasopismo jest adresowane do pracowników naukowych i studentów w wymienionych obszarach pedagogicznej teorii i praktyki oraz przedstawicieli pokrewnych dyscyplin i dziedzin wiedzy. Są też akceptowane teksty w językach obcych, które są recenzowane i poddawane ocenie przez recenzentów reprezentujących ich oryginalne języki.

Roczniki Pedagogiczne/Annals of Pedagogies is a pedagogical academic journal publishing topical, original, empirical and theoretical research results in individual areas of educational sciences. It promotes novel and creative developments in pedagogical methodology and methods of educational work.

The journal accepts articles in four areas of pedagogical research relevant to four fascicles devoted to:

1) The theory and history of education, philosophy of education, and pedagogical thought.
2) Education and school pedagogy and didactics.
3) Special pedagogy, resocialisation and preventive pedagogy, and psychopedagogy.
4) Care, family, and social pedagogy.

The journal publishes scholarly achievements of four types: a) original articles of both empirical and theoretical nature; b) reports and communications; c) reviews.

The Annals applies objective criteria of scholarly evaluation of submitted texts. It is addressed to researchers and students in the above-mentioned pedagogical areas of theory and practice and representatives of related disciplines and fields of knowledge.

The journal accepts texts in Polish, English, French, German, Italian, and Slovak.

The Journal is published quarterly each year according to the numbering (issued in March, June, September, and December).

Redaktor Naczelny:
Ks. Marian NOWAK (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II)

Zastępca Redaktora Naczelnego:
Andrzej ŁUCZYŃSKI SDB (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II)

ISSN: 2080-850X
e-ISSN: 2544-5243
DOI: 10.18290/rped

News

Kontakt:
Katolicki Uniwersytet Lubelski
Jana Pawła II
Redakcja Roczników Pedagogicznych
Al. Racławickie 14
20-950 Lublin, Poland
Główna osoba do kontaktu:
Marek Jeziorański
Katolicki Uniwersytet Lubelski
Jana Pawła II
marek.jezioranski@kul.pl

Browse

Browsing Roczniki Pedagogiczne by Title

Now showing 1 - 20 of 53
  • Item
    Autorytet nauczyciela-wychowawcy szansą na przezwyciężanie agresji i przemocy w szkole
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Słotwińska, Helena
    W artykule omówiono najważniejsze zagadnienia, które zawarte są w jego tytule. Składa się on z sześciu punktów. Na początku szczegółowo zostało omówione pojęcie autorytetu, a następnie jego rola i znaczenie w nauczaniu i wychowaniu. Punkt trzeci i czwarty ukazuje pojęcie oraz rodzaje agresji i przemocy a także przejawy zachowań agresywnych. Każdy nauczyciel, mając gruntownie opanowany przedmiot swej specjalności, musi kształcić się w tej dziedzinie, ale również w dziedzinach pokrewnych. Postawa intelektualna nauczyciela, powinna charakteryzować się umiarem, ostrożnością, rozwagą i powściągliwością w wydawaniu sądów. Kompetencje osobowościowe i zawodowe nauczyciela-wychowawcy, to kolejne zagadnienie przedstawione w artykule. Część końcowa artykułu poświęcona została relacjom pomiędzy Mistrzem i uczniem, które ułatwiają przezwyciężanie trudności wychowawczych.
  • Item
    Budzenie osoby w rodzinie w kontekście rozwoju rozumowania moralnego
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Gruca-Miąsik, Urszula
    Personalizm katolicki, uznający człowieka, w duchu klasycznej antropologii, za byt cielesno-duchowy oraz racjonalno-wolitywny, który poprzez wychowanie osiąga swoją dojrzałość osobową, otwiera szeroką perspektywę dla teorii rozwoju rozumowania moralnego, jako jednego z czynników konstytuujących potencjał osoby. Rozumowanie moralne pozostaje swoistą czynnością umysłową, to specyficzna zdolność, która pozwala nam rozważać i oceniać argumenty moralne, a w ich świetle oceniać nasze moralne zobowiązania, postawy i osądy. Rozumować znaczy prowadzić swoisty dialog z samym sobą, słyszeć siebie od wewnątrz. Rozumowanie moralne utożsamić można z siatką pojęciową, z czymś w rodzaju indywidualnie specyficznego moralnego esse, które nie tyle gwarantuje przejście w fieri, ile mu zdecydowanie sprzyja. Im więcej bowiem takiej ukształtowanej moralnej bazy pojęciowej, tym łatwiej człowiek buduje kolejne moralne sądy, a w oparciu o nie podejmuje działania w obszarze moralności. Konstruowanie siatki pojęć moralnych u młodych, „budzenie” w nich dojrzałej osobowej tożsamości, określanej przez stadia rozumowania moralnego, to zadanie wychowawcze rodziny, które implikować może budowaniem dojrzalszych moralnie jednostek i społeczeństw.
  • Item
    Cechy osobowości a samoocena i rozumienie emocji uczniów uzdolnionych muzycznie
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Kuśpit, Małgorzata
    Celem artykułu było określenie osobowościowych predyktorów samooceny i rozumienia emocji uczniów uzdolnionych muzycznie. Współczesne cele edukacji koncentrują się na wielostronnym rozwoju ucznia. Wskazuje się także na konieczność stwarzania szczególnych warunków uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, do których zalicza się osoby zdolne i uzdolnione (Limont, 2005). Coraz częściej zwraca się uwagę na potrzebę modernizacji programów nauczania i metod pracy z uczniami utalentowanymi oraz uwzględnienia ich indywidualnych właściwości i potrzeb. W procesie rozwoju uzdolnień istotne znaczenie mają zarówno właściwości poznawcze, jak i osobowość, a także sfera emocjonalna jednostki (Kuśpit, 2018). Przebadano uczniów w wieku 15-18 lat uczęszczających do szkół muzycznych (N=231) oraz ogólnokształcących (N=188), którzy stanowili grupę porównawczą. W badaniach posłużono się Inwentarzem Osobowości NEO-FFI Costa, McCrae, Skalą Samooceny SES Rosenberga oraz Testem Rozumienia Emocji TRE Matczak i Jaworowskiej. Przeprowadzono analizę regresji metodą wprowadzania. Wyniki wskazują, że w grupie uczniów szkół muzycznych istotnymi predyktorami samooceny są: ekstrawersja i neurotyczność. Natomiast w grupie uczniów ze szkół ogólnokształcących neurotyczność i sumienność. Istotnymi predyktorami rozumienia emocji wśród uczniów uczęszczających do szkół ogólnokształcących są: ekstrawersja, neurotyczność, otwartość na doświadczenie i ugodowość. Nie stwierdzono istotnych zależności pomiędzy cechami osobowości a rozumieniem emocji w grupie uczniów uzdolnionych muzycznie. Wnioski uzyskane z badań mogą pomóc w dostosowaniu programów nauczania do indywidualnych potrzeb uczniów oraz odpowiednim ukierunkowaniu rozwoju uzdolnień w celu osiągnięcia przez nich zamierzonych celów czy odniesienia sukcesów na różnych polach działalności.
  • Item
    Czy można się nazwać nauczycielem drugiego człowieka? Myśl pedeutologiczna św. Augustyna odczytana współcześnie
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2024-07-15) Jeziorański, Marek
    Artykuł wychodzi od pytania, które Augustyn postawił swemu synowi: czy można się nazwać nauczycielem drugiego człowieka? To prowokacyjne pytanie prowadzi rozmówców do wniosku, że istnieje zarówno nauczyciel zewnętrzny, jak i wewnętrzny. Ten pierwszy jedynie inspiruje i pobudza proces uczenia (się). Ten drugi jest tym, który ostatecznie uznaje za prawdę, dobro i piękno przyjmowane przez ucznia treści. Myśl Augustyna wykracza poza czysto pedeutologiczne zagadnienia i obejmuje obszar antropologii pedagogicznej. Stąd też jest ona aktualna również obecnie. Druga część artykułu przedstawia współczesne, wybrane przykłady ponownego odczytania i adaptacji myśli św. Augustyna w kontekście aktualnych uwarunkowań historyczno-społecznych. The article starts from a question that Augustine posed to his son: can one call oneself another’s teacher? This provocative question leads the interviewees to conclude that there is both an external andan internal teacher. The former merely inspires and stimulates the learning. The latter is the one who ultimately recognises as truth, goodness and beauty the content received by the student. Augustine’s thought goes beyond purely pedeutological issues and embraces the field of pedagogical anthropology. Hence, it is still relevant today. The second part of the article presents contemporary selected examplesof the rereading and adaptation of St Augustine’s thought in the context of current historical and social conditions
  • Item
    Deprecjacja zawodu nauczyciela w polskim dyskursie prasowym z okresu zdalnej edukacji
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Dobrołowicz, Justyna
    Celem artykułu jest analiza sposobów przedstawienia nauczycieli podczas zdalnego nauczania w tekstach opublikowanych na łamach polskich tygodników opiniotwórczych. Tygodniki opinii, spełniając w ograniczonym stopniu funkcje informacyjne, koncentrują się na kształtowaniu opinii publicznej i postaw społecznych czytelników. Poznanie prasowego wizerunku instytucji, zdarzeń czy zjawisk jest sprawą nader ważną, gdyż sposób pisania o nich rozstrzyga o tym, jak ludzie je rozumieją i jak wobec nich się zachowują. Krytyczna analiza dyskursu, jako metoda analizy wybrana do badania 18 prasowych tekstów, posłużyła do odpowiedzi na następujące pytanie badawcze: jakich środków językowych użyto w dyskursie na temat zdalnej pracy nauczyciela i jakie mogą być efekty tego dyskursu. W analizowanych tekstach o zdalnej edukacji stosowane są głównie wyrażenia o jednoznacznie negatywnym nacechowaniu semantycznym, co w rezultacie prowadzi do dyskredytacji nauczycieli oraz kształtuje przekonanie o kryzysowej sytuacji w edukacji.
  • Item
    Działania z zakresu interwencji kryzysowej w pracy nauczyciela
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Barabas, Magdalena
    Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na problematykę zadań nauczyciela w zakresie interwencji kryzysowej w środowisku szkolnym. Prezentowany artykuł dotyka wybranych zagadnień z zakresu działań interwencyjnych podejmowanych przez nauczycieli w obliczu sytuacji trudnych i kryzysowych doświadczanych przez uczniów. Dynamicznie zmieniająca się współczesność dostarcza wielu różnych nowych i nierzadko trudnych sytuacji naznaczonych wysokim poziomem stresu. Dotykają one również dzieci i młodzież i stanowić mogą zarówno pewnego rodzaju szansę jak i zagrożenie dla ich rozwoju. Z uwagi na częstość kontaktów z uczniami warto przyjrzeć się sytuacji nauczycieli i ich działaniom w obliczu kryzysu doświadczanego przez ucznia. Nadmienić należy, iż zawód nauczyciela obarczany jest wysokimi oczekiwaniami społecznymi w zakresie kompetencji, a także coraz częściej większą akceleracją zadań charakterystycznych dla innych profesji np. psychologów, pracowników socjalnych, terapeutów. Zadaniem nauczyciela jest zatem nie tylko realizacja zadań dydaktycznych i wychowawczych, ale również z uwagi na dynamikę relacji interpersonalnych i wyzwań współczesnego świata podejmowanie działań o charakterze interwencyjnym. Artykuł może stanowić przyczynek do pojęcia dalszych rozważań i badań dotyczących kompetencji nauczycieli w zakresie interwencji kryzysowej.
  • Item
    Fidelity as a Value in the Opinion of Fiancees in the Light of the Pilot Study
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Parzyszek, Magdalena
    The puropse of this article is to present the views of brides on fidelity as a value. The article is in the form of a communication from the conducted research, which was of a pilot nature. The subject of studying the presented research was the value of fidelity in the opinion of people preparing for marriage.
  • Item
  • Item
    Inkongruencja aksjologiczna. Wybrana problematyka pedagogiczna
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Siewiora, Jacek
    Jednym z podstawowych problemów współczesnej pedagogiki jest konieczność zmierzenia się z chaosem, jaki zapanował w obszarze aksjologii. Konieczny jest zatem namysł nad jego filozoficznymi źródłami, ale przede wszystkim nad sposobami zaradzenia skutkom, jakie wywołał. Niezbędny wydaje się powrót do postrzegania dobra i zła jako kategorii pedagogicznych oraz kształtowania umiejętności wartościowania.
  • Item
    Janusz Mariański, Desekularyzacja we współczesnym świecie – mit czy rzeczywistość?
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Adamczyk, Monika
  • Item
    Krystyna Chałas, Stanisław Dziekoński, Witold Starnawski, Dydaktyka akademicka w uniwersytecie katolickim. T. 2: Prawda w kształceniu przyszłych nauczycieli
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Dziaczkowska, Lucyna
  • Item
    Kwestia praw i edukacji kobiet w tekstach Jana Hulewicza
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Głowacka-Sobiech, Edyta; Chmura-Rutkowska, Iwona
    Celem artykułu jest przypomnienie postaci profesora Jana Hulewicza, historyka wychowania i kultury, działacza społecznego oraz znawcy historii edukacji kobiet. Dzięki Hulewiczowi „kwestia kobieca” zaistniała na stałe w historiografii oświatowej. Jego głęboka analiza dyskursu publicznego w XIX stuleciu na temat praw i możliwości edukacyjnych kobiet oraz opis ich walki o średnie i wyższe wykształcenie pokazały nie tylko polityczne, ale i społeczno-kulturowo-ekonomiczne przyczyny nierównych szans między kobietami i mężczyznami na ziemiach polskich w XIX i w początkach XX wieku.
  • Item
    Między zaangażowaniem a wypaleniem rodzicielskim. Znaczenie wspólnoty
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Godawa, Grzegorz
    Zaangażowanie rodzicielskie jest aktywnością, która przynosi wiele korzyści dzieciom oraz rodzicom. Ubocznym efektem zaangażowania jest zmęczenie, w skrajnym przypadku prowadzące do wyczerpania i wypalenia rodzicielskiego. Wyniki badań pokazują, że ma ono związek z indywidualizmem obecnym w życiu społecznym i w wychowaniu. Analiza tego zjawiska pokazuje, że zarówno indywidualistyczne, jak i kolektywistyczne podejście do wychowania nie daje pełnych możliwości rozwojowych, a także nie zabezpiecza przed wypaleniem. Dlatego potrzebne jest dowartościowanie znaczenia wspólnoty zarówno w bytowym, jak i zadaniowym wymiarze jej funkcjonowania. Budowanie wspólnoty rodzinnej i uczestniczenie we wspólnotach społecznych stwarza optymalne warunki do rozwoju członków rodziny.
  • Item
    Młodzież akademicka w okresie pandemii COVID-19: sytuacja zawodowa i materialna – egzemplifikacje badawcze
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Myszka-Strychalska, Lucyna; Peret-Drążewska, Paulina; Marciniak, Mateusz; Karmolińska-Jagodzik, Ewa; Kanclerz, Bożena
    Pandemia COVID-19 przyczyniła się do modyfikacji niemalże wszystkich sfer życia człowieka. Nie ominęły one również młodego pokolenia, które uważane jest za jedną z grup wiekowych najbardziej odczuwających jej skutki, jak i najłatwiej adaptującej się do zmieniających się warunków obecnej rzeczywistości. Celem niniejszego artykułu jest poddanie bliższemu oglądowi przeobrażeń obszarów sytuacji zawodowej i materialnej młodych ludzi mających miejsce w pandemii. Przedstawiono w nim wyniki badań naukowych stanowiących element szerszego projektu badawczego Młodzież akademicka w okresie pandemii COVID-19. Badania zostały przeprowadzone z udziałem studentów różnych trybów studiów (N=1259) z wykorzystaniem kwestionariusza ankiety internetowej (CAWI). Zgromadzony materiał empiryczny poddano analizie jakościowej i ilościowej (zastosowane procedury statystyczne: współczynnik V-Cramera, test chi-kwadrat, jednoczynnikowa analiza wariancji ANOVA). Uzyskane dane wskazują na pogorszenie sytuacji materialnej i zawodowej co piątej badanej osoby, co dowodzi niekorzystnego oddziaływania pandemii na życie młodzieży akademickiej.
  • Item
    Nauczyciel jako kreator wartości w wychowaniu muzycznym
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Szubertowska, Elżbieta
    Obecna sytuacja kultury muzycznej społeczeństwa polskiego wymaga skutecznej edukacji dzieci i młodzieży, prowadzonej przez dobrze wykształconych nauczycieli. Jednak od wielu lat kandydaci na te kierunki studiów wykazują niski poziom wyjściowy swoich umiejętności i zainteresowań muzycznych. Nadrobienie tych braków w czasie studiów wymaga odważnych działań kadry pedagogicznej uczelni i podjęcia wzmożonych wysiłków na rzecz budowania wysokiej kultury muzycznej przyszłych nauczycieli. Oczekiwaną skuteczność działań nauczyciela w procesie wychowania muzycznego gwarantuje właściwa relacja między nauczycielem a uczniem oraz wyraźna w tych kontaktach identyfikacja nauczyciela z przekazywanymi wartościami.
  • Item
    Nauczyciele w systemie organizacji polskiego szkolnictwa sobotniego w Wielkiej Brytanii po drugiej wojnie światowej
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Zamecka-Zalas, Olga
    Edukacja ojczysta dziecka oraz przygotowanie w tym celu kadr pedagogicznych na uchodźstwie były nadrzędnym zadaniem polskich środowisk oświatowych przebywających po drugiej wojnie światowej w Wielkiej Brytanii. Gdy wycofane zostało uznanie dla rządu polskiego w Londynie, to właśnie działacze nauczycielscy przejęli ogromny trud utrzymania polskiego szkolnictwa, a tym samym przeciwdziałania wynarodowieniu młodego pokolenia Polaków. Celem artykułu jest ukazanie sytuacji nauczycieli w systemie organizacyjnym polskiego szkolnictwa oraz roli Zrzeszenia Nauczycielstwa Polskiego Zagranicą, które stworzyło podwaliny pod system szkół przedmiotów ojczystych. W artykule ponadto ukazano cele działalności nauczycieli, którzy byli ogarnięci wielką społeczną pasją i umiłowaniem tradycji, różnorodne formy kształcenia oraz ich ogromną rolę w wychowaniu dzieci w polskiej kulturze i tradycji. W celu realizacji problemu badawczego zastosowano metodę monograficzną, krytykę analizy dokumentów i piśmiennictwa w tym zakresie.
  • Item
    Nauczyciele wczesnej edukacji w świetle międzynarodowych badań porównawczych
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Cudowska, Agata
    W artykule opisano podstawowe kwestie związane z funkcjonowaniem wczesnej edukacji i opieki w Europie na podstawie analizy porównawczej trzydziestu ośmiu systemów edukacyjnych. Podkreślono szczególną rolę nauczycieli w rozwoju dzieci, osiąganiu wysokich wyników w nauce i odnoszeniu sukcesu edukacyjnego. Przedstawiono reformy strukturalne dotyczące kwalifikacji pracowników wczesnej edukacji, których celem jest profesjonalizacja kadr pedagogicznych. Porównano minimalny poziom kwalifikacji wymaganych od nauczycieli wychowania przedszkolnego w zinstytucjonalizowanych placówkach wczesnej edukacji i opieki w krajach europejskich. Takie same analizy zaprezentowano w odniesieniu do asystentów zatrudnianych w tym sektorze oświaty. Scharakteryzowano także status doskonalenia zawodowego nauczycieli i asystentów zatrudnionych w placówkach wczesnej edukacji w Europie.
  • Item
    Niestandardowe formy wsparcia rodziny dysfunkcjonalnej
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Kromolicka, Barbara
    Współcześnie w zakresie wsparcia rodziny znajdującej się w sytuacji problemowej-kryzysowej stosowanych jest wiele rozwiązań – od systemowej pomocy społecznej, asystentury rodzin po działania terapeutyczne. Ciężar odpowiedzialności za wsparcie rodzin w kryzysie, a w nich dzieci przyjmują instytucje państwowe, czy też coraz częściej organizacje pozarządowe, które jednak działają w oparciu o już utrwalone w pomocy społecznej formy wsparcia. Szansę na efektywne wsparcie należy jednak upatrywać w działaniach, które dostrzegają potencjał rodziny i jej zdolność przy ukierunkowanym wsparciu do samoorganizowania się. W podejście takie wpisuje się wsparcie oferowane dzięki coraz bardziej zapominanej Konferencji Grupy Rodzinnej oraz jeszcze mało rozpowszechnionej w pomocy społecznej Rodziny Wspierającej.
  • Item
    Normatywne konsekwencje art. 9 Konkordatu dla polskiego porządku prawnego
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Olszówka, Marcin
    Polskie prawo nie zna podziału świąt na katolickie (religijne) i państwowe (świeckie) - ani na poziomie konstytucyjnym, ani ustawowym. Artykuł 66 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r. nie określa, które dni są wolne od pracy, lecz nakazuje to sprecyzować w ustawie. Polskie ustawodawstwo generalnie zakłada, że wolne od pracy są dwa dni w tygodniu, w tym niedziela, a ponadto święta, przy czym istnieje wiele wyjątków, gdy pracodawca może nakazać pracę w niedziele lub święta. Artykuł 9 ust. 1 polskiego Konkordatu z 1993 r. - inaczej niż art. 66 ust. 2 Konstytucji RP - proklamuje katalog dni wolnych od pracy, do których zalicza wszystkie niedziele oraz enumeratywnie wymienione dni świąteczne. Nie jest to katalog świąt katolickich, ale katalog dni wolnych od pracy, który jest wiążący dla ustawodawcy zwykłego. W konsekwencji polskie ustawodawstwo musi nie tylko zagwarantować taki status wymienionych w Konkordacie dni wolnych od pracy, lecz również zapewnić, aby w każdym z tych dni pracownicy (niezależnie od podstawy prawnej świadczenia pracy) nie mogli być zobowiązani do świadczenia pracy. Wyjątki są dopuszczalne, ale tylko w uzasadnionych obiektywnymi względami sytuacjach (np. bezpieczeństwo, porządek publiczny, moralność, życie i zdrowie ludzi), do których nie zalicza się np. handlu. Problemy interpretacyjne ewokuje redakcja art. 9 ust. 2 Konkordatu, który określa warunki poszerzania katalogu dni wolnych od pracy (art. 9 ust. 1 Konkordatu). Wymóg porozumienia między Stronami Konkordatu można rozumieć literalnie – jako wymóg zawarcia odrębnej umowy – albo teleologicznie (funkcjonalnie) – jako brak sprzeciwu (co mimo wszystko wydaje się bardziej prawidłową interpretacją). Kolejna kontrowersja dotyczy charakteru konkordatowego katalogu dni wolnych od pracy. Istotna jest w tym zakresie odpowiedź na pytanie, czy jest on gwarancyjny, czyli inkluzywny (dni wskazane w Konkordacie na pewno mają charakter dni rzeczywiście wolnych od pracy), czy ekskluzywny (tylko dni wskazane w Konkordacie mają charakter dni rzeczywiście wolnych od pracy). Polish legal system does not differentiate days which are free from work on the basis of their Catholic/religious or state/secular nature – either at the constitutional level or at the statutory level. Article 66(2) of the 1997 Constitution of the Republic of Poland does not specify public holidays but obliges the legislator to specify them in ordinary legislation. In general, Polish law assumes that two days a week, including Sundays, are free from work, in addition to other holidays. There are also a number of exceptions when an employer is entitled to order work on Sundays or holidays. Article 9(1) of the 1993 Concordat, contrary to Article 66(2) of the Constitution, contains a catalogue of nonworking days, including all Sundays and literally enumerated holidays. It is not a catalogue of Catholic holidays but a catalogue of nonworking days and is binding on the ordinary legislator. In consequence, Polish legislation must not only guarantee the days free from work according to the Concordat but also ensure that on each of these days employees (regardless of the legal basis for providing work) are not obliged to work. Exceptions are permissible but only in situations justified by objective reasons (e.g. security, public order, morality, human life and health); trade, for example, does not fall into one of these exceptions. Interpretative problems are posed by Article 9(2) of the Concordat, which specifies the conditions for expanding the catalogue of public holidays (paragraph 1). The requirement of an agreement between the Parties to the Concordat can be understood either literally – as a requirement of adopting a separate agreement – or teleologically (functionally) – as the absence of opposition (which nevertheless seems to be a more correct interpretation). Another controversy is related to the nature of the catalogue of public holidays in the Concordat. The important question in this regard is whether it should be considered inclusive (i.e. the days indicated in the Concordat have the character of days actually free from work) or exclusive (i.e. only the days indicated in the Concordat have the character of days actually free from work).
  • Item
    O relacji wychowawczej (rec.: Relacja wychowawcza. Rozumienie, modele, propozycja, red. Marek Jeziorański)
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Leśniak-Walczuk, Patrycja